جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

خلافت و مسألۀ جانشینی پس از وفات پیامبر (ص) یکی از مهمترین مسائل جهان اسلام بشمار می رود و این مسأله سبب شکل گیری مذاهب و فرقه های مختلف در جهان اسلام شد. در این میان فقها و علمای اسلامی از جمله ماوردی به نظریه پردازی در این مورد پرداخته اند. در این پژوهش با توجه به ماهیت تحقیق و بر اساس روش توصیفی-تحلیلی سعی شده است افکار و عقاید ماوردی در مورد خلافت، وزارت و امارت در مهمترین کتاب وی یعنی احکام السلطانیه در زمینۀ فقه سیاسی با توجه به شرایط سیاسی حاکم مورد بررسی قرار گیرد. یافته های تحقیق نشان می دهد افکار و عقاید ماوردی بشدت متأثر از حوادث و شرایط سیاسی روز از جمله سر برآوردن قدرت های استیلاء متغلب در جای جای جهان اسلام، تسلط این قدرت ها بر مرکز خلافت عباسی و عدم توانایی خلفا در مقابله با آنان بوده است. اما ماوردی سعی دارد ضمن پذیرش واقعیت حاکمیت های استیلای متغلب، با رجوع به آیات و روایات، سیرۀ پیامبر (ص)، حوادث تاریخی صدر اسلام و عملکرد خلفای چهارگانه آنرا لباس شرعی بپوشاند و به نوعی برای آن توجیه شرعی پیدا نماید. بعبارتی با توجه به اینکه ماوردی در متن سیاست و قضاوت قرار داشت با یک دید واقع گرا و واقع بین با مسائل مورد نظر در احکام السلطانیه برخورد نموده است.

امام علی(ع) ،در روزگارسخت قبل ازهجرت یارومددکار پیامبربوده وبعد ازهجرت ازفرماندهان و کارگزاران اصلی حکومت اسلامی محسوب می شد. پیامبرکه در طول23 سال سعی در زدودن سنت های جاهلیت بوده و برتری انسان هارادرتقواو پرهیزگاری معرفی کرده اند،اما بعد از رحلت ایشان برخی از آن سنت ها دوباره احیا گردید.از جمله :شیخوخیت ،قوم گرایی، اشرافی گری ،رفاه طلبی ،که رواج این سنت ها ازعوامل اصلی چالش ها و مشکلات سیاسی،اجتماعی واقتصادی دوران خلافت امام علی(ع)گردید. به دنبال خشم عمومی و شورش علیه عثمان وقتل ایشان ،با نظرعموم مردم مدینه (اکثریت مهاجر و انصار) حضرت علی (ع) در شرایطی ناآرام ومتشنج ومتزلزل سیاسی خلافت رامی پذیرد . برخی ابداعات خلفا مثل منع نقل و تدوین حدیث، چگونگی تقسیم ناعادلانه بیت المال دردیوان عمروعثمان ،شورای شش نفره برای تعیین جانشین عثمان، و حضورمعاویه در شام،مشکلات زیادی راپیش روی حکومت امام علی (ع) پدیدار نمود.امام که خواهان برقراری عدالت اقتصادی،اجتماعی وسیاسی بوده بامخالفان ومعترضانی مواجه گردید.بروز سه جنگ بزرگ درزمان حکومت ایشان،جنگ جمل(ناکثین)جنگ صفین (قاسطین)و جنگ نهروان با خوارج (مارقین) ازموانع اصلی اصلاحات امام،درزمان خلافت، محسوب می گردد.حدود پژوهش مربوط به زمان خلافت امام (از سال 35 تا 40 ه.ق) است. محور اصلی تحقیق بررسی زمینه های جالش های سیاسی اجتماعی واقتصادی قبل از خلافت و تاثیر آنها درروند حکومت امام علی (ع)می باشد.لذا سعی شده تاثیرات و نقش خلفایپیشین در خلافت امام علی (ع) مورد بررسی قرار گیرد.از طرف دیگر حضرت علی(ع) با توجه به این امر که مسئولیت اداره ی یک جامعه ی بحران زده را به عهده می گیردتا آن را هدایت کند و در این راستا با چه موانعی مواجه بوده است؟

لطفا برای مشاهده متن چکیده به متن کامل (PDF) مراجعه فرمایید.