جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

در دهه های اخیر رویکرد کمی در قلمرو پژوهش های تربیتی تسط داشته است. رویکرد کیفی در حوزه پژوهش نیز در سال های اخیر مورد توجه برخی پژوهشگران قرار گرفته است. علاوه بر این دو رویکرد، رهیافت دیگری را می توان در زمینه پژوهش های تربیتی مطرح کرد که در آن بر کاربرد ترکیبی رویکرد کمی و کیفی تاکید می شود. هدف از نگارش این مقاله، ارایه تبیین مختصری از دو رویکرد کمی و کیفی و تاکید بر کاربرد رویکرد ترکیبی در قلمرو پژوهش های تربیتی است. در این راستا، پس از ذکر مقدمه، دو رویکرد کمی و کیفی و پارادایم های زیربنایی هر یک توضیح داده شده است. سپس، مولفه های اصلی دو رهیافت مذکور با یکدیگر مقایسه شده است. در قسمت پایانی، رویکرد ترکیبی که در این مقاله تاکید بیش تری بر آن شده است، مورد بحث قرار می گیرد.

روش تحلیل محتوا یکی از پز کاربردترین روش های تحقیق در مطالعات علوم اجتماعی، رفتاری و انسانی است. در نظام آموزشی فعلی کشور، کتاب درسی مهم ترین ابزار آموزش و در بردارنده محتوای برنامه های درسی است؛ از این رو، بررسی محتوای کتاب های درسی، به دلایل مختلف همچون مطابقت با اهداف برنامه درسی یا شناسایی نقاط قوت و ضعف کتاب های درسی، امری ضروری است. این بررسی می تواند به روش های مختلفی صورت گیرد که تحلیل محتوا از متداول ترین این روش هاست.مقاله حاضر تلاش می نماید، ضمن معرفی تحلیل محتوا، مدل ها، تکنیک ها و روش های متداول در تحلیل محتوای کتاب های درسی را توضیح دهد. در این معرفی تمام مدل ها، تکنیک ها و روش ها در دو گروه کلی فرمول های خوانایی و ابزارهای فهرستی دسته بندی شده اند که مشخصات، ویژگی ها و موارد استفاده ابزارهای فهرستی در این مقاله تشریح می گردد.

سال های متمادی، محققان رشته های مختلف علوم اجتماعی و انسانی، داده های کیفی و کمی را به صورت جداگانه در پژوهش های مشابه جمع آوری و تحلیل کرده اند، اما کنار هم قرار دادن آنها به عنوان یک طرح تحقیق یا روش شناسی موضوع نسبتا جدیدی است. لذا، هدف از نگارش این مقاله، تبیین روش ترکیبی در پژوهش به عنوان یک رویکرد جدید و معرفی چهار طرح تحقیق ترکیبی تحت عنوان تحقیقات سه سوسازی، گنجانده شده، توضیحی و اکتشافی است. هدف دیگر پژوهش ارائه مثال هایی از کاربرد هر یک از چهار طرح مذکور در تحقیقات مختلف به منظور آشنایی پژوهشگران با فرایند اجرای هر طرح است.