جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

رساله اي است در بيان معارف حقه الهيه و اسماء و صفات الهي مطابق با آيات قرآني و احاديث و روايات معصومين عليهم السلام. (حبيب الله عظيمي) عبدالله محمد بهبهاني، بفارسي و عربي در عرفان، او گويا جز آقا عبدالله مجتهد كرمانشاهي درگذشته 1289 و فرزند آقا محمد جعفر بهبهاني باشد (سرگذشت وحيد بهبهاني ص 447) و سيد عبدالله بهبهاني هم نيست چه نام پدرش اسماعيل است. (رجال ايران 284: 2) كتاب مفصلي است در مباحث معرفت الله و مراتب توحيد، مشتمل بر تفسير قل هو الله احد، فرق بين واحد و احد، در ابطال وحدت وجود و اثبات توحيد ذات احدية، در بيان كمال توحيد ذات يعني نفي صفات حادثه از ذات، در تفسير الله الصمد، مراتب توحيد (افعالي) ... (وفادار مرادي، محمد) [كتابخانه ملي 16/436؛ نشريه 7/127]

پيرامون علم امام عليه السلام واينکه حضوري يا حصولي است، اول درپاسخ ميرزا اسحاق پيشکار به اجمال موضوع را نگاشته بود وپس ازآن دراين رساله به تفصيل آن پرداخته است؛ درآغاز رساله مراتب علم وپس ازآن به موضوع بر پايه اعتقادات شيخيه مي پردازد وکتاب را به نظام الدوله تقديم داشته است؛ وشب چهاردهم ماه رجب 1314 به پايان رسيده است. اين رساله مشتمل بر يک مقدمه وچهار فصل مي باشد بدين تفصيل: مقدمه: دربيان معني غلو. فصل اول: درعلم ذاتي وفعلي. فصل دوم: درعلم امکاني وتکويني. فصل سوم: درمعني علم حضوري وحصولي. فصل چهارم: دربيان مقامات نورانيه ائمه. در پاسخ مقرب الحضرت ميرزا اسحاق، درباره علم امام كه حصولي ست يا حضوري، در 1 «مقدمه» و 3 «فصل» در 1314ق/1896م به پايان رسانده است: فصل 1. در علم ذاتي و فعلي 2. در علم امكاني و تكويني 3. در علم حصولي و حضوري. (احمد منزوي) آغاز كتاب: حمدله. صلاة ... و لعنة الله علي اعدائهم ... اما بعد، چنين گويد بنده خاكي و اسير فاني، عبدالله بن محمد البهبهاني، از قراري كه مذكور شد سركار ... ميرزا اسحاق ... انجام كتاب: چرا که توجه مي کنند و به خاطر ايشان بالهام مي رسد و صلي الله علي محمد وآله الطاهرين. [مدرسه حكيم 1/48؛ دائرة المعارف بزرگ 1/268؛ فهرست مرعشي 24/47 و48 و 24/47؛ فهرستواره منزوي 6/199 و 9/447]

در پاسخ به خرده گيري هايي كه درباره ركن رابع گرفته شده است، در پيوند با «لزوم وجود نقبا و اوتاد» (هفـ). در انجامه تاريخ به پايان رسيدن 28 رمضان 1314ق آورده شده است. وي بايستي نگارنده «عقايد المؤمنين» در اصول دين به سال 1325ق باشد كه در 1326 ق چاپ شده است (ذريعه 15/285). كه 3 كار ديگر او به نام هاي: شرح دعاي عديله، اول ما خلق الله. رساله طبيبيه در دست هست. قم (مرعشي 13/396). هر چهار به فارسي. (احمد منزوي) [دائرة المعارف اسلامي 1/106]

از عبدالله بن محمد بهبهاني. به خواهش يكي از دوستان مؤلف، به نام ناظم الدوله فرمانرواي مملكت فارسي، با ديدي فلسفي - كلامي، در چند فصل نوشته شده و در غره ربيع الثاني 1315 به انجام رسيده است. (احمد منزوي) رساله اي است در بيان كيفيت حصول بدا و معناي مشيت و اراده و قضا و قدر حتمي و غير حتمي كه به درخواست دوستان نگاشته است. (وفادار مرادي، محمد) [دائرة المعارف بزرگ اسلامي 1/34]

اين 4 كتاب در يك مجموعه در دست است: 1. همين كتاب 2. صراط مستقيم 3. ميزان الحق 4. نبوت و ولايت. ممكن است وي همان مؤلف بداء (هف‍) باشد. نام كامل كتاب اثبات امامت و حجت ائمه اثنا عشر (ع) است. نامبوب. (احمد منزوي) آغاز كتاب: بسمله. الحمدلله الذي انزل الكتاب فمنه آيات محكمات هن ام الكتاب ... و بعد، چنين گويد ... عبدالله بن محمد البهبهاني ... انجام كتاب: ... شرط قبولي اعمال و روح طاعات است [دائرة المعارف بزرگ اسلامي 1/5]

رساله در بيان حجيت ضروريات دين و مذهب از جمله امامت و معاد روحاني و جسماني است. (وفادار مرادي، محمد) [خانقاه احمدي ص 363؛ ]