جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

الگوهای گذران اوقات فراغت تا چه حد می توانند بازنمای هویت اجتماعی باشند؟ آیا این الگوها در تداوم هویت طبقاتی قرار می گیرند یا در متن فرهنگ مصرف محور معاصر و تغییرات فرهنگی پست مدرن، هویت های متمایز اجتماعی دیگری را بر اساس الگوهای مصرف بیان می کنند؟ هدف مقاله حاضر بررسی هویت اجتماعی در چارچوب تحلیلی مفهوم «اوقات فراغت» به مثابه بخشی از مفهوم عام «سبک زندگی» است. این مطالعه به دو شیوه پژوهش کیفی با استفاده از تکنیک مصاحبه عمیق و روش پیمایشی با استفاده از تکنیک پرسشنامه در بین جوانان شهر تهران به اجرا درآمده است. نتایج تحقیق بیانگر نقش تعیین کننده «طبقه اجتماعی» و ترکیب همزمان«جنسیت» با طبقه اجتماعی در خطوط تمایز و تفاوت الگوهای گذران اوقات فراغت است. حوزه فراغت در تهران به عنوان عرصه انتخاب فردی هنوز در دایره محدود طبقه اجتماعی و جنسیت است. کنشگران اگرچه آزادی انتخاب دارند اما این انتخاب توسط متغیرهای ساختاری و زمینه ای محدود شده است. همبستگی شدید هویت با طبقه اجتماعی و جنسیت ـ در حوزه فراغت ـ به معنای نفی تفاسیر پست مدرن در تمایزاتِ اجتماعی متکثرِ مبتنی بر مصرف است.

هدف اصلی این مقاله بررسی وضعیت ازدواج و مضیقه ازدواج در سه استان مازندران، گیلان و گلستان است. برای انجام تحقیق از روش نسبت جنسی وزنی با استفاده از داده های سرشماری 1385 استفاده شده است. نتایج پژوهش نشان می دهد نسبت جمعیت هرگز ازدواج نکرده در همه گروه های سنی برای هر دو جنس در سرشماری 1385 در مقایسه با سرشماری سال 1375 برای استان های شمالی افزایش یافته است. نتایج محاسبه مضیقه ازدواج در سال 1385 نشان می دهد دختران در گروه های سنی 29-34، 25-30، 39-35 با مضیقه ازدواج مواجه اند. اما در سال 1390 این مضیقه در مورد پسران بین گروه های سنی 24-29، 20-25 اتفاق خواهد افتاد و شدت آن نیز از مضیقه ازدواج دختران در سال 1385 بیشتر خواهد بود.

اهمیت نقش ارزش های توده در گذار به دموکراسی در سال های اخیر برجستگی خاصی یافته است. اگرچه دیرینه شناسی مفهومی حکایت از تاکید اندیشمندانی مانند ارسطو و افلاطون بر اهمیت نقش ارزش های شهروندان در سیاست دارد، اما در دهه های اخیر و به طور خاص با مطالعه «فرهنگ مدنی» آلموند و وربا بود که توجهات بیش از پیش به این سو رهنمون شد. مطالعه حاضر نیز در همان راستا، البته با طرح نظریات و تجربیات نو، درباره ارزش ها انجام گرفته است.داده های مورد استفاده برای آزمون فرضیه اصلی تحقیق از مجموعه داده های پیمایش جهانی ارزش ها (WVS)، موج پیمایش سال های 2005 تا 2008 اخذ شده است. این پیمایش در ایران در سال 2007 با 2667 نمونه آماری به انجام رسیده است. در این مجموعه داده ها استان محل سکونت پاسخگو در یکی از متغیرهای آن ثبت شده است. لذا امکان مقایسه میزان ارزش های رهایی بخش پاسخگویان به تفکیک استانی مهیا شده است. در این پژوهش استان هایی که تعداد نمونه آن ها در مجموعه داده ها زیر 40 نفر بود حذف شدند. لذا تحلیل نوشتار حاضر مبتنی بر 21 استان از مجموع استان های ایران بوده و با در نظر گرفتن استان های خراسان جنوبی و شمالی که داده های آن ها در استان خراسان رضوی ادغام شده اند در مجموع تحلیل ها مبتنی بر 19 استان باقی مانده خواهد بود.نتایج حاکی از ارتباط معنی دار میان وضعیت شاخص توسعه انسانی (HDI) و زیرمجموعه های آن یعنی درآمد سرانه، امید به زندگی و سطح آموزش با ارزش های رهایی بخش یعنی نوع دموکراتیک فرهنگ سیاسی است. یافته ها همچنین نشان از آن دارند که شاخص توسعه انسانی به تنهایی بیش از 28.2درصد از واریانس گونه دموکراتیک فرهنگ سیاسی در استان های ایران را تبیین می کند.

حیات جمعی آدمیان در صورتی قرین آرامش و آسایش است، که امنیت به مثابه مقوله ای بنیادین در ابعاد و جهتهای مختلف زندگی حکمفرما باشد. در کنار عوامل موثر بر شکل دهی به امنیت، باید توجه خود را بر علل تاثیر گذار بر احساس امنیت نیز معطوف داریم. در واقع باید همزمان هم به سنجش میزان واقعی امنیت و هم به ارزیابی گسترده احساس امنیت اقدام نمود، هر چند که این دومی در تحقیق حاضر بیشتر مد نظر بوده است .مقاله پیش رو در راستای ترجمه به مؤلفه امنیت در زندگی شهری تهیه شده و قصد آن دارد تا به لحاظ جهات اقتصادی، اجتماعی، سیاسی و امنیت به بازکاوی نقش نهادها و موسسه ها تولید کننده امنیت نیز بپردازد. بر همین اساس دو مجموعه پرسشنامه تدارک دیده شده و در محدوده شهر جدید بهارستان اقدام به نمونه گیری و جمع آوری اطلاعات گردیده است.مطالعه مقوله امنیت در شهر جدید بهارستان از آنجا مد نظر قرار می گیرد که انتظار می رود بهارستان به عنوان یک شهر جدید واجد مولفه های اساسی امنیتی باشد و این انتظار خود از آنجا مایه می گیرد که شهر جدید از یک لحاظ به عنوان مکانی تعریف می شود که براساس برنامه ریزی همه جانبه و با لحاظ معیارهای مورد نظر ساخته می شود و تکوین و رشد می یابد.نتایج بررسی نشان می دهد انتظار بالا به طور نسبی برآورده شده است. در این راستا، شرایط اجتماعی کل جامعه، موقعیت مکانی، ترکیب ساکنان شهر جدید به عنوان متغیر های مهم به شمار می رود.

اعتبار هر نظریه و مکتبی از یک جنبه در میزان علمی و کاربردی شدن ان است. نظریه ها و مکاتب مختلف جامعه شناسی شهری درصدد تبیین موقعیت و کاربری مناطق شهری هستند، برای مثال، نگرش سیستمی شهر را یک نظام پویا و متضمن تفکرات و روابط واقعی می داند که در ان انواع سنخ های ارمانی یافت می شود. دیدگاه دورکیم، مارکس، زیمل، وبر، پارک، ویرث، مکنزی و ... هر کدام به نحوی شهر را مورد بررسی قرار می دهند. انچه مهم است انطباق این دیدگاه ها با شرایط شهرهای مختلف است و مهم تر اینکه شهرها چقدر توانسته اند براساس این دیدگاه ها ساخته شوند.

پژوهش حاضر با عنوان «فاصله نسلی با تاکید بر وضعیت دینداری و ارزشهای اجتماعی» در سال 1382 هجری شمسی به شیوه پیمایش و از طریق مصاحبه ساختمند در قالب یک پرسشنامه  64سوالی در نمونه ای با حجم 220 نفر از افراد بالای 15 سال در شهر دهدشت به اجرا در آمد.هدف کلی تحقیق پی بردن به پیامد ها و آثار تغییرات اجتماعی فرهنگی بر فاصله نسلی بود. در کنار آن اهداف فرعی دیگری نظیر بررسی تطبیقی نسل جوان و بزرگترها در شاخصهای دینداری و ارزشهای اجتماعی مد نظر بوده است.چارچوب نظری این تحقیق مبتنی بر نظریه فرامادیگری رونالد اینگلهارت پژوهشگر تحولات ارزشی و فرهنگی می باشد. اینگلهارت پس از حدود دو دهه پژوهشهای تجربی نتیجه می گیرد که در کشورهای پیشرفته صنعتی تحولی از ارزشهای مادی به فرامادی به وقوع پیوسته است که روند این تحول را در جهت کاهش نگرشهای دینی جوانان و گرایش بیشتر آنها به ارزشهای فرامادی در مقایسه با بزرگترها می داند.در این تحقیق با توجه به موضوع و مساله اصلی تحقیق و نیز چارچوب نظری آن دو فرضیه مورد آزمون قرار گرفتند: 1) بین نسل جوان و بزرگترها از لحاظ میزان دینداری کلی رابطه وجود دارد. 2) بین اولویتهای ارزشی نسل جوان و بزرگترها رابطه وجود دارد.بر اساس نتایج حاصل از آزمونهای آماری توصیفی و استنباطی بکار گرفته شده در این پژوهش هردو فرضیه تحقیق مورد تایید قرار گرفتند که حکایت از وجود تفاوتهایی بین دو گروه مورد مقایسه در متغیرهای مورد سنجش  دارد.

خلاصه مطالب فصول به شرح زیر است در فصل اول به تعریف جامعه‌شناسی و پدیدهء اجتماعی پرداخته شده، تعاریف مختصر و مختلفی از پولمولوژی (جامعه‌شناسی جنگ) ارائه شده است . در فصل دوم جنگ به عنوان یک پدیده اجتماعی شناخته شده و با توجه به خصوصیات یک پدیدهء اجتماعی، به جنبه‌ها و کارکردهای جنگ (در قالب یک پدیده) پرداخته شده است . در فصل سوم با دید تاریخی به تاریخچه پولمولوژی، نظریات تاریخی مربوطه و حتی تاریخچه پولمولوژی در سطح گسترده پرداخته شده است . در فصل چهارم ریشه‌ها و سرمنشاءهای جنگ از دیدگاههای مختلف بیان شده است . در فصل پنجم اثرات و کارکردهای جنگ با دیدگاههای مختلف (از قبیل مثبت و منفی) بیان شده است . در فصل ششم وارد مباحث جنگ ، ایران و اسلام، رابطه این سه، جنگهای دفاعی مسلمانان ایرانی و نحوه مبارزات در قالب قیام‌های اسلامی شده و در سطح میکروتاریخچه اختلافات ایران و عراق بیان گردیده است . در فصل هفتم کارکردها و اثرات جنگ ایران و عراق، با ابعاد جمعیتی (مهاجرت ، مرگ و میر در سطح کل کشور و مهاجرت و نسبت جنسی در سطح استانها به خصوص خوزستان و باختران) توضیح کافی داده شده و برای فهم بیشتر از منحنی‌ها و نمودار مختلف استفاده شده است . فصل هشتم یک استنتاج و خلاصه از کل مباحثی است که به تعقیب آن بوده‌ایم.