جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

پیامبر اکرم(ص) می فرمایند: " انی بعثت لاتمم مکارم الاخلاق". همچنین آن حضرت حسن خلق را کلید بهشت معرفی می کنند. در دین مبین اسلام حسنه و مدارا و صلح جویی همواره تاکید و از کینه ورزی، عدوات به عنوان زذایل اخلاقی نهی شده است. عارفان مسلمان با نگاهی ظریف و هنرمندانه به دین و مباحث اخلاقی، متون خود را با گوهر تعلیم آراستند و به ویژه سدۀ هفتم تعالیم عرفان اسلامی در بطن زندگی مردم جاری و پیام انسانی و اخلاقی دین اسلام با نگاهی عرفانی و هنری مردم را به سجایای اخلاقی، مثل اخوت، نوع دوستی، دوری از خصومت و کینه توزی، تحمل و صبر برای رسیدن به صلح و وحدت و یکپارچگی دعوت کردند. بزرگ پهنه ادب فارسی، سعدی، مولوی و حافظ پیام صلح، دوستی و اخوت آنان برجسته تر و نمایان تر به خوانندگان منتقل شود.

ضرب المثلهای ترکی رایج در استان اردبیل، که برای پند و نصیحت و یا بیان دیدگاه های اجتماعی و سیاسی مردم به کار می رود، محصول تجربه ها، دانش و آرزوهای اجتماعی و تاریخی مردم با شور و ذوق این نواحی و مناطق مجاور آن است. در میان آنها تاثیرات فرهنگی اسلام یا ملل مجاور و کشورهای دور و نزدیک نیز به چشم می خورد. دراین مقاله، ضمن بررسی و پرداختن به این موضوع، موارد زیر در خور توجه قرار گرفته است:در ساختمان دستوری امثال از انواع فعل های ترکی، صیغه ها و زمانهای گوناگون (گذشته، حال و آینده) بهره گیری شده، وامثال و حکم ترکی از نظر بیانی اغلب به صورت کنایه (اعم از واقعی و قابل فهم، غیر واقعی و دیرفهم) به کار رفته است.برخی نیز به صورت جملات ساده (کوتاه و بلند) ساخته شده، و گاهی نیز از امور متضاد و متقابل آمیخته واستفاده شده است.امثال و حکم موزون و شعر گونه نیز بخشی از سخنان حکیمانه و اندیشه ورانه بسیار زیبا و دلپذیر مردم ترک زبان این نواحی است. این مثل ها اغلب آمیخته به صنایع لفظی و با آهنگ و موسیقی پرشوری است که گاهی کاملا صورت شعری به خود گرفته است.عناصر و پدیده های مختلفی مانند طبیعت و عناصر آن (آب، باران، کوه، دریا و ...) انسان و حیوان، پرنده، گیاه مناطق و شهرها و حتی کشورهای خاص (اعم از نزدیک یا دور) و نیز طبقات و گروه های مختلف اجتماعی (فقیر، غنی، کچل، دیوانه، عروس و ...) ساختار موضوعی ضرب المثل های ترکی را تشکیل می دهد.دسته دیگر از امثال و حکم ترکی، ساختار افسانه ای و اسطوره ای دارد. در کنار آنها به تعدادی از امثال و سخنان حکیمانه نیز برمی خوریم که بار معنایی خود را از باورها و خرافات عامیانه اقتباس کرده است.آخرین نکته قابل توجه دراین پژوهش بازیافت امثال و حکمی است که جنبه تربیتی و روانشناختی دارد. مطالعه این دسته از امثال وحکم ما را با روحیات و خلقیات فردی و اجتماعی گویندگان آنها آشنا می سازد.