جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

علم صرف از جمله علوم اساسی زبان عربی است که در جهت فهم زبان قرآن رتبه اول اهمیت را حایز است. در بررسی صرفی واژه های قرآنی ضرورت داشت برای آشنایی دقیق با یک واژه و دیدگاه های گوناگون صاحب نظران به کتب صرف مراجعه گردد و در این مراجعات مکرر، به ترتیب و نحوه تالیف و پیشینه و روند پیشرفت علم صرف به نحوی که در این مقاله گزارش شده است، دست می یابیم. اگرچه در بعضی از کتب پیشین، علم نحو مقدم بر علم صرف آمده است، لیکن علم صرف دارای تقدم رتبه است. چرا که علم نحو پس از فراهم گشتن ساختمان کلمه و آشنایی با زوایای مختلف یک واژه، به عنوان اصلاح ترکیب و کلام در بین دانشمندان علوم عربی مطرح می گردد. آشنایان به زبان عربی و علوم قرآنی، به خوبی می دانند که مباحث اصلی و ابواب کلی کتب صرف، تقریبا در همه کتب صرف قدیم و جدید وجود دارد  و آن چه وجه تمایز این کتب نسبت به یکدیگر است، همان نظم و ترتیب خاص هر کدام از این تالیفات است که لباس نو به مطالب اصلی، پوشانده و آن را متناسب به نیاز زمان عرضه کرده است. در این مقاله، ضمن معرفی علم صرف، چگونگی پیدایش و روند پیشرفت و شمار تالیفات این علم، در دوره های مختلف، از زمان ادغام با علم نحو تا مرحله جدایی و بالاخره استقلال کامل، با بررسی وجوه اشتراک و اختلاف هر یک مورد تجزیه و تحلیل و نقد قرار گرفته است.