جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

مساله حقانیت و نجات از پرسش‌های کلامی جدید است که در سال‌های اخیر در فضای حوزوی و دانشگاهی ایران اهمیت بیشتری یافته است. افزایش اهمیت این مساله اگرچه به مواجه بیشتر متفکران حوزوی ما با جهان خارج ارتباط دارد در عین حال به گسترش جهانی ابعاد مساله کثرت‌گرایی و برخی لوازم آن مانند گفتگوی ادیان و همزیستی مسالمت‌آمیز و نظایر آن نیز ارتباط دارد. در این زمینه درباب حقانیت در فضای فکری حوزه به طور عمده با دو گرایش انحصارگرایی و شمول‌گرایی مواجه هستیم و تقریبا متفکران حوزوی از کثرت گرایی حقانیت حمایت خاصی ندارند. در باب نجات نیز برخی انحصارگرا و برخی شمول‌گرا هستند اگرچه تعبیرهای یکسانی از شمول‌گرایی ندارند. همچنین برخی متفکران حوزوی مساله حقانیت را از نجات جدا می‌دانند و برخی بین آن دو پیوند می‌زنند. در عین حال اکثر متفکران حوزوی اخیر از همزیستی مسالمت آمیز و گفتگوی پیروان ادیان و فرق دینی حمایت می‌کنند. در این تحقیق با نظر به آرای شمول‌گرایانه علامه طباطبایی و آیت الله مطهری از یک سو و آرای انحصارگرایانه آیت‌الله جوادی‌آملی و آیت‌الله‌‌ سبحانی از سوی دیگر، تلاش شده است مبانی و ویژگی‌های نگرش‌های متفاوت آن‌ها به مساله حقانیت و نجات بررسی شود و سازگاری منطقی و نتایج عملی آنها استخراج گردد. علامه طباطبایی با نظر به وحدت حقیقی ادیان فرض تعدد ادیان را نادرست دانسته و در نجات پیروان ادیان ایمان به خدا و عمل صالح را کافی می‌داند. استاد مطهری نیز همسو با نظر علامه با ارائه نظریه اسلام فطری دیدگاه شمول گرایانه ای را نسبت به رستگاری تمامی انسان‌ها ارائه می‌دهد ولی در مقابل آیت الله جوادی‌آملی و آیت‌الله سبحانی با مبنایی انحصارگرایانه راه رسیدن به رستگاری و سعادت را ایمان به پیامبر خاتم و التزام به اصول دین خاتم یعنی اسلام به طور خاص می‌دانند و از نظر ایشان پیروان سایر ادیان بهره از پاداش و اجر الهی نخواهند‌ داشت.