جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

کشف المحجوب هجویری یکی از قدیم ترین و عمده ترین منابع عرفانی ادب پارسی است، از این رو می تواند در جستجوی مآخذی که در ایجاد عرفان ایرانی- اسلامی نقش داشته اند، موثر باشد. مآخذی که مولف گاه بدون آنکه از نام و نشان اصلی آنها آگاه باشد استفاده کرده است، یعنی کتبی که در نهضت ترجمه از زبان های گوناگون به ویژه یونانی به تازی در آمده اند و بعضا نام صحیح اثر و مولف در نزد نویسندگان اسلامی ناشناخته بوده است. زیرا مطابق رسم قدما ایشان کمتر به ذکر نام منبع قول خود می پرداخته و اقوال منقول را به صورت عام در مطاوی گفتار خویش مندرج می ساخته اند و همین امر موجب شده که مولف را صاحب قول بدانند. در این مقاله سعی بر آن است که علاوه بر ذکر منابع برخی عبارات، از آبشخور های مشترکی که در شکل گیری عرفان اسلامی و مسیحی تاثیرگذار بوده اند، سخن به میان آید و تاثیر آن ها در کشف المحجوب بررسی شود. بدیهی است که در این طریق، توارد و تداعی معانی در ایجاد افکار مشترک موثر است و نمی توان هر شباهتی را قطعا حاکی از برداشت و اقتباس دانست.

انتخاب :

صفحات :

از صفحه 12 تا 36

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

نقد تاویلی جایگاه آسیه (س) در متون عرفانی از قرن چهارم تا پایان قرن هفتم

نویسنده:

زمردی حمیرا, حکیما فاطمه

نوع منبع :

نقد دیدگاه و آثار(دفاعیه، ردیه و پاسخ به شبهات) , کتابخانه عمومی , نمایه مقاله

کلیدواژه‌های اصلی :

تأویل , متون عرفانی , آسیه

چکیده :

لطفا برای مشاهده چکیده به متن کامل (PDF) مراجعه فرمایید.

انتخاب :

صفحات :

از صفحه 59 تا 82

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

بررسی تطبيقی اشتراكات تمثيلی در عرفان هندی و عرفان اسلامی

نویسنده:

حميرا زمردی , الهه آبين

نوع منبع :

مقاله , مطالعه تطبیقی

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF

وضعیت نشر :

معرفت ادیان,

زبان :

فارسی

کلیدواژه‌های اصلی :

عرفان شرقی , اصطلاحنامه عرفان , تمثیل داستانی , تمثیلات هندی , تمثیلات فارسی , اشتراکات تمثیلی

چکیده :

«تمثيل»، يكي از رايج ترين شيوه هاي انتقال معاني مجرد و انتزاعي در ادب فارسي است كه موضوعات پيچيده و نامحسوس ديني و عرفاني را ساده و قابل فهم مي كند. به كارگيري زبان تمثيل، بهترين و نزديك ترين زبان به فهم و ادراك آدمي است؛ چراکه احوال مربوط به انسان و جهان را در قالبي محدود به حس و تجربه بيان مي كند. اين شيوة ادبي، در ساير متون عرفاني، به ويژه متون عرفاني هندي نيز قابل مشاهده است. بررسي تطبيقي و دوسويه ميان ادب فارسي و ادب هندي، به شناخت دقيق شباهت ها و اشتراكات تمثيلي آنها مي انجامد. بدين منظور، اين پژوهش با سيري در متون عرفاني هندي و متون برجسته عرفاني فارسي، به بررسي تطبيقي هنر تمثيل پرداخته و تمثيلات داستاني مشترك آن دو، مورد نقد و ارزيابي قرار گرفته است. يافته هاي پژوهش، حاكي از اين است كه تمثيلات داستاني در ادب فارسي، علاوه بر مضمون و محتوا، از نظر ساختار و عناصر تشكيل دهندة تمثيل نيز با ادب عرفاني هندي مشابهت دارند و از آن تأثير پذيرفته اند.

انتخاب :

صفحات :

از صفحه 133 تا 156

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

دوآلیسم جدید سپهری : شماره 168 - 169 : مجله دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران

نویسنده:

حمیرا زمردی

نوع منبع :

مقاله , کتابخانه عمومی

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF نسخه متنی

وضعیت نشر :

تهران: دانشگاه تهران,

زبان :

فارسی

کلیدواژه‌های اصلی :

دوآلیسم جدید سپهری

کلیدواژه‌های فرعی :

نور و ظلمت , مثنوی معنوی , مرگ , حیات , بودایی , اوپانیشاد , دین بودایی , حیات , دوگانه انگاری , شب , عصیان , مرگ (فقه) , عصیان , بینش عارفانه ,

شاپا (issn):

چکیده :

بینش دوگانه پرستی یا دوآلیسم، نمودار جدال مستمر میان قوای دوگانه در طبیعت است. در پرتو این نمایش آیینی، همواره نیکی، روشنی، زندگی، فرشته و... بر بدی، تاریکی، مرگ، دیو و... پیروز می شود. اما بر مبنای عصیان و نواندیشی در شعر معاصر خصوصا در اندیشه سپهری تاریکی، مرگ، شب، مرداب، لجن و... مقولاتی قابل ستایش هستند و همواره روشنی از دل تاریکی بر می آید و مرگ پایان حقیقت تصور نمی شود. در این مقاله این نازنین بینی و بینش عارفانه که تا اندازه ای مطابق با تفکرات بودائی است در هشت کتاب سپهری مورد بررسی و پژوهش قرار گرفته است.

انتخاب :

صفحات :

از صفحه 121 تا 128

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

سیر اندیشه ولایت در تصوف اسلامی (بر پایه امهات کتب نثر صوفیه)

نویسنده:

زمردی حمیرا, نظری زهرا

نوع منبع :

مقاله

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF

کلیدواژه‌های اصلی :

ولایت , ولی , کرامت , مرید و مراد , پیامبر

چکیده :

این مقاله سیر تطور اندیشه ولایت و مباحث مرتبط با آن را بر اساس امهات کتب نثر صوفیه نشان می دهد؛ گرچه در برخی موارد از اشعار بزرگان عرصه عرفان نیز بهره می گیرد. به سبب گستردگی فضای کار، پایه تحقیق عمدتا بر آثار نثر بوده است؛ آن هم آثاری که در حوزه جغرافیایی دو مکتب عرفانی خراسان و بغداد آن روزگار شکل گرفته اند و اگر در این میان از مکتب عرفانی ابن عربی، برخی شاگردان او و آثارشان، که مربوط به حوزه اندلس هستند، صحبت به میان آمده به این علت است که ابن عربی مهم ترین نظریه پرداز عرفان اسلامی است؛ بویژه که محور و اساس همه اندیشه ها و آثار او را مساله انسان و ولی کامل و ولایت او بر تمامی کائنات تشکیل می دهد. از جهت زمانی نیز مقاله پیدایش نخستین نظریات را در باب ولایت از قرن سوم هجری و اندکی پیش از آن را تا آغاز دوره معاصر یعنی زمان مشروطیت به شکل مجمل بررسی می کند. این مقاله نشان می دهد چگونه افکار و اندیشه های افراد مختلف طی گذشت زمان بر شاخ و برگهای اصل ولایت افزوده و روز به روز به اعتلای این اندیشه یاری رسانده وآن را بارورتر کرده است؛ به علاوه ریشه و خـــاستگاه مــواردی چون انسان کامل، تعداد اولیا، طبقات آنها و... را نیز ـ تا حدی که مقدور و مستند بوده است ـ تبیین می کند.

انتخاب :

صفحات :

از صفحه 89 تا 119

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

مبانی تاویلی روح در نثر عرفانی فارسی و تفاسیر قرآن کریم

نویسنده:

زمردی حمیرا, آبین الهه

نوع منبع :

مقاله , کتابخانه عمومی

کلیدواژه‌های اصلی :

تأویل , روح , قرآن , متون منثور عرفانی و تفاسیر قرآن کریم , اصطلاحنامه علوم قرآنی , تفسیر عرفانی , تفسیر عرفانی , هرمنوتیک (فلسفه)

چکیده :

لطفا برای مشاهده چکیده به متن کامل (pdf) مراجعه فرمایید.

انتخاب :

صفحات :

از صفحه 67 تا 86

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

ریخت شناسی قصه های خواب در متون نثر صوفیه

نویسنده:

زمردی حمیرا, حیدری محبوبه

نوع منبع :

کتابخانه عمومی , نمایه مقاله

کلیدواژه‌های اصلی :

ریخت شناسی , الگوی تکرار شونده , قصه خواب

چکیده :

چگونگی شکل گیری پدیده خواب باوجود تکرار بسیار، همچنان امری پیچیده و شگفت است. به جز محتوای خواب ها فضایی که خواب ها در آن نقل می شوند هم از جهاتی قابل توجه هستند. خواب دیدن و دیده شدن در خواب به عنوان یک سنت در متون صوفیه به دفعات تکرار می شود. در این بررسی سعی کرده ایم با معرفی ویژگی های مکتب های فرمالیسم و ساختار گرایی، روایات خواب را به عنوان داستان هایی کوتاه مورد ارزیابی ریخت شناختی قرار دهیم. خواب های صوفیه بن مایه های داستانی قابل توجهی دارند که به ویژه در تذکره ها و زندگی نامه ها و همچنین در بیان تعالیم صوفیه، نقش مهمی ایفا می کنند. سعی ما بر آن بوده است که نشان دهیم حکایت های خواب از نظر شیوه روایت، دارای یک الگوی معین و تکرارشونده هستند.

انتخاب :

صفحات :

از صفحه 101 تا 123

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

رها شدن از صفات نفس و اتحاد با خالق در عرفان هندی و مثنوی مولوی (پژوهش تطبیقی)

نویسنده:

زمردی حمیرا

نوع منبع :

کتابخانه عمومی , نمایه مقاله

کلیدواژه‌های اصلی :

مثنوی , خداگونگی , عرفان هندی , خودشناسی و حواس پنجگانه , عرفان شرقی

چکیده :

در این پژوهش گذری بر سابقه تاله و خداگونگی در یونان، هند باستان و عرفان اسلامی داشته ایم تا ار این منظر به مقوله خودشناسی و در نتیجه خداشناسی، نظری داشته باشیم. سپس موضوع رها شدن از خود و اتحاد روح فردی (عالم اصغر) با هستی کل (عالم اکبر) در مثنوی مولوی و عرفان هندی مطابقت داده شده است. همچنین این روند که مستلزم تعطیل حواس پنجگانه و رستن از صفات رذیله نفس و چیره شدن بر صفاتی چون شهوت، خشم، حرص، طمع و ... است و در عرفان هندی و مثنوی مولوی مقایسه شده است.

انتخاب :

صفحات :

از صفحه 109 تا 121

مشخصات اثر

ثبت نظر