جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

سرآغاز اصلاح عزاداری: ترجمه رسالة التنزيه لأعمال الشبيه: اَلتّنْزیه لِاَعْمالِ الشّبیه رساله‌ای مختصر از سید محسن امین در نقد رفتارهای غیردینی در سوگواری سید الشهداء. در این رساله برخی از شیوه‌های سوگواری مانند قمه‌زنی نقد شده و سید محسن امین آن‌ها را غیرشرعی و حرام می‌داند. چاپ این رساله با واکنش‌های فراوانی مواجه شد و تأییدیه و ردّیه‌‎هایی بر آن نوشته شد. جلال آل احمد این رساله را به زبان فارسی ترجمه و با عنوان «عزاداری‌های نامشروع» در ایران منتشر کرد. سید محسن امین برای اصلاح شعائر حسینی، کتب مختلفی تألیف کرد و اقدامات عملی به‌کار برد؛ از لواعج الاشجان، تاریخ توابین، اشعاری در رثای سیدالشهدا، اقناع اللائم. او همچنین المجالس السنیه را در پنج جلد در مصائب و مناقب اهل بیت نوشت. با فتوای او بسیاری از سوگواری‌های نادرست در دمشق جمع شد. پس از اعتراض‌هایی که به او شد، کتاب التنزیه لأعمال الشبیه را نگاشت. این رساله مختصر که حجم آن، در حدود بیست صفحه است، در سال ۱۹۲۷م نگاشته شده اما تا پایان سال ۱۹۲۸م منتشر نشد. علّت این تأخیر، تردید مؤلّف درباره پیامدهای انتشار آن یا بیم ناشر از عکس‌العمل‎ها بوده است. مجله العرفان از نشر آن استقبال کرد و نوشت که این رساله، ردّیه استواری است بر ضدّ بدعتهایی که برخی از عالمان در نبطیه و جبع لبنان منتشر ساخته و موجب ریشخند شیعه شده‌اند و مستند به دلایل استوار دینی و عقلی. رساله التنزیه دفاعیه سید محسن امین از دیدگاه خود است. این رساله واکنشی به مباحث مطرح در باب سوگواری در آن زمان و پاسخ و نقدی بر رساله سیماء الصلحاء است. نقطه آغاز این مباحث نوشته‌ای در سال ۱۳۴۵ق در «صحیفة الاوقات العراقیة» است. این نوشته خلاصه‎ای از گفتگو با سید محمدمهدی موسوی قزوینی (۱۲۷۲ - ۱۳۵۸ق) است و بدون اجازه وی منتشر شده است. در این مقاله، او قمه‌زنی را رفتاری خشن و وحشی می‌شمرد و آن را حرام می‌داند. پس از آن اعتراض‌هایی به او می‌شود. قزوینی مقاله «صولة الحق علی جولة الباطل» را در توضیح و تفصیل آن نوشته منتشر می‌کند. همزمان با یادداشت موسوی قزوینی، سید محسن امین در نشریه «العهد الجدید» لبنان، درباره اصلاح سوگواری سیدالشهدا می‌نویسد. پس از چاپ مقاله قزوینی، اهالی بصره استفتائاتی از علمای نجف کردند. بیشتر این استفتائات، مخالف نظر قزوینی بود. برخی از علما مانند عبدالله مامقانی، محمدحسین کاشف الغطاء، حسن مظفر، مرتضی آل یاسین، محمدجواد حچامی رسائلی در پاسخ به قزوینی نوشتند. پس از این مباحثات، سید محسن امین، رساله التنزیه را در محرم ۱۳۴۶ق نگاشت. او در این رساله اشکالاتی بر سوگواری محرم طرح می‌کند و پس از آن به انتقادات رساله سیماء الصلحاء پاسخ می‌گوید. رساله التنزیه دفاعیه سید محسن امین از دیدگاه خود است. این رساله واکنشی به مباحث مطرح در باب سوگواری در آن زمان و پاسخ و نقدی بر رساله سیماء الصلحاء است. نقطه آغاز این مباحث نوشته‌ای در سال ۱۳۴۵ق در «صحیفة الاوقات العراقیة» است. این نوشته خلاصه‎ای از گفتگو با سید محمدمهدی موسوی قزوینی (۱۲۷۲ - ۱۳۵۸ق) است و بدون اجازه وی منتشر شده است. در این مقاله، او قمه‌زنی را رفتاری خشن و وحشی می‌شمرد و آن را حرام می‌داند. پس از آن اعتراض‌هایی به او می‌شود. قزوینی مقاله «صولة الحق علی جولة الباطل» را در توضیح و تفصیل آن نوشته منتشر می‌کند. همزمان با یادداشت موسوی قزوینی، سید محسن امین در نشریه «العهد الجدید» لبنان، درباره اصلاح سوگواری سیدالشهدا می‌نویسد. پس از چاپ مقاله قزوینی، اهالی بصره استفتائاتی از علمای نجف کردند. بیشتر این استفتائات، مخالف نظر قزوینی بود. برخی از علما مانند عبدالله مامقانی، محمدحسین کاشف الغطاء، حسن مظفر، مرتضی آل یاسین، محمدجواد حچامی رسائلی در پاسخ به قزوینی نوشتند. پس از این مباحثات، سید محسن امین، رساله التنزیه را در محرم ۱۳۴۶ق نگاشت. او در این رساله اشکالاتی بر سوگواری محرم طرح می‌کند و پس از آن به انتقادات رساله سیماء الصلحاء پاسخ می‌گوید. واکنش‌های بسیاری به رساله التنزیه صورت گرفت. این واکنش‌ها منحصر به گفتگوی علمی و مباحثات طلبگی نبود. گاهی او را به استغفار دعوت کردند و گاه علیه او شعر سرودند و حتی به او تهمت‌هایی زدند و در برخی محافل او را سب و لعن می‌کردند. جلال آل احمد این کتاب را در سال ۱۳۲۲ش به فارسی ترجمه و بدون نام مترجم منتشر کرد. این ترجمه اولین اثر منتشر شده آل احمد بود و به گفته او مخالفان کتاب، که عمدتاً بازاریان مذهبی بودند، همه نسخه‌های کتاب را یکجا خریدند و سوزاندند. در رد و تأیید این کتاب رسائل دیگری نوشته شد. محمد حسون در سه جلد با عنوان رسائل الشعائر الحسینیه رساله‌هایی را که پیرامون التنزیه و مقاله سید مهدی قزوینی نوشته شد، جمع کرده و خود مقدمه‌ای مفصل بر آن نوشته است. این رساله‌ها بدین شرح است: صولة الحق علی جولة الباطل، سید محمدمهدی موسوی قزوینی (ت ۱۳۵۸ق) المواکب الحسینیة، عبدالله مامقانی (ت ۱۳۵۱ق) ردیه بر صولة الحق نظرة دامعة حول مظاهرات عاشوراء، مرتضی آل یاسین (ت ۱۳۹۸ ق) ردیه بر صولة الحق کلمة حول التذکار الحسینی، محمدجواد حچامی (ت ۱۳۷۶ق) ردیه بر صولة الحق نصرة المظلوم، حسن بن شیخ عبدالمهدی مظفر (ت ۱۳۸۸ق) ردیه بر صولة الحق الآیات البینات فی قمع البدع و الضلالات «المواکب الحسینیه»، محمدحسین کاشف الغطاء (ت ۱۳۷۳ق) ردیه بر صولة الحق قطعة من کتاب الفردوس الاعلی، محمدحسین کاشف الغطاء (ت ۱۳۷۳ق) سیماء الصلحاء، عبدالحسین صادق عاملی (ت۱۳۶۱ق) ردیه بر نوشته سید محسن امین در نشریه العهد الجدید و نیز ردیه بر صولة الحق التنزیه لاعمال الشبیه، سید محسن امین؛ پاسخ به ردیه سیماء الصلحاء رنة الأسی نظرة فی رسالة التنزیه لأعمال الشبیه، عبدالله سبیتی عاملی (ت ۱۳۹۷ق)؛ ردیه بر التنزیه کلمات جامعة حول المظاهر العزائیة، محمدعلی غروی اردوبادی نجفی (ت ۱۳۸۱ق) ردیه بر التنزیه الشعار الحسینی، محمدحسین مظفر (ت ۱۳۸۱ق) ردیه بر التنزیه النقد النزیه لرسالة التنزیه، عبدالحسین قاسم حلی (ت۱۳۷۵ق) ردیه بر صولة الحق و التنزیه کشف التمویه عن رسالة التنزیه، محمد گنجی، (ت ۱۳۶۰ق) تأییدیه بر التنزیه اقالة العاثر فی اقامة الشعائر، سید علی‌نقی لکهنوی (ت ۱۴۰۸ق) ردیه بر کشف التمویه و التنزیه رسالة فی الشعائر الحسینیه، سید محمدهادی بحستانی حائری (ت ۱۳۶۸ق) ردیه بر التنزیه ثورة التنزیه، محمدقاسم حسینی نجفی؛ تأییدیه التنزیه

معرفی کتاب در تاریخ نویسی عصر ما قضاوت ها، تحلیل ها و مطالب مختلفی به صورت پراکنده درباره گروه «انجمن حجتیه» به ثبت رسیده است. اما یکی از مباحثی که در آن کوتاهی شده، عدم تفکیک صحیح میان «تشکیلات انجمن حجتیه» با «تفکرات شبه حجتیه ای» بوده است. در اینکه تشکیلات انجمن حجتیه تعطیل نشده و همچنان در قالب های گوناگون به فعالیت خود ادامه می دهد، شکی نیست. اما این بدان معنا نیست که اگر هر فرد، گروه، موسسه یا سازمانی، عقاید، مواضع و عملکردی شبیه به این گروه داشت، بتوان به راحتی آن را انجمنی دانست. شاید برخی از افراد وجود داشته باشند که شناختی از گروه انجمن حجتیه نداشته و یا حتی در بعضی موارد مواضعی انقلابی داشته باشند، اما ناخودآگاه برخی از تفکراتشان کم یا زیاد، شبیه به افکار انجمنی ها شده باشد. لذا هیچ گاه نمی توان ادعای عضویت در انجمن را درباره آنها مطرح نمود. کتاب حاضر نگاهی دارد به تاریخچه و تفکرات جریانات شبه حجتیه ای. * این کتاب از چهار فصل اصلی تشکیل یافته، که فهرست عناوین آنها بدین قرار است: - بررسی تفصیلی ارتباط مدرسه علوی و انجمن حجتیه - سید حسن ابطحی، هم خط سیاسی انجمن - جریان شیرازی، مختصات فکری و رفتاری - مقدمه صحیفه سجادیه، منبعی استنادی برای شبه حجتیه

معرفی کتاب امروز جریان هایی به صورت مدیریت شده و هدفمند ، از احساسات مذهبی شیعیان سوء استفاده می کنند و با ترویج افراط گرایی مذهبی، آن ها را به تقابل با تفکر تشییع انقلابی بر می انگیزند. دشمنان نیز با حمایت از این جریان، اهداف زیر را دنبال می‌کنند: 1. جاذبه‌های تشیع به دافعه تبدیل شود و با ارائه چهره‌ای متفاوت و زشت از تشیع در منظر جهانیان، مانعی در مقابل نفوذ تفکر انقلاب اسلامی ایران به وجود آید؛ 2. از درون تشیع، افرادی به مقابله با آرمان‌های انقلابی و استکبارستیزانه آن بپردازند و با این تقابل درون مذهبی، شیعیان از آرمان‌ها و شعارهای اصیل اسلامی فاصله بگیرند. در سال‌های اخیر تعبیر تشیع انگلیسی، مباحثه‌های فراوانی را در گفتمان انقلاب اسلامی ایران به دنبال داشته است. با این حال، بیشتر بحث‌ها به معرفی رهبران فکری این جریان اختصاص یافته و کمتر درباره خصوصیات فکری و رفتاری آن بحث شده است. این درحالی است که شناخت مختصات فکری و رفتاری این جریان‌ها ضرورتی بیش از شناخت فکری آن دارد.

نوزدهمین شماره مجله الکترونیکی «اندیشه مهر» وابسته به گروه دین و اندیشه خبرگزاری مهر دارای عناوین زیر است: گزارش مهم ترین نشست های اندیشه، مطالب بخش اول این شماره را تشکیل می دهد. از جمله این برنامه ها می توان به نشست های «تحلیل و ارزیابی جامعه شناسی پیتر برگر»، نشست «مطالعات میان رشته ای قرآن کریم»، «قرآن و معرفت شناسی»، «شب سیدجلال الدین آشتیانی»، «انسان، جامعه و تاریخ در نگاه شریعتی»، «نقد و بررسی کتاب آستانه تجدد»، «تاریخ گرایی نوین»، «تأملی بر وضع فلسفه در ایران»، «آسیب شناسی نظریه های علم دینی و اسلامی سازی معرفت»، «مبانی حاکمیت و الگوهای دولت در فقه معاصر شیعه» و «حکمت در ادبیات ایران»، اشاره کرد./ گزارش رونمایی از کتاب «روش شناسی علوم انسانی اسلامی» اثر احمدحسین شریفی در خبرگزاری مهر، و گزارشی از جلسات آموزشی «طرح ملی گفتمان نخبگان علوم انسانی»، از دیگر مطالب منتشر شده در بخش نخست شماره نوزدهم است./ در بخش دوم پرونده ای ویژه انقلاب اسلامی به چشم می خورد که در آن با اساتید و اندیشمندانی چون: سید سعید زاهد زاهدانی، مهدی فدائی مهربانی، موسی نجفی، ابوذر مظاهری (نویسنده کتاب افق های تمدنی انقلاب اسلامی)، مصطفی ملکوتیان و حجت کاظمی، گفتگو شده است./ علیرضا ابراهیم، استاد دانشگاه ادیان و مذاهب طی گفتگویی در این شماره به جریان شناسی تصوف پرداخته است. گفتگو با حسن بشیر درباب تمدن اسلامی، گفتگو با داریوش رحمانیان درباره وضعیت رشته های علوم انسانی در ایران، ادامه سلسله گفتگوهای اندیشه مهر با علیرضا قائمی نیا در نقد آرای محمد مجتهد شبستری، گفتگو با مرتضی جوادی آملی، مدیر بنیاد بین المللی اسراء درباب اسلامی سازی علوم انسانی، از دیگر مصاحبه های منتشر شده در نوزدهمین شماره اندیشه مهر است./ مصاحبه با جورج ریتزر، جامعه شناس سرشناس درباره جهانی سازی و مصاحبه با امید صفی، استاد مسلمان دانشگاه دوک آمریکا درباره موضوع وحدت اسلامی دو گفتگوی خارجی این شماره است./ مصاحبه تفصیلی با دکتر رضا داوری اردکانی، رئیس فرهنگستان علوم جمهوری اسلامی، گفتگوی ویژه این شماره است. در این مصاحبه علاوه بر مسائل شخصی این چهره ماندگار فلسفه از مسائلی چون ایدئولوژی، علوم انسانی، نسبت فلسفه با مسائل روز، توسعه، داعش و سید احمد فردید پرسش شده است./ معرفی تازه های نشر، پایان بخش این شماره است.