جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

خودفراموشی به عنوان یک معضل اجتماعی، تربیتی که نوعی عدول از "خود" و انحراف از خط سازندگی است : از قدیم‌الایام وجود داشته و هر مکتبی به نوعی راجع به آن اندیشیده و در رفع آن کوشیده است . رساله حاضر تلاشی در جهت بررسی مفهوم "خود" و ماهیت خودفراموشی و انواع آن از نقطه‌نظر اسلام و اگزیستانسیالیزم الحادی(سارتر) و دست‌یابی به نحوه مواجهه و میزان موفقیت هر یک از این دو مکتب در رفع خود فراموشی می‌باشد. از این رو ضمن بررسی ماهیت "خود" و خودفراموشی این نتیجه حاصل شد که از نقطه نظر اسلام"خود" یک امر واقعی است و از نظر اگزیستانسیالیزم الحادی "خود" یک امر اعتباری می‌باشد. و البته تنها با قبول واقعی بودن "خود" می‌توان به خودفراموشی معنا و مفهوم واقعی بخشید. زیرا با قبول اعتباری بودن خود نمی‌توان افراد را متهم به خودفراموشی نمود. و با توجه به اینکه علم به "خود" علم حضوری است و علم حضوری فراموشی نمی‌پذیرد، لذا خودفراموشی وجودی عملا تحقق نمی‌یابد و به نحو مسامحه خودفراموشی به کار برده می‌شود به معنای فروگذاشتن و از دست دادن جنبه‌های والای انسانی است که امکان بروز نمی‌یابد. در بررسی از انواع خودفراموشی به شناخت دو نوع آن نایل آمده و یکی از انواع آن خودفراموشی مثبت بوده که ناهشیاری و بی‌خویشتنی از آن نوع است و نوع دیگر منفی و مذموم می‌باشد و شامل خودفراموشی وجودی، فراموشی اجتماعی و فراموشی فرهنگی می‌باشد و آنگاه به بررسی تفاوتهای اسلام و اگزیستانسیالیزم در رابطه "خود" با خدا، طبیعت ، جامعه و خویشتن پرداختیم و به تاثیر این تفاوتها در مقوله خودفراموشی اشاره کردیم. در بررسی از راههای رفع خودفراموشی به عنصر محوری و اساسی یعنی اتحاد در هدف اعلای حیات یعنی بازگشت به خود منسوب به روح الهی در مکتب اسلام اشاره کردیم و آن را عامل خودیابی در فراموشی وجودی، اجتماعی و فرهنگی دانستیم، در حالی که مکتب اگزیستانسیالیزم الحادی (سارتر) رفع خود فراموشی را در گرو انتخاب و تصمیم‌گیری و مسئولیت‌پذیری می‌داند که آن را تنها در پرتو نفی واجب‌الوجود جستجو می‌کند، زیرا معتقد است که اعتقاد به خدا باعث می‌شود که سرنوشت انسان از قبل معلوم باشد و به جای اگزیستانسیالیزم یعنی اصالت وجود، اصالت ماهیت تحقق پیدا کند. ولی چون در این مکتب با حذف واجب‌الوجود ملاک عینی برای رفع خودفراموشی وجود ندارد، لذا پیروانشان قادر به رفع خودفراموشی یعنی انتخاب انسانی نخواهند بود و عملا به جانب تصمیمات غیرانسانی متمایل می‌شوند.