جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

موضوع تحقیق « فضیلت علم و عالم از دیدگاه قرآن و سنت است و منظور از علم با فضیلت، دانشی است که خشیت انسان را به خداوند و تقرب او بیشتر کند زیرا به فرموده قرآن انما یخشی الله من عباده العلماء تنها و تنها دانشمندانند که از خدا می ترسند و یرفع الله الذین آمنوا منکم و الذین اوتوا العلم درجات خداوند مؤمنان رابلند مرتبه می گرداند و دانشمندان را چندین پایه بالاتر می برد. ما اهدافی را در این تحقیق پیگیری کرده ایم که مهمترین آن ها : ارائه شناختی درستی از علم ارزشمند از دیدگاه قرآن کریم و آثار آن، فضایل دانشجویان و دانشمندان این علم به دانش دوستان است تا با فراگیری دانش به ثمرات آن که همان تقرب به خدا و ساختن مدینه فاضله خداپسندانه بدست آنان است، دست یابند. این تحقیق که در محدوده کتاب قرآن و احادیث معصومان ( ع) و سخنان پند آموز علمای اخلاق و با روش های کتابخانه ای تحلیلی و توصیفی انجام گرفته در سه بخش با عناوین 1- اقسام و فضل علم 2- اقسام علما و صفات آنان 3- وظایف عالم و متعلم و چند فصل سامان یافته است. و در نهایت به این نتایج دست یافتیم : علم و عالم از جایگاه والایی در قرآن و احادیث برخوردار است، سازندگی فرد و جامعه تنها با کسب علم امکان پذیر است و هریک از دانشمند و دانشجو وظایفی دارند تا با انجام دادن آن ها از پاداش اخروی بالای خود بهره مند شوند.

عنوان موضوع « شهید و شهادت در قرآن و سنت» است. شهید از ماده « شهد» که در لغت بر حضور، آگاهی و آگاه کردن دلالت می کند و در قرآن و حدیث افزون بر معنای لغوی، به معنای کشته راه خدا هم به کار رفته است و شهادت در هر دو معنا مصدر آن می باشد. نویسنده اثر پیش رو را در 5 بخش و 11 فصل با عناوین زیر سامان بخشیده است: 1-مفهوم شناسی شهید و شهادت 2- عوامل توفیق شهادت 3- مقام شهید 4- معادل های شهادت روش های تحقیق بکار رفته: تحلیلی، توصیفی، کتابخانه ای، بنیادی،دینی است و مهمترین منابع مور د استفاده کتاب های تفسیر قرآن کریم، حدیث و در مواردی هم تاریخی ، اخلاقی و فقهی می باشد. و رهاورد بحث مطالب زیرند: وجه نامگذاری کشته راه خدا به شهید با معنای لغوی آن مرتبط است زیرا گفته اند : فرشتگان رحمت شاهد اویند، خدا و فرشتگان در بهشت شاهد اویند، شهید ناظر بر کرامات و نعمت های الهی است، همچنان زنده و حاضر است و ... قرآن کریم و سخنان معصومان(ع) ارزس شهادت را به خوبی بیان کرده اند و آن را برترین مرگ و قطره خون شهید را محبوب ترین قطره ها نزد خداوند دانسته اند و ... ارزش شهادت والاتر از آن است که در پی عوامل دستیابی به آن نباشیم، این عوامل در دو دسته فردی و اجتماعی قرار می گیرند. فردی: اخلاقی: صبر، استقامت ، شجاعت، تسلیم و ایثار گری و معرفتی: اخلاص، یقین به آخرت و دعا و اجتماعی شامل: جهاد و دفاع است. شهید در همه ادوار حیات : دنیوی، برزخی، و اخروی، از مقام والایی برخوردار است. در دنیا راه، خون، هدف و شخصیت او ارزشمند است.علاوه بر آن جامعه ای فعال و حق جو ، تقدیم بشریت می کند. شهید با رخت بستن از دنیا زندگی خود را حفظ می کند و به عالم برزخ وارد می شود. در آنجا زندگی دوباره ای را آغاز می کند و در تفاسیر مختلف بیان شده است که : شما حال شهیدان را درنمی یابید، ایشان زنده اند و از فضل و روزی خدا بهره مند می شوند. علاوه بر آن بازخواست قبر ندارند و در سرور کامل به سر می برند. در آخرت فضایل بی شماری نصیب شهیدان می گردد: ایشان نخستین گروه بهشتی می باشند و پاداش بی نظیری به آنان داده خواهد شد بهترین منازل در انتظار آنان است، آنان شفاعت کندگان روز محشرند، و ملائکه آنان را غسل می دهند و مهمترین پاداش آمرزش گناهان و نظر به وجه الله می باشد. خون شهید آن قدر والا و ارزشمند است که طبق احکام فقهی با لباس های خون آلوده ی خود بدون غسل و فقط با نمازگزاردن بر او دفن می شود. پاکی بدن او به حدی است که لمس نمودنش مستوجب غسل مس میت نیست. در اجتماع: مشارکت در تشیع و تجلیل شهید، گریه بر او، دارای ارزش و ثواب می باشد،چرا که پیامبر اکرم(ص) خود به تشییع شهدا می رفتند و در کنار جنازه ی آنان اشک می ریختند و دیگران را نیز به این کار تشویق می کردند. حرمت خاک و مزار شهید هر دو تا حدی است که بر زیارتش پاداش فراوانی ثبت می شود. ارزش و اهمیت خانواده های شهدا در نزد خدا بسیار بالا است، چرا که پیامبر به خانواده های شهدا ارج می نهادند و برای آنان احترام خاصی قائل بودند. و ثواب تسلیت و همدردی با خانواده های شهدا به آنان آرامش خاطری می بخشد و خداوند در قیامت بهترین پاداش را به تسلیت دهنده عطا خواهد کرد. و در پایان باید گفت: فرصت نیل به مقام شهادت تعطیل بردار نیست زیرا خداوند آن قدر به بندگان خود لطف و عنایت دارد که فرموده است:اگر بندگان من اعمالی را از روی اخلاص انجام دهند ثواب شهادت به آنان می دهم. موارد ذیل اجری معادل پاداش شهید دارد: 1) امور قلبی: صادقانه از خدا درخواست شهادت کند،روابط دوستی اش، برای خدا باشد و به خاندان ائمه عصمت و طهارت(ع) عشق بورزد و ولایت آنان را بپذیزد. 2) اعمال: دفاع از حق خود و خانواده، صبر بر بیماری، مرگ در حوادث طبیعی، تحمل فقر و ناداری، مرگ طالب علم و ...

موضوع این تحقیق پایانی، سیمای جبرئیل در قرآن و سنّت است. هدف اصلی از جمع آوری این اثر، شناسایی جبرئیل به عنوان برترین فرشته ی الهی است. اهمیّت موضوع در پیوند شناخت و اعتقاد به جبرئیل با اثبات بعثت انبیاء، وحیانیّت قرآن مجید و مقامات عرفانی و ملکوتی اولیای خداست. شناخت ملائکه اعم از جبرائیل و دیگران برای تکمیل ایمان به آنها ضروری است، چرا که ایمان به آنها از واجبات دین محسوب می شود و ثمره ی آن پذیرش عالم غیب است. ملائکه مجرّدند و قابل رؤیت نیستند، ولی گاهی برای انسان های وارسته و گاه دشمنان خداوند تمثّل یافته اند، امّا در قیامت همه ی انسان ها می توانند ملائکه را مشاهده نمایند. این موجودات نورانی ملکوتی، مختار و معصوم اند، چرا که از عقل محض و اختیار ترکیب یافته اند. امّا انسانِ کامل، مقامش از ملائکه نیز بالاتر است. هرکدام از فرشتگان به تبع صنفی که در آن قرار دارند، وظایف خاصّی را به عهده دارند و از نظر تقرّب به خداوند درجاتی دارند که نزدیک ترین آنها جبرئیل است. جبرئیل نام های متعدّدی دارد، مانند: جبرائیل، روح الامین، عقل اوّل، روح القدس و... . او رئیس کلّ ملائکه است و وجودش حیات بخش آنان، بلکه همه ی ادیان و ارواح انسان ها است، لذا دشمنی با او کُفر محسوب می شود. فرشته ی وحی نسبت به سایر ملائکه امتیازاتی دارد، مانند: امامت بر اهل آسمان، داشتن طولانی ترین عمر، خدمت به اهل بیت ( ع). وظیفه ی اصلی او به عنوان مقرّب ترین فرشته به خداوند، هدایت بشر است که با رساندن پیام الهی به انبیا در کمال امانت تحقّق می پذیرد. جبرئیل علاوه بر انبیا ( ع) با انسان ها وارسته ی غیر معصوم نیز ارتباط داشته است، مانند: هاجر(ع) ساره(ع) مریم ( ع) و... مطالب فوق را در قالب سه بخش؛ 1- کلّیاتی درباره ی فرشتگان 2- ویژگی های جبرئیل 3- ارتباط جبرئیل با انسان های برگزیده، در مجموع چهارده فصل گِردآوری نمودیم. روش کار، کتابخانه ای، تحلیلی، توصیفی، دینی، بنیادی و مسئله محور است. مهم ترین منابع مورد استفاده؛ تفسیر قرآن کریم و کتب حدیثی می باشد. از جمله ی تفاسیر: «المیزان» سیّد محمّدحسین طباطبایی ، « التبیان» شیخ طوسی، « مجمع البیان» فضل طبرسی ، « نمونه» ناصر مکارم شیرازی، « کبیر» فخر رازی و... کتب حدیثی: «بحارالانوار» محمّدباقر مجلسی ، « نهج البلاغه» سیّد رضی ، « روضه کافی» یعقوب کلینی رازی و « مسند» احمد حنبل از صحاح ستّه اهل سنّت است. نتیجه آن که:با توضیحات بالا افراد علاقه مند می توانند با چهره ی جبرئیل در آیینه معارف قرآن مجید و سنّت معصومین ( ع) آشنا شوند. برای ارتباط با این ملک مقرّب خداوند، باید به تقویت ایمان و استقامت در آن و تزکیه اخلاق و تصفیه روح پرداخت تا سنخیّت روحانی با این فرشته ی بزرگ ایجاد شود و پیوندی گرچه در عالم رؤیا، صورت گیرد. پیشنهاد می شود که علاقه مندان موضوعات قرآنی، پیرامون موضوع جبرئیل تحت این گونه عناوین پژوهش نمایند: 1- راهکارهای ترویج ایمان به ملائکه، به ویژه جبرئیل 2- نقش اختصاصی جبرئیل در هدایت بشر 3- بررسی آثار جبرئیل بر روی زمین، اعم از عمران و آبادانی زمین ( احداث نهرها و...) و تخریب شهرها

مجموعه ای که پیش روی شماست در مورد « شب در قرآن» است. شب فاصله ی زمانی از غروب آفتاب تا طلوع صبح صادق است و یکی از آیات الهی به شمار می آید که بیش از 70 بار در قرآن تکرار شده و خداوند بارها به آن قسم یاد کرده که خود بیانگر اهمیت و نقش مؤثر آن در زندگی بشر است و تدوین یک اثر جامع پیرامون شب از منظر قرآن را ضروری می سازد. ارتباط شب و روز با تعابیر مختلفی در قرآن به کار رفته از جمله اختلاف شب و روز، ایلاج و... در این کتاب الهی از شب بهشت، شبهای با فضیلتی نام برده شده است، مانند: شب قدر یا مبارک که نزول قرآن و امر بر صاحبان امر و تقدیر و سرنوشت یک ساله انسانها در آن مقدّر می شود؛ شب معراج که شریف ترین عروج در آن واقع شده، شبهای ده گانه ( دهه ذیحجه)که تتمه میقات موسی پیامبر ( صلی الله علیه و آله و سلم) با خداوند بود و برخی شبها که در سبب نزول بعضی از آیات قرآن یاد شده اند مانند لیله المبیت. شب دارای فواید مادی از جمله: آرامش و سکون، خوابیدن، پوشانندگی و... و معنوی که شامل: راز و نیاز شبانه، نیل به مقام محمود،کسب آمادگی برای کارهای روزانه و فرصتی برای انجام کارهای خیر، می باشد. مطالب با استفاده از روش کتابخانه ای، توصیفی و تحلیلی فراهم شده و علاوه بر طرح تحقیق در چهار بخش شامل: 1- تعریف و توصیف شب در قرآن 2- شبهای با فضیلتی در قرآن،3- فواید مادی شب 4- فواید معنوی شب و در سیزده فصل تدوین شده است. منابع مورد استفاده با مرکزیت قرآن عبارتنداز: تفاسیری چون: تفسیر المیزان علامه طباطبایی، نمونه مکارم شیرازی و نورالثقلین عروسی حویزی و مجمع البیان طبرسی و کتب روایی چون اصول کافی کلینی، بحارالانوار مجلسی و... از مجموع مطالب این پژوهش در می یابیم: شب از نظر قرآن آفریده خداست و هر چیزی که آفریده ی الهی است در راستای اهداف کلان و اصلی خلقت و آفرینش در دنیاست؛ بهشت سراسر روشنایی است و شب ندارد. و شب از جایگاه خاصی برخوردار است و دارای فواید و آثار فراوان مادی و معنوی است. براین اساس به مسئولان فرهنگی توصیه می شوند که با ترویج آموزه های قرآنی در این خصوص بتواند توجه مردم را به این فواید بویژه معنوی، جلب کند تا از آن برای تعالی و تکامل و تقرب بهره گیرد.

موضوع این پایان نامه (( دوستی از منظر قرآن و سنّت ،ریشه ها و عوامل ،آثار و پیامدهای فردی و اجتماعی آن)) می باشد . تحقیق در دامن? دوستیهای متعارف بین انسانها بوده و با هدف آگاه ساختن افراد از نظر دین مبین اسلام ، در مورد مسائل مختلف دوستی ، ترویج دوستی های شایسته و بر حذر داشتن افراد از دوستی های غیر شایسته ، انجام گرفته است و روش آن دینی ، بنیادی ،توصیفی و علّی و کتابخانه ای می باشد که از منابعی چون آیات قرآن مجید و تفاسیر،کتب حدیثی ،و کتابهایی در زمین? اخلاق ،امور تربیتی ، روان شناسی و جامعه شناسی، جمع آوری و تنظیم گردیده است که از جمله مهمترین مآخذ باید به قرآن ، غررالحکم و روان شناسی اجتماعی ، اشاره نمود. در تعریف دوستی می توان گفت که رابطه ای است اجتماعی و محبت آمیز میان افراد. با توجه به اهتمام پیشوایان معصوم ( علیهم السلام) ودانشمندان بزرگ به مسئله دوستی و تأثیر دوستی بر سرنوشت و عملکرد انسان ،میتوان به اهمیت آن پی برد. روحی? اجتماعی انسان و بسیاری از صفات اخلاقی و رفتارهای انسانی مبتنی بر آن ،گسترش روابط اجتماعی در جامع? کنونی و نیازهای عاطفی و مادّی به دوست ،موجب ضرورت یافتن دوستی ،گردیده است . امّا دوستی با هم? اهمیت و ضرورتی که دارد، نباید از حدّاعتدال خارج گردد . خاستگاه دوستی فطرت انسان است و عواملی چون وجود تشابه ، جذابیّت های ظاهری و غیر ظاهری ،نیازها و دیدارها و . . . باعث پیدایش و تداوم آن می گردند . بسیاری از روابط دوستی بدون هدف خاص و معینی ،پدید می آیند. امّا بعضی دیگر ،در جهت رسیدن به اهداف معنوی همچون کمال، رضا و قرب الهی یا اهداف دنیوی چون بر طرف نمودن نیازهای مادّی یا خوشگذرانی ایجاد می گردند. نکته مهم این است که دوستان، نباید صرفاً از روی تصادف با هم رفاقت نمایند . بلکه لازم است افراد ، خود با استفاده از حق خدادادیِ انتخاب، از روی آگاهی و تحقیقات کافی ، دوستانی با صلاحیت که دارای معیارهای ایمان ،تقوا ، خردمندی ،دانایی و . . . هستند ،گزینش نمایند. قرآن و سنّت که تنها مرجع صلاحیت دار تعیین آن هستند، معیارهای دوستان صالح را بیان داشته اند. دوستی ،آثار فراوانی به همراه دارد که مهمترین آن تشابه اعتقادی و اخلاقی دوستان می باشد . از جمله آثار فردی و اجتماعی دوستیهای شایسته می توان به موارد ذیل اشاره نمود: نیکنامی ، شرافت، بهره مندی از یاری دوست مؤمن دردنیا و شفاعت او در آخرت و دعای خیرش ، آرامش روانی فرد و خانواده ، رفاه و آسایش عمومی در جامعه ،انسجام بیشتر اجتماع و... . همچنین بدنامی ،دشمنی ،نفاق ،پشیمانی، عذاب فرد، نا آرامی در فضای خانواده ، گسترش فساد و نا امنی در جامعه و ... از پیامدهای ناگوار دوستیهای غیر شایسته می باشند. دوستی با جنس مخالف علاوه بر آثار سوء ذکر شده ،موجب پیامدهای وخیم دیگری چون بیدار شدن حسّ تنوع طلبی و تقاضای نامحدود جنسی ،بالا رفتن سن ازدواج و در نتیجه کاهش آن در جامعه و آثار بد تجرّد بر اجتماع ،افزایش طلاق و . . . می گردد . فرضیه این تحقیق این بود که با انتخاب دوستان صالح ، بهتر و سریعتر می توان در راه کمال و قرب به خدا گام برداشت که با بیان حتمی بودن تأثیر گذاری دوستان، به ویژه در زمین? اعتقادی و اخلاقی ، اثبات گردید . زیرا روح ما از افکار و رفتار آنها ، یقیناً اثر می پذیرد و آنان نیز به دلیل حس مسئولیت ، به مادر تقویت اعتقادات دینی، یاری می رسانند. بالعکس ،دوستان ناپاک ما را از رسیدن به دین منظور باز می دارند. با در نظر گرفتن اهمیت موضوع دوستی و رواج دوستی های ناشایسته در جامعه ، لازم است دربار? این موضوع تحقیقات گسترده تری انجام پذیرد. به ویژه در زمین? دوستی با جنس مخالف، ارائ? پژوهشهای مختلف حتی تحقیقات میدانی، ضروری می باشد.

این تحقیق، قصه ی حضرت ابراهیم در قرآن و سنت می باشد. حضرت ابراهیم، پسر تارخ، دومین پیامبر اولوالعزم الهی است که 69 بار نام نیک او در قرآن مجید آمده است. وی در جامعه مشرک کنعان، در زمان نمرود که مدعی خدایی بود و در شرایط اختناق شدید به دنیا آمد، از کودکی گرایش فطری به توحید داشت و در طول زندگی به مبارزه با پرستش بت ها و اجرام آسمانی و هرچه غیر خدا بود، پرداخت. در این راه متحمل سختی های بسیاری شد و مورد عنایت و آزمایش های الهی قرار گرفت، تا پس از نبوت به مقام امامت رسید. به فرمان خداوند، خانه ی کعبه را به عنوان مرکز توحیدی بنا کرد، فرزندانش اسماعیل و اسحاق تداوم بخش نبوت شدند. ضرورت این رساله با توجه به اینکه پنج/ششم مردم جهان گرفتار کفر و شرک هستند رسالت مبلغان و عالمان دین نجات مردم از شرک و جهنم است، معرفی حضرت ابراهیم به عنوان الگویی توحیدی و مبارزه با شرک از اهمیت بسیار والایی برخوردار می باشد و هدف از ارائه ی این اثر ایفای سهم خود در تبلیغ توحید و تشویق برای مبلغان در نشر آن در جهان می باشد. ویژگی تحقیق خاص نسبت به سایر آثار تحریر شده در موضوع، رد شبهه های بی پاسخ مانند حسادت ساره، ترسیم الگویی متنوع، می باشد. مانند: مدیریت زنان سرپرست خانواده با نظر به زندگی هاجر. مطالب فوق در چهار بخش ولادت تا شکوفایی فطرت توحیدی، احتجاج های ابراهیم در مخالفت با بت پرستی، هجرت های ابراهیم، امامت تا رحلت می باشد که در مجموع از 13 فصل تشکیل شده که با این تحقیق فرضیه های زیر ثابت می شود. آزر عموی ابراهیم بود نه پدرش، حضرت هیچ گاه اجرام آسمانی را نپرستید و امامت والاترین مقام الهی ابراهیم بود. مهم ترین دستاورد پژوهش حاضر آن است که انسان باید مانند ابراهیم خلیل، به فطرت خداجوی خود پاسخ گوید و تسلیم امر خداوند باشد و در مشکلات از خداوند کمک بگیرد. در پایان پیشنهاد می کنیم بر جوانب الگویی حضرت ابراهیم تأکید بیشتری در این موضع شود و آثار کاربردی ارائه گردد.

موضوع این پژوهش ( ارزش ایثار در قرآن و سنت، آثار و پیامدهای فردی و اجتماعی آن) است. واژه ایثار به معنی برگزیدن، ترجیح دادن، مقدم کردن چیزی بر چیز دیگر است. ایثار به عنوان بالاترین احسان، انفاق و صدقه محسوب می شود و از آن در روایات با تعابیری مانند بهترین نیکی، خوی نیکان، برترین مراتب ایمان، نشان شیعه بودن و ... یاد شده است. گرایش به ایثار در افراد تحت تأثیر عواملی چون اعتقاد و ایمان به خدا، یاری دین الهی، محبت و ترس از خدا و برخورداری از صفاتی چون سخاوت، قناعت، توکل، ... قرار می گیرد. جلوه های ایثار شامل ایثار جان، مال، آبرو، آسایش، وقت و... می شود. تطهیر و تزکیه، آمرزش گناهان، تقرب الهی، خشنودی خدا، برکت در روزی، رفع گرفتاریهای دنیوی و اخروی، آرامش روانی، نیک نامی، رسیدن به پاداشهای الهی و رستگاری از پیامدهای فردی ایثار است همچنین فقر زدایی، حفظ و گسترش جامعه، مطیع شدن مردم، سرکوبی دشمنان، زمینه سازی تعجیل در ظهور حضرت مهدی ( علیه السلام)، احیای فریضه امر به معروف از جمله پیامدهای اجتماعی آن می باشد. آسیب هایی که برای ایثار متصور است ریا، کبر و غرور، عجب و خودپسندی، منّت و آزار رساندن، بی ثباتی و ندامت می باشد. بخل، حرص، ترس، راحت طلبی، علاقه به دنیا از عوامل باز دارنده فردی ایثار می باشند. هم چنین علاقه مندی به تجمل گرایی مسئولین حکومتی، فساد اخلاقی و رواج منکرات در جامعه از موانع باز دارنده اجتماعی آن می باشند. انتخاب چنین موضوعی به منظور احیاء و ترویج روحیه ایثارگری در جامعه می باشد. در این تحقیق تلاش کرده ایم مطالب فوق را در طی بخش هایی با عنوان: مفهوم ایثار و عوامل ایجاد آن، انواع ایثار، پیامدهای فردی و اجتماعی ایثار، آسیب ها و عوامل باز دارنده فردی و اجتماعی آن مورد توصیف و تحلیل قرار داده ایم. و در پایان پیشنهادهایی را برای ترویج ایثار ارائه داده ایم. لذا با استفاده از روش های ( کتابخانه ای، کاربردی، تحلیل، توصیفی، بنیادی) مطالب سودمندی را که غالبا در کتاب های تفاسیر ( المیزان، نمونه و...) و مجامع روایی ( اصول کافی، بحار الانوار الجامعة لدرر اخبار الائمه الاطهار ( علیهم السلام) و ...) و لغت نامه ها و کتابهای اخلاقی و مقالاتی پیرامون این موضوع بود جمع آوری و تدوین نمودم.

عنوان پژوهش حاضر خانواده های موفق در قرآن کریم می باشد. خانواده پایه و اساس جامعه است و داشتن جامعه صالح بدون اصلاح خانواده امکان پذیر نیست و برای رسیدن به این مهم بهترین وسیله، استفاده از کتاب خدا و سنت رسول اکرم(ص) و معصومین می باشد. بنابراین آشنایی با الگوهای موفق قرآنی برای بهتر شدن وضعیت خانواده ها و در حقیقت بهبود وضعیت جامعه امری سودمند محسوب شده که سعی پژوهشگر در این اثر بر همین بوده است. بدین منظور در این پایان نامه به معرفی چند خانواده موفق قرآنی و بیان رمز موفقیت آنان پرداخته ایم و از روشهای تحقیقی مسئله محور، توسعه ای، ترکیبی و سیستمی، تاریخی، توصیفی، علمی و تحلیلی و جهت گردآوری اطلاعات از روش کتابخانه ای بهره برده ایم. این تحقیق در محدوده قرآن انجام شده و منابع مورد استفاده، عمدتاً تفاسیر قرآنی و جوامع روایی بوده است. اما در این میان از کتب تاریخی، تربیتی، اخلاقی و... نیز بهره برده ایم و پس از بیان کلیات، 4 بخش و 8 فصل در نظر گرفته ایم که در فصل اول مربوط به اهمیت خانواده و راههای سعادت آن است و بقیه به 6 خانواده های موفق قرآنی اختصاص داده شده است.

موضوع این پژوهش، زنان اسوه در قرآن و روایات است. معرفی و شناساندن اسوه ها ی حسنه و تأسی به آنها، و بررسی ابعاد الگویی زنان اسوه ای که در قرآن و متون روایی به آنان پرداخته شده از اهداف این نوشتار است. در این راستا نگارنده با پرداختن به زندگی برخی از زنان موحد و نمونه، به رهروانی که در عصر امروز تالی تلو و پیرو راستین آنها بوده اند نیز پرداخته و آنها را اسوه های معاصر نامیده است. قرآن کریم ایمان و تقوی، خضوع و خشوع در برابر فرامین الهی، صبر و حلم، ... را از ویژگی های کلی اسوه های حسنه برشمرده و بطور مستقیم و یا غیر مستقیم، از طریق محتوا و شأن نزول آیات به معرفی زنان اسوه پرداخته و از زنان نمونه ای چون آسیه زن فرعون و مریم دختر عمران و خدیجه و ام سلمه که هر دو از زنان پیامبر بوده اند، سخن به میان آورده است. ما نیز در این پژوهش پیرامون ابعاد الگوی این زنان کنکاشی داشته ایم، و آسیه را به عنوان اسوه تسلیم و پایداری در راه حق، مریم را اسوه عبادت و عفت، خدیجه را سرمشق انفاق و ایثار و ام سلمه را الگوی امام جویی و امام شناسی شناسانده ایم. همچنین با سیری در زندگی سیده زنان دو عالم – فاطمه زهرا ( س)- از سیره رفتاری و مبارزاتی ایشان درس گرفتیم و زهرا ( س) را الگوی جمیع کمالات شناختیم. از سوی دیگر از تالی تلوهای اسوه های قرآن – یا همان اسوه های معاصر سخن به میان آورده ایم و چند تن از آنها را به عنوان نمونه، ( شهید بنت الهدی صدر، فاطمه ایروانی، فاطمه سید خاموشی) معرفی کرده و خوانندگان را با آن ها آشنا ساختیم. در این زمینه روش جمع آوری اطلاعات استفاده از نرم افزارهای رایانه ای، مراجعه به کتابهای تفسیری، نشریات و متون موجود در کتابخانه ها بوده است.

موضوع تحقیق پایانی حاضر « مفهوم نفاق در قرآن و سنّت ، ریشه ها و پیامدهای فردی و اجتماعی آن» ؛ نفاق از مادّه ی « نفق» به معنای سوراخ زیرزمینی ، فنا شدن و گذشتن چیزی است و معنای اصطلاحی ، به هرگونه دوگانگی میان ظاهر و باطن و میان گفتار و عمل گفته می شود . در زبان فارسی مترادف با دورویی است . نفاق پُست ترین صفت اخلاقی بوده که با ضعف عقیده و ایمان رابطه ی مستقیمی دارد و متأسّفانه در طول تاریخ بشر آثار ناگوار فردی ، اجتماعی و اُخروی را در پی داشته است . به همین جهت طرح چنین موضوعی با هدف مصون نگاه داشتن افراد و جامعه از گزند این صفت و دارندگان آن از اهمیّت بسیاری برخوردار است . بدین منظور پژوهش پیش رو را در سه بخش با عناوین : 1- مفهوم شناسی و ریشه های نفاق 2- پیامدهای فردی نفاق 3- پیامدهای اجتماعی نفاق سامان داده ام که هر بخش فصولی را در بردارد . این پژوهش به روش های دینی ، موردی ، تحلیلی ، توصیفی و کتابخانه ای انجام گرفته و مهمترین منابع علمی مورد استفاده ، آیه ها و کتاب های تفسیر قرآن کریم، کتاب های حدیث و اخلاق است . ره آورد این اثر تحقیقی ، آشنایی با مطالب زیر است : دو رویی از مفاهیمی همچون تقیّه و کتمان شایسته و ضعف اراده ، سیاست و رازداری جداست . انواع نفاق را می توان در دو دسته ی کلّی : عقیدتی و عملی جای داد . ریشه های نفاق را می توان در تدبّر نکردن در قرآن ، حقارت درونی ، ستیزه جویی با مکتب حقّ ، پیمان شکنی ، دلبستگی به ثروت و مقام یافت . نفاق آثار زیان بار خود را بر افکار ، عقاید ، اخلاق ، رفتار و روان شخص بر جای می گذارد و زندگی اُخروی تلخی را برای او مهیّا می سازد . آسیب هایی را که دو رویی بر جامعه وارد می آورد ، در زمینه های فرهنگی ، امنیّتی ، سیاسی و تعاملات اجتماعی نمودار می گردد . تنها راه رهایی از رذیله ی اخلاقی نفاق ، چنگ زدن به آموزه های روشنگر قرآن کریم و سخنان پیشوایان معصوم اسلام : و الگوپذیری از آنان است .