جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

با توجه به اینکه در عصر حاضر گروههای آگاهانه یا ناآگاهانه با طرح مسأله ی تساهل و تسامح در دین اسلام و باتمسک به برخی از آیات قرآن و نمونه هایی از سیره نبوی(ص) و ائمه معصومین(ع) و احادیث آنها موضوع یک جانبه ای را در تحلیل سیره معصومین(ع) برگزیده اندو از جوانب مختلف سیره و مشی عملی و دیدگاه های نظری معصومین(ع) دور مانده اند لذا به نظر می رسد نگاهی جامع نگر به سیره نبوی(ص) در ارتباط با دو مقوله ی جاذبه و دافعه ضروری باشد. در پژوهش حاضر ابتدا به تعریف جاذبه و دافعه، حجیت سیره نبوی؛ و نقش الگودهی سیره نبوی برای دیگر عصرها، مطلوب و عدم مطلوبیت جاذبه و دافعه، شخصیت دو نیرویی بودن آن حضرت، نسبیت و اطلاق در دو مقوله جاذبه و دافعه پرداخته و در زمینه جاذبه اجتماعی روش های جذب در امور اجتماعی که که با خلق نیکو، منش نیکو، کلام نیکو، صورت گرفته آن حضرت با این عملکردها توانسته زمینه های روابط اجتماعی را برقرار کند و مردم را برای تشکیل حکومت و تکامل و تحرک اجتماعی، نظم و عدالت اجتماعی و ... آماده سازد. و در زمینه دافعه اجتماعی، بخشی از نمودهای دافعه ی آن حضرت درباره ی آداب و رسوم جاهلیت، طبقات اجتماعی، فساد اجتماعی بررسی شده است و در زمینه جاذبه سیاسی، ابتدا جوامعی که پیامبر(ص) با آنها در تعامل بودند (مثل مشرکان، یهود، نصاری) بررسی شده و در بخش دوم به روشهای جذب آن حضرت که با استواری در دعوت، بیعت، یکسان نگری به شهروندان،مدارا، ایجاد روابط فرامرزی، تألیف قلوب، برخورد عادلانه با اسیران جنگی ایجاد شده و در زمینه دافعه سیاسی اصول و آرمانهای اساسی در اسلام مطرح شده و برخوردهای آن حضرت با پیشنهادهای معارض مثل پرستش دسته جمعی خدایان پذیرش مشروط اسلام، تهاجم فرهنگی و شاخص های آن، برائت بررسی شده و با طرح بحث مداهنه، مرز بین مدارا و مداهنه و عدم مداهنه با تمسک به آیات قرآن مورد بحث قرار گرفته در بخش دیگر مقابله با تشکل های سیاسی مختلف و زمینه های ایجاد توطئه از قبیل جرقه های در شرف اشتعال مثل غزوه تبوک،مسجد ضرار، تصمیمات صورت گرفته بر ترور پیامبر(ص)را بیان کرده ایم و در نهایت بحث کارگزاران را مطرح نموده و موضع آن حضرت در مورد انتخاب کارگزاران، رسیدگی به شکایات مردم، تبری از عملکرد برخی کارگزاران مورد بحث قرار گرفته است.

دراین تحقیق، ابتدا تاریخ و چگونگی پیدایی خوارج بیان; آن گاه، به صورت گذرا، مبانی فکری و اعتقادی خوارج مطرح،و با ذکر چهره های سرشناس خوارج، چگونگی طرح ترور حضرت علی(علیه السلام)بوسیله خوارج تشریح شده است. دیدگاه امام(علیه السلام) درباره خوارج، بخش پایانی پژوهش را تشکیل می دهد. در تحلیل و نتیجه گیری از بحث می توان گفت:پیدایی فرقه خوارج که به ظاهر در جنگ «صفّین» صورت پذیرفت، زخم تازه ای بر پیکر جامعه اسلامی بود. این گروه متعصّب و پرخاشگر که نقاب تقوا و دینداری را بر چهره زده بودند، با عقاید و باورهای عجیب و دور از منطق خود، همواره برای حکومت نوپای امیر مؤمنان علی(علیه السلام) و در واقع برای حکومت اسلامی مشکل ساز بودند و پی درپی فتنه انگیزی می کردند و مشکلات بسیاری را بر سر راه حاکمیتِ اسلام پدید آوردند; به همین دلیل، چهره حقیقی آنان می بایست روشن و ماهیت فراپرده شان مشخّص می شد; از این رو امام علی(علیه السلام)که آنان را مردمی کم عقل و آلت دست شیطان خطاب می کرد، در چندین مرحله، برخوردهای متفاوتی با آن ها داشت و ضمن آن که نظر صریح اسلام را درباره حکمیّت و برخی مسائل دیگر بیان فرمود توانست گروهی بی غرض از این بی خردان را از سراشیبی سقوط برهاند; ولی گروه دیگری که همچنان بر لجاجت و عصیانگری اصرار میورزیدند، در نبردی سخت با سپاهیان امیر مؤمنان نابود شدند. امام(علیه السلام)دیدگاه و نظر خاصّی به این گروه و تفکّراتشان دارد که با مراجعه به متون تاریخی و نهج البلاغه قابل تأمّل و تفکّر است.