جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

با توجه به رویکرد دینی علامه مجلسی در پرداختن به ماهیت وحی، اصول و مبانی وی در این زمینه نیز متناسب با این رویکرد و برخاسته از آیات و روایات است که یا به آنها تصریح کرده یا می‌توان آنها را از توصیفاتی که از ماهیت وحی ارائه داده است استخراج کرد. بخشی از این اصول معرفت‌شناختی و بخش دیگر آن وجودشناختی است. این اصول عبارت است از: مادی بودن فرشته، مبدأ نبوت انبیا، محوریت علوم نقلی با اتخاذ روش عقلی ـ نقلی، حجیت ظواهر، اکتفا به اجمال مطالب علوم وحیانی، علم حقیقی در کتاب و اخبار، عصمت انبیا، معجزه دلیل صدق پیامبر، و آثار روح‌القدس در انبیا. این مقاله عهده‌دار بررسی این اصول است.

تعتبر السنّة النبویّة البیان الکامل للقرآن الکریم، والمصدر الثانی من مصادر التشریع الإسلامی لکن مع کلّ هذا ظهر إختلاف کبیر بین المسلمین حول تاریخ تدوین الحدیث، وهل أنّ التدوین قد بدأ فی عهد الرسول أو بعد وفاته؟ وظهرت أیضاً تحریفات فی السنّة النبویّة من وضع وجعل وبدع وغیرها لأسباب سیاسیّة أو دینیة... وأثر ذلک فی ظهور المدارس الفقهیّة، وقد حاولت فی هذا البحث تسلیط الأضواء علی ذلک من خلال تقسیمه إلی فصول ومقدّمة وخاتمة. أمّا الفصل الأول فیشمل علی النشاط الثقافی قبل ظهور الإسلام وبعد البعثة النبویّة الشریف أمّا الفصل الثانی فیشمل علی تعریف لمصطلح الحدیث لغةً وإصطلاحاً، والفرق بین الحدیث والسنّة، وحجیّة الحدیث والسنّة. ... أمّا الفصل الثالث فیبحث فی المراحل التی مرّ بها تدوین الحدیث النبوی، أی التدوین فی عهد الرسول الأعظم، والتدوین فی عهد الخلفاء، وأسباب المنع من التدوین. ... أمّا الفصل الرابع فیبحث آثار المنع، وأهمّها: اختفاء جملة کبیرة من الحدیث، وکثرة الوضع، واختلاف الحدیث، والتشکیک فیه، واتّهام الدین الإسلامی بالتخلّف، وإبعاد المسلمین عن أهل البیت(علیه السلام). ... أمّا الفصل الخامس فیشمل المدارس الفقهیّة المشهورة؛ مثل مدرسة الخلافة، ومدرسة الإمامة، وخصائص کلّ منهما، واعتماد بعضها علی آلیّات غیر مشروعة کالقیاس و والإستحسان و... ... أمّا الفصل الأخیر فیشمل علی الخاتمة والنتیجة النهائیّة فی هذا الفصل، وما توصّلنا إلیه من أنّ السبب وراء المنع من التدوین والتحدیث لیس لطمس فضائل أهل البیت(علیه السلام) فقط، بل وإبعاد الأمّة عن أهل البیت فقهیّاً وسیاسیّاً، وفتح باب الإجتهاد مطلقاً فیما ورد فیه النصّ وفیما لا نصّ فیه، واتّخاذ إجتهاد الصحابی أو سیرة الشیخین کأصل ثالث فی التشریع وعدّه قسیماً لکتاب اللَّه وسنّة نبیّه، وقد تبیّن بأجلی صورة یوم الشوری، وفی ذلک نری توسّع آراء عثمان ومعاویة ومن بعدهما حتّی أنّ المسلمین ضاقوا ذرعاً بإحداثات عثمان، ولمّا أحسّ ببوادر الثورة سخّر سعید بن زید بن نفیل لوضع حدیث العشرة المبشّرة بالجنّة، ولهذا حاولوا إبعاد الأمّة عن المدوّنین والمدوّنات، وعلی رأسهم أهل البیت(علیه السلام) ومدوّناتهم.