جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

مهر خاتم در اواخر سال ششم يا اوايل سال هفتم هجری براي ممهور كردن نامه های پيامبر به حكام سرزمين های همجوار، ساخته و پرداخته شد. اين مهر ظاهراً از نوع انگشتری و شكل صفحه نگين آن مدور بوده است و بر آن در سه سطر عبارت «محمد رسول الله» را نقش كرده بودند؛ جنس و نگين آن نيز از سنگ حبشی تا انواعی از فلزات چون مس و آهن و نقره روايت شده است. پس از وفات پيامبرص اين مهر ابتدا به ابوبكر و سپس عمر و عثمان رسيد و آن ها نيز نامه ها و مكاتبات خود را بدان اعتبار می بخشيدند. مهر خاتم در حدود سال سی ام هجري در چاه اَريس(نزديكي مدينه) افتاد و ديگر به دست نيامد، اما عثمان نظيرش را ساخت و مهر معمول خلافت داشت. با اين حساب جز نامه های شخص پيامبر (ص)، بخشی از نامه های خلفای راشدين نيز ممهور به مهر حقيقی پيامبر(ص) بوده است؛ مكاتباتی كه اگر نمونه ای اصيل از آن ها به دست آمده بود، لااقل اثر مهر خاتم را به ما نشان می داد. اوصاف اين مهر در متون متقدم اسلامی نشان از نخستين اقدامات و ضروريات تشكيل نظام ديوانی در صدر اسلام است؛ همچنين استفاده از نوشتار جای تصوير، شكل مدور، تركيب سه سطری، و شعارهای مذهبی از اين جا در مهرهای اسلامی تجربه شده و در سراسر دوران تاريخی اسلام تداوم يافته است. ويژگی های مهر خاتم در مقاله پيش رو با روش تحقيق تاريخی- توصيفی، بررسی و تحليل شده است.

مقوله مکان و فضا در هر دو حوزه فلسفه و معماری به عنوان یک موضوع اساسی مطرح بوده و بخش مهمی از ادبیات این دو وجه اندیشه انسانی را به خود اختصاص داده است؛ بنابراین در این راستا، نوع نگاه اهل فلسفه و معماران - چه آن هایی که در امر تولید معماری نقش داشته اند و چه افرادی که بیشتر در طریق نظر قرار گرفته اند - قابل توجه می باشد. بررسی، تجزیه و تحلیل این نقطه نظرات می تواند در ارتقا مباحث نظری معماری و در نتیجه کیفیت تولیدات آن موثر باشد.نگرش فلسفی به حقیقت فضا و معنای آن، یعنی اثر معماری، در مباحث فلسفی، از سوی معماران نگاه واحدی را با اهل فلسفه در نگرش به معماری، ابداع و ایجاد می نماید که تاکنون به آن توجه نشده است. از سوی دیگر، فلاسفه در صدد ورود به ماهیت معماری، تلاش نموده اند برداشت خود را از مکان و فضا در اختیار معماران قرار دهند. مقاله حاضر به معرفی و بررسی دیدگاه های بعضی از صاحب نظران پرداخته و تعاریف، مفاهیم و راهبردهای ارایه شده را مورد تحلیل قرار داده است.

تکایا گونه ای معماری آیینی هستند که در دوره قاجار در اغلب روستاهای مازندران برپا شده اند. سقف و بدنه تکایا آکنده از نقوش متنوع با مضامین مذهبی و غیرمذهبی - متاثر از اندیشه های ایران قبل و پس از اسلام – است. بخش قابل ملاحظه ای از نقوش با مضامین مذهبی در قالب نقاشی عامیانه آشکار شده اند. نقاشان سعی داشته اند فضای تکایا را متناسب با نیاز مردم تزیین نمایند و جلوه هایی از وقایع عاشورا، قصص قرآنی و مضامین خیر و شر را مجسم سازند. بررسی های به عمل آمده، هدف نقاشان این خطه را ضمن احترام به باورهای مردم، پیام رسانی با تاکید بر جنبه های اخلاقی و حفظ سجایای انسانی متاثر از حوادث عاشورا و زندگی ائمه اطهار (ع) و نیز توصیف مفاهیم معنوی با بیانی ساده و رسا با تلفیقی از جنبه های عینی گرایی و ذهنی گرایی- دانسته اند ضمن آن که بر جنبه نمادین آن نیز تاکید شده است.روش گردآوری داده ها به صورت اسنادی و میدانی و تدوین آن به شیوه توصیفی – تحلیلی بوده است.اهداف مقاله:-1 بهره گیری نقاشان از مضامین مذهبی جهت انتقال پیام با هدف بررسی ویژگی ها و ارزش های نهفته در تصاویر. -2دست یابی هنرمندان به نوع بیان در تصویر، برای رساتر شدن مفهوم نقوش.سوالات مقاله: -1مهم ترین اهداف هنرمندان در نقاشی عامیانه مذهبی در تکایا با توجه به اعتقادات و باورهای مردمی چیست؟  -2تصاویر و صحنه های مذهبی ترسیم شده در تکایا، عمدتا چه نوع بیانی دارند؟