جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

يکي از جنبه‌هاي مهم و تأثيرگذار در فلسفة فناوري، سابقة تاريخي مفاهيم مرتبط با اين موضوع در سخنان نويسندگان و متفکران دنياي باستان است. از ميان اين مفاهيم، مفهوم «تخنه» بمعناي فن، صنعت يا هنر و جايگاه آن در آثار بجا مانده از يونان باستان، از اهميت بيشتري برخوردار است. مارتين هايدگر از نخستين کساني بود که بررسي مفهوم تخنه در يونان باستان را مقدمة درک متمايز از تکنولوژي مدرن تلقي کرد و در اين زمينه ديدگاهي خاص داشت. پژوهش حاضر با بررسي سه گروه از متون يوناني در پي آن است كه ابتدا عناصر اصلي مفهوم تخنه در نگاه نويسندگان و متفکرين يونان باستان را رديابي نمايد و همچنين با بررسي ديدگاه هايدگر، نقطة ثقل تحليل‌ او در اين مسئله را بازيابي کند. درنهايت روشن ميگردد که اولاً، مفهوم تخنه، مفهومي غني است که با توجه به داشتن عناصر مختلف، براي کاربست در مباحث فلسفي براي متفکران يوناني جذاب بوده است و عناصر اصلي آن در طول دوران باستان تکرار شده‌اند؛ گرچه در برخي دوره‌ها، به تناسب شرايط زمانه و ديدگاه هر متفکر، برخي عناصر در آن پررنگتر شده است و نيز فروکاست اين مفهوم پيچيده و چندبعدي به يک عنصر کلي، درست و دقيق بنظر نميرسد.

آیه مباهله یکی از آیاتی است که دلالتش بر امامت وعصمت ائمه و اهل بیت پیامبر ( س) واضح و روشن می باشد. این آیه در عین این که تفسیر و تبیین خویش را از حضرت مسیح ( ع) بیان می نماید، واقعیت عمیقتری را نیز بیانی می کند و چهره حقیقی خاندان عصمت و طهارت ( ع) را باز می نماید. در این تحقیق سعی و تلاش شده است با بهره گیری از منابع موجود، به تفسیر و تبیین برخی از زوایای پنهان و آشکار این آیه دست یابند. تحقیق حاضر درشش فصل به نگارش درآمده است: فصل اول: طرح آیه مباهله و مورد بررسی قرار دادن از جهات مختلف ( واژگان، شأن نزول، مفردات و ...) فصل دوم: معرفی نجران و بررسی آن از لحاظ فرهنگی، اقتصادی، سیاسی. فصل سوم: اشاره به چگونگی وقوع مباهله، بین پیامبر و اهل بیتشان با مسیحیان نجران فصل چهارم: بررسی آیه مباهله از دیدگاه و منظر شیعه. فصل پنجم: بررسی آیه مباهله از دیدگها و منظر اهل سنت. فصل ششم: مورد بررسی قرار دادن واژه « لعن» و « ست»، از لحاظ ادبی، لغوی، قرآنی و روایی.

رساله حاضر با عنوان پژوهشی درباره آیه نور که یکی از آیات مطرح قران کریم است، می پردازد. در این آیه مبارکه خداوند متعال نور آسمان ها و زمین معرفی می شود و آنگاه نور علی تمثیل پیچیده ای به چراغ دان که چراغ داخل شیشه دردرون آن نهاده شده وماده شعله ور کننده آن را زیتون خامی تأمین می کند تشبیه شده است. از نور معانی مقدس یاد شده است اما شایع ترین تعریف درباره نور این است: آن چیزی که خود روشن و روشن کننده غیر باشد. با این تعریف خداوند متعال عین نور مطلق است و نور یکی از اسماء حسنی الهی است که هر ظهور و روشنی در هستی از اوست. در بند 47 دعای جوشن کبیر چنین می خوانیم: یا نورالنور، یا منورالنور، یانورکل نور... یانورلیس کمثله نور» و نیز در دعای کمیل که انشای حضرت امیرالمؤمنین ( علیه السلام) است خطاب به حضرت حق عرضه می داریم: « بنوروجهک الذی اضاء له کل شیء» و تو را به نور وجهت می خوانم که همه کائنات ا زاو روشنائی یافت. مفهوم نور در قرآن به 12 معنی آمده است. 1- خداوند متعال2- دین اسلام 3- ایمان 4- پیامبر اسلام 5- هدایتگری 6- روشنائی 7- روشنایی ماه 8- روشنایی مؤمنان 9- حلال و حرام در تورات 10- حلال و حرام در قرآن 11- عدالت 12- قرآن مجید و در روایات اسامی از چند چیز به عنوان نوریاد شده که هر یک پرتویی از نور حقیقی را بیان می کنند مانند پیامبر اکرم(صلی الله علیه و آله و سلم) امام علی(علیه السلام) و ائمه اطهار ( علیهم السلام)، ایمان ومؤمن، هدایت، علم و دانش آمده است. آیه نور از دیدگاه مفسران بزرگ شیعه و سنی به تعابیر گوناگونی حمل شده است. آنان طبق مبانی کلامی خویش نور را به عنوان از اسماء الله و صفتی از خداوند به شمار نیاورده ا ند بلکه ضمن معادل سازی کلمه نور را به مفاهیمی چون هادی: راهنمای اهل آسمان ها وساکنان زمین، وجود: چون وجود هستی هر چیزی باعث ظهور آن چیز برای دیگران است. منور:روشنایی آسمان ها و زمین مزین: زینت بخش آسمان ها و زمین.نور: خود خداوند می باشد به این معنی که ظاهر و ظاهر کننده است. در این صورت به کار بردن کلمه نور در ذات پاک او جنبه تشبیه نخواهد داشت. زیرا چیزی در عالم خلقت ها از او آشکارتر نیست وتمام آنچه غیراز اوست از برکت وجود روشن اوآشکار است. آیه نور از دیدگاه فیلسوفان مسلمان پنهان نمانده و آنان هم ازگمانه های فلسفی خود سخن گفته اند. ابن سینا کل آیه را به مراتب عقل به تأویل برده است ولی به نظر می رسد اگرآیه در مقام نزول فیض وجودباشد تفسیر وی با مفاد آن سازگار نیست. شیخ اشراق سهرودی گرچه نور را حقیقی بسط می داند ولی به حب ذات آن حقیقت، تفاوت به شدت و صفت است و تعدد و کثرت به جهت هیأت وتشخیصات و اختلاف به واجب ممکن و جوهر و عرض بودن و بی نیازی و احتیاج است. ولی در نظر ملاصدرا این امور در حد ذات نور عارض نمی شود بلکه به واسطه تجلیات و ظهورات وتمنیات و اعتبارات نور، این تعدد و کثرت عارض می گردد، پس حقیقت واحد بوده و تعدد کثرت به جهت اختلاف مظاهر وآئینه ها و قابلیت هاست.

دوزخ و دوزخیان، موضوعی است که مربوط به یکی از ارکان اصول دین است، یعنی معاد. دوزخ یعنی محل عذاب و دوزخیان را اهل عذاب می نامند. هدف خداوند از بوجود آوردن دوزخ این بوده که اهل دوزخ را به سزای اعمال خودشان برسانند. در این متن، توصیف جهنم، علت وجود جهنم، توصیف جهنمیان و عذابهای آن، مکان آن و شبهه هایی که وارد کردند را توضیح می دهد. و این توصیف و توضیح بر طبق آیات و روایات وارده صورت گرفته است؛ که بخشی به تعریف جهنم پرداخته، بخشی دیگر جهنم و جهنمیان را از دیدگاه آیات قرآنی و بخش دیگر را از دیدگاه روایات و همچنین از دید نهج البلاغه و... نمایان ساخته است. معاد یکی از اساسی ترین پایه های اصول دین است که اگر نباشد دین ( اسلام) استوار نیست و فرو می ریزد. و خود دوزخ یکی از صحنه های معاد را نمایان می سازد که اگر این ( دوزخ) نباشد معاد معنا و مفهومی ندارد. واژگان کلیدی آن عبارتند از: جهنم، جهنمیان، شیطان، نار، صراط، عقبه یا گردنه، عذاب و خلود.

امانت به معنی آنچه به ودیعه به غیر و دیگری می سپارند و سپس آن را به صورت اولیه به سپارنده تحویل می دهند می باشد. در ابتدا به آسمان و زمین و کوهها عرضه شد تا عظمت امانت و مقام انسان آشکار شود. با بررسی کتب تفسیری به معانی مختلفی از دید مفسران دست یافته ایم که مواردی ذکر می شود. در برخی به عنوان عقل، اختیار و آزادی اراده، اعضاء پیکر انسان، لااله الا الله، معرفت الله، واجبات و تکالیف الهی و ولایت الهیه و رسیدن به اوج کمال و عبودیت و بندگی که از طریق شناخت و معرفت نسبت به حقایق دین و انجام اعمال نیک حاصل می شود که حاصل این نظرات همان ولایت الهی است که ولایت ائمه ( ع) هم در راستای آن قرار دارد و طی مسیر صحیح با شناخت کامل و رسیدن به اوج کمال ، هدف و مقصد نهایی است که جایگاه اصلی انسان است. در احادیث اهل البیت ( ع) و روایات رسیده، امانت الهی به معنی ولایت و امامت آورده شده که انسان باید آن را پذیرفته ولی طالب آن نباشد بلکه در راستای آن به دنبال ائمه ( ع) بوده و سعی نماید پا در جای پای آنها بگذارد تا به دور از هرآسیب و لغزشی به مقصد دست یابد و حق امانت الهی را به خوبی ادا نماید. خداوند با آفرینش خاص و منحصر به فردش موجودی مختار و کمال جو را خلق نمود و از ارواح خود در او دمید تا خلیفه ی او در زمین و حامل امانت الهی باشد. انسان که جلوه ای از ذات الهی است با پذیرش امانت، عظمت و بزرگی خلقتش مشخص گردید. پس باید صفات و اسماء الهی در او تجلی یابد. انسان با وجود قابلیتها و استعدادهای خاص و بی نظیرش می تواند در مسیری راه بپیماید که از طریق شناخت و معرفت به حقایق دین و انجام اعمال صالح به ولایت الهی و اوج کمال و عبودیت و بندگی دست یابد، جایی که فرشته راه ندارد. کلیدواژه: امانت- امانتداری- ودیعه- ولایت- امامت

تحقیق حاضر با عنوان ( نگاهی گذرا به مسئله غیبت امام عصر عجل الله تعالی فرجه الشریف و وظایف شیعیان در زمان انتظار ) در باب اعتقادات ، شاخه امامت و عنوان مهدویت نوشته شده است و هدف اصلی آن پاسخ به یکی از اساسی ترین مسائل مهدویت در زمان غیبت ، یعنی بیان اوصاف منتظران ظهور امام مهدی ( عجل الله تعالی فرجه الشریف ) می باشد . در خلال پاسخ به این سئوال ، فرق منتظران واقعی از غیر واقعی روشن شده و اوصاف مذکور ، در واقع اوصاف منتظران راستین ظهور می باشد . بهترین منبع و مرجع این تحقیق آیات قرآن و روایات می باشد . در باب بررسی سیر تاریخی غیبت امام دوازدهم نگاهی کوتاه وگذرا داریم به زندگی امام مهدی ( عجل الله تعالی فرجه الشریف ) در دوره های مختلف زندگی آن حضرت ( دوران ولادت ، اختفاء ، غیبت صغری و کبری ) و همچنین زمینه سازی برای ورود شیعه به عصر غیبت در پرتو روایات تبیین گردیده است . در مبحث بعدی ، به دلایل ضرورت غیبت در منابع کلامی شیعه مانند مفهوم امام در قرآن و روایات و اسرار و فلسفه غیبت پرداخته شده است . در حوزه بحث شیعه و انتظار به زوایا و صور مختلف انتظار اشاره شده و همچنین فضایل انتظار فرج نیز در آن تبیین شده است . در باب وظایف منتظران نیز به تبیین این وظایف پرداخته شده است . در طول تاریخ بسیاری از محققان به جنبه های مختلف این پژوهش پرداخته اند . اما برخی از آنها بیانی تاریخی داشته و برخی دیگر صرفاً روایی بوده است و یا بنا را بر اختصار گذاشته و شرح کافی نداده اند . اما در پژوهش حاضر سعی شده به شرح جنبه های مختلف غیبت امام عصر و وظایف شیعیان در عصر غیبت در خور توان نگارنده پرداخته شود . این تحقیق ، با استفاده از روش کتابخانه ای انجام شده و توصیفی می باشد . و با رجوع به کتب و منابع موجود در این زمینه ، مطالب مورد نظر استخراج و گرد آوری شده است .

وَمِنَ النَّاسِ مَنْ یَشْرِی نَفْسَهُ ابْتِغَاءَ مَرْضَاتِ اللهِ وَ اللهُ رَؤفٌ بِالعِبَادِ این آیه در شأن حضرت علی7 و در بیان شجاعت و فداکاری ایشان در شب هجرت پیامبر6نازل شده است که نشان دهنده عمق ارزش کار ایشان است که باعث شده یک آیه درباره آن نازل گردد. با بررسی هایی که صورت گرفت دیدم با اینکه این آیه از آیات روشنی است که می توان با آن حقانیت مولا علی7 را ثابت نمود ولی متأسفانه پژوهش زیادی درباره آن صورت نگرفته در نتیجه مرا بر آن داشت تا تحقیقی دراین زمینه انجام دهم. این رساله با عنوان نگاه اجمالی به آیه لیلةالمبیت، از شش فصل تشکیل شده است. فصل اول: بررسی تاریخی هجرت پیامبر6 در این فصل به بیان تاریخی هجرت پیامبر6 و علت آن و نیز فداکاری حضرت علی7 در شب هجرت و جریان خوابیدن ایشان در رختخواب پیامبر 6 و نزول آیه لیلةالمبیت پرداخته شده است. فصل دوم: بررسی تحلیلی آیه لیلةالمبیت در این قسمت ابتدا خود آیه از لحاظ تجزیه و ترکیبی بررسی شده و در ادامه از لحاظ محتوایی، و چند آیه مشابه آن بیان شده است. فصل سوم: تفسیر و شأن نزول آیه لیلةالمبیت این بخش شامل: تفسیر آیه لیلةالمبیت، شأن نزولهای مختلف آن و بررسی شأن نزولها و نتیجه گیری می باشد. فصل چهارم: بررسی روایی آیه موردنظر در این فصل چند مورد از روایاتی که از حضرت علی7 در مورد این واقعه موجود است، آورده شده است. فصل پنجم: شبهات که به بررسی تعدادی از شبهات وارده درباره موضوع مورد بحث می پردازد و پاسخ می دهد. فصل ششم: بیست نکته از آیه لیلةالمبیت هدف از این فصل اثبات عصمت و ولایت مولا علی7 بوده که با بیان نکاتی از آیه صورت گرفته است. در پایان رساله به نتیجه گیری و پیشنهاد پرداخته شده است و منابع مورد استفاده این تحقیق متون اسلامی و تألیفات دانشمندان شیعه و سنی است که با استفاده از روشهای تحقیقی و ترکیبی ( بنیادی توصیفی تحلیلی) صورت گرفته است.

این پایان نامه با عنوان اسراف از دیدگاه قرآن و سنت است، با هدف شناخت اسراف، آثار و پیامدهای فردی و اجتماعی و یافتن راه حل برای از بین بردن اسراف تنظیم شده است. در این نوشتار از کتب روایی چون، وسایل الشیعه، غرر الحکم، المستدرک و از کتب تفسیری المیزان و مجمع البیان و از کتاب هایی که با موضوع اسراف نوشته شده مانند اسراف در اسلام، اسراف بلای خانمان سوز و اسراف چرا؟ و همچنین از مجلات و روزنامه ها استفاده شده است. نتایجی که می توان از این تحقیق گرفت این است که اسراف از گناهان کبیره ای است که مرتکب آن فعل حرام انجام داده است و به او در قران وعده عذاب داده شده است. سرنوشت اسرافکاران در دنیا و آخرت وخیم است، اسرافکاران غافل در اثر گناه و پیروی از هوای نفس از رحمت خدا دور بوده و در مسیر شیاطین قرار گرفته اند و راههای هدایت را به روی خود می بندند. برای از بین بردن اسراف ابتدا باید ریشه و علت آن مورد بررسی قرار گیرد، سپس برای درمان آن باید از فرد شروع کرد و ریشه کنی بیماری اسراف در جامعه بدون درمان یکایک افراد میسر نیست، به هر مقدار که افراد یک جامعه در فکر و عمل، متحول شوند، می توان به تحول آن جامعه نیز امید داشت. هدف برتر تحقیق، نشان دادن آثار سوء اسراف بر روی فرد و جامعه و پیامد های اخروی آن در قرآن است و نیز نشان دادن اصول کاربردی اسلام می باشد، زیرا اسلام و دستورات آن در همه ادوار و دوره ها بهترین راه کارها را ارائه داده است. این تحقیق شامل این بخش ها می باشد: اسراف- بررسی اسراف در آیات و روایات، بررسی علل اسراف، آثار فردی و اجتماعی، راهکارهای مبارزه با اسراف.

در این تحقیق به بررسی فرهنگ فاطمی، یعنی تبیین و معرفی مهم ترین آموزه های حضرت فاطمه ( س) به عنوان الگوی اسلامی پرداخته شده است. شناخت و معرفت نسبت دخت یگانه پیغمبر به عنوان یک زن مسلمان تربیت شده ی آورنده وحی و مادر و تربیت کننده امامان و بهترین الگو، برای زنان جزء اهداف اصلی این تحقیق به شمار می رود. این تحقیق در سه بخش دسته بندی می شود: در بخش اول به خصوصیات فردی حضرت از جمله فضیلت و برتری و نحوه ی تولد حضرت زهرا ( ع) و ویژگی های اخلاقی حضرت از جمله جسارت در برخورد با دشمن، سبقت در سلام، توکل بر خدا و ... ، همچنین برنامه ریزی و انضباط، علم و جایگاه آن و عبادت در زندگی حضرت مورد بررسی قرار گرفته است. در بخش دوم اصول حاکم بر زندگی حضرت زهرا ( ع) در خانواده در سی اصل مورد بررسی قرار گرفته است و فعالیت های اجتماعی حضرت مثل آموزش و هدایت مردم، احقاق حق، دفاع از مظلوم، همسایه داری ، ایثار و ... و فعالیت های سیاسی حضرت مثل تحمل شعب ابی طالب، هجرت، حضور در نبردها، دفاع از ولایت و دردها و رنج هایی که در این راه سپری کردند. در بخش سوم به بررسی عقاید حضرت با توجه خطبه های ایشان و از میان کلام خود حضرت استفاده شده که به بررسی توحید شناسی، قرآن شناسی، نبوت شناسی و امامت شناسی حضرت پرداخته شده است.

بسیاری از اختلافات بین مسلمین موضوع شناخت امام و امامت است و علم امام یکی از مباحث بحث انگیز امامت است که اقوال مختلفی درباره ی آن مطرح شده است؛ به طور کلی سه نظریه را می توان پیرامون علم امام بیان داشت : برخی در مورد علم امام به غلو پرداخته اند و امام را از تمام غیب ها مطلع دانسته و در مقابل این دسته گروه دیگری علم امام را مانند علم افراد عادی دانسته اند. نظریه سوم این است که امام به اذن خداوند متعال آگاه به مسائل و حوادث گذشته، حال و آینده است. بنابراین برای ورود به بحث آگاهی امام حسین ( ع) به شهادت خویش به مقدمات آن، یعنی علم باریتعالی، پیامبر و امام نیاز است. که ابتدا در قرآن و روایات مورد بررسی واقع می شود، سپس روایات و اخباری که در مورد شهادت امام حسین(ع) از روزگاران گذشته و سال ها قبل از تولد آن حضرت آمده است بیان می شود. از انبیاء گذشته اخباری در دست است که حاکی از آن است که به شهادت امام حسین(ع) آگاه بودند و پیامبر اکرم ( ص) نیز بارها و بارها خبر شهادت ایشان را در موقعیت های مختلف بیان فرمودند و این اخبار از حضرت علی(ع) نیز نقل شده است. و خود سید الشهداء(ع) نیز قبل از شهادت خویش به این مسأله اشاره کرده اند. بدین صورت که برخی آیات قرآن تأویل به شهادت آن حضرت شده است و برخی از این روایات در منابع اهل سنت نیز به چشم می خورد. لیکن دانشمندان اسلامی در رابطه با آگاهی امام حسین ( ع) به شهادت خویش به دو گروه تقسیم شده اند : گروهی بر این عقیده بوده اند که امام به شهادت خویش علم داشته ولیکن به جزئیات حادثه علم نداشته است. مثلا نمی دانستند که در این سفر و در کربلا به شهادت می رسند. و گروهی نیز بر این عقیده اند که امام حسین ( ع) با علم به شهادت خویش به سوی کربلا حرکت کرده اند. بنابراین هرچند فلسفه وجودی قیام تلاش برای تشکیل حکومت بود لیکن علم و آگاهی امام از سرنوشت قیام منافاتی با لزوم جهاد برای برپایی حکومت و مبارزه با ظلم ندارد؛ در نتیجه حرکت حضرت کاملا انتخابی و در کمال آگاهی بوده است.