جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

در این پایان نامه موضوعات ذیل مورد بحث قرارگرفته اند: تعریف لغوی و اصطلاحی شفاعت، شفاعت تکوینی و تشریعی، بررسی تعارض آیات نافی و مثبت شفاعت، شرایط شفاعت و معرفی شفاعت کنندگان نظیرقرآن، پیامبر (ص)، ائمه (ع)، انبیاء، ملائکه، علماءشهداء و مومنان؛ کسانی که مورد شفاعت قرار نمی گیرند،شفاعت در دنیا، برزخ و قیامت، آثار تربیتی شفاعت،شفاعت از دیدگاه سایر ملل و ادیان و مذاهب،درخواست شفاعت از چه کسی و در چه زمانی جایزاست؟ نظر وهابیها در مورد عموم مسلمانان، رد گفتار ابن تیمیه و وهابیها، و درخواست شفاعت در احادیث وسیره صحابه.

شکّی نیست که در فهم قرآن کریم و کلام نورانی وحی، روشن ترین و مطمئن ترین و مستقل ترین منهاج و روش اصیل در تفسیر قرآن، استضائه و بهره بردن از خود قرآن و تفسیر کلام وحی با وحی است. لذا نگارنده در این پایان نامه کوشیده است تا در این مسیر، تحقیق و تفحّصی داشته باشد. با مراجعه به آیات قرآن و احادیث معصومان علیهم السلام کاملاً روشن می گردد که اوّلین شارح و مفسّر قرآن کریم، پیامبر عظیم الشأن اسلام است ائمه معصوم نیز که مهم ترین معلّمان و شارحان قرآن کریم اند، از روش تفسیر قرآن به قرآن استفاده نموده اند، و آیاتی هم که قرآن را هادی، مبیّن، نور و فرقان معرّفی می نمایند، و نیز آیاتی که قرآن را کتاب تعقّل و تدبّر می داند، و آیاتی که قرآن به وسیله آنها تحدّی می کند و علاوه بر اینها آیاتی که قرآن را قابل فهم برای مردم می داند، همگی به انحای مختلف، حاکی از مستغنی بودن قرآن به غیر است. از آن جا که قرآن، خود، جوامع انسانی را به خاندان عصمت و طهارت ارجاع می دهند، بنا بر این، رجوع به معصومان علیهم السلام متمّم و مکمّل تفسیر قرآن به قرآن است، وگرنه، حقیقت قرآن با خود قرآن، تفسیر نمی شود. این روش، علاوه بر این انسان ها را به تعقّل و تدبّر دعوت نموده و بنا بر این، بهترین روش تفسیری و کامل ترین آنهاست که از قرآن و سنّت و عقل، بهره برده است، علاوه بر این که این روش، در طول تاریخ اسلام از زمان پیامبر اسلام تا عصر حاضر، به اشکال مختلف و با تفاوت وسعت استفاده، وجود داشته است و صحابیان و تابعیان و مفسّران از آن بهره مند گردیده اند. موضوع این نوشتار، در طی هفت فصل به بحث گذارده شده است. در فصل اوّل، تاریخ تفسیر از آغاز تا پیدایش، و نیز مراحل مختلف آن، همراه با مشهورترین مفسّران هر دوره، و نیز خصوصیات تفسیر در این ادوار، مورد بحث قرار گرفته است. در فصل دوم، روش های تفسیری و نیز علل پیدایش این روش ها و علّت اختلاف در تفسیر، مورد بررسی قرار گرفته و خصوصیات روش تفسیری عقلی و نقلی و رمزی و تفسیر به رأی، مشخّص شده است. نیز به معایب و محاسن هر یک پرداخته شده است. در فصل سوم، در باب معنای لغوی و اصطلاحی و نیز معنای کلمه تفسیر در قرآن و حدیث بحث شده است و به جهت شفّاف شدن بحث و جلوگیری از ابهام، در معنای لغوی و اصطلاحی تأویل و تفاوت بین تعبیر و تفسیر، بحث شده است. در فصل چهارم، تفسیر قرآن به قرآن، مورد بررسی قرار گرفته و ریشه های قرآنی و نیز ریشه های این تفسیر در نهج البلاغة و حدیث، مورد نقد و تحلیل قرار گرفته است و قرآن، به عنوان مقیاس صحّت و سقم احادیث، معرّفی شده و در هر دو مورد، آیات و احادیث مربوط، به عنوان شاهد مثال، مورد توجّه قرار گرفته است. در فصل پنجم، ویژگی های سیره پیامبرصلی الله علیه وآله و نیز روش ائمه علیهم السلام در تفسیر قرآن، را مورد بررسی قرار گرفته و نقش سنّت در تفسیر قرآن به قرآن، تشریح شده است همچنین به روش انحرافی در تفسیر قرآن به قرآن اشاره شده و حدیث «ضرب القرآن بعضه ببعض»، مورد نقد و بررسی قرار گرفته است. در فصل ششم، سیر تاریخی تفسیر قرآن به قرآن در ادوار مختلف، بررسی شده و جایگاه تفسیر قرآن به قرآن در نزد شیخ طوسی رحمه الله تشریح شده است. و در فصل هفتم، به ویژگی های روش علامه طباطبایی(ره) در تفسیر قرآن به قرآن، اشاره شده و در مورد غرر آیات، عامّ و خاص، مجمل و مبیَّن، مطلق و مقیَّد، ضمیمه نمودن آیات شبیه و نظیر هم و جمع بین آنها، و نیز بیان وجوه معانی مفرد به وسیله آیات قرآنی در تفسیر المیزان، توضیح لازم ارائه شده، و در پایان، تفسیر سوره کوثر از تفسیر گران قدر المیزان به عنوان نمونه نقل شده است. و سرانجام، اهم نتایج و رهیافت های حاصل از تحقیق، در پایان فصول یاد شده، به عنوان حُسن ختام، ارائه شده است.