جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

در کتاب حاضر، هگل کار خود را با بازنگری در جدول مقولات کانتی آغاز می‌کند و با طرح تمایز میان عدم‌تناهی راستین و عدم‌تناهی ناصل، مفهوم عدم‌تناهی را در فلسفه فیشته برای اولین بار به‌صراحت مورد ارزیابی قرار می‌دهد؛ و در پرتو این سنجش است که به تبیین تازه‌ای از نسبت هستی (جوهریت، علیت و ...)، نسبت اندیشه (داوری، قیاس و ...) و تناسب (تعریف، فعل شناخت و ...) می‌رسد.

در کتاب حاضر، هگل کار خود را با بازنگری در جدول مقولات کانتی آغاز می‌کند و با طرح تمایز میان عدم‌تناهی راستین و عدم‌تناهی ناصل، مفهوم عدم‌تناهی را در فلسفه فیشته برای اولین بار به‌صراحت مورد ارزیابی قرار می‌دهد؛ و در پرتو این سنجش است که به تبیین تازه‌ای از نسبت هستی (جوهریت، علیت و ...)، نسبت اندیشه (داوری، قیاس و ...) و تناسب (تعریف، فعل شناخت و ...) می‌رسد.

اين کتاب با تأملات کلي درباره نياز، فرض و اصول اساسي و غيره فلسفه آغاز مي‌شود. در آن‌ها نقيصه‌اي است که تأملات کلي‌اند، ولي موجب آن اين واقعيت است که فرض، اصول و اشکالي از اين قبيل هنوز ورود به فلسفه را با تارعنکبوت‌هايشان مي‌پوشانند. بدين سال تا جايي هنوز ضروري است بدان‌ها تا روزي که فرامي‌رسد، هنگامي‌که از آغاز تا فرجام، خود فلسفه است که صدايش شنيده مي‌شود.

کتاب حاضر، درس‌نامه‌هايي است که هگل براي آسان‌تر فهم شدن کتاب منطق (بخش اول از دائرة‌المعارف فلسفي) براي دانشجويان خود تهيه کرده است. اين درس‌نامه‌ها از طرف دانشجويان وي جمع‌آوري‌شده و سپس از طرف فرزند وي Karl Hegel ويرايش و براي نشر آماده شده است. جمع‌آوري اين کتاب تا سال ۱۸۳۱ به طول مي‌انجامد که سال مرگ هگل است. اين درس‌نامه‌ها از شماره ۱۹ دائرة‌المعارف که اختصاص به منطق دارد شروع مي‌شود و از اين شماره تا پايان کتاب به‌طور کامل بر مباحث کتاب منطق انطباق دارد.

اين کتاب با تأملات کلي درباره نياز، فرض و اصول اساسي و غيره فلسفه آغاز مي‌شود. در آن‌ها نقيصه‌اي است که تأملات کلي‌اند، ولي موجب آن اين واقعيت است که فرض، اصول و اشکالي از اين قبيل هنوز ورود به فلسفه را با تارعنکبوت‌هايشان مي‌پوشانند. بدين سال تا جايي هنوز ضروري است بدان‌ها تا روزي که فرامي‌رسد، هنگامي‌که از آغاز تا فرجام، خود فلسفه است که صدايش شنيده مي‌شود.

«فلسفه زمان خودش است که در افکار درک می‌شود. نیازی نیست دربرابر پدیده جهان توقف کند تا تأثیرات خود را از آن بگیرد، برعکس، موضوع خود را آزادانه انتخاب می‌کند و خودش وظایفی را که بعدا توسعه می‌دهد، تعیین‌ می‌کند.» گئورگ ویلهلم فردریش هگل با این کلمات عمیق، جوهره‌ی اثر اصلی کتاب خود، «عقل در تاریخ» را دربر می‌گیرد. این قطعه عظیم، پژوهشی فلسفی به‌عنوان یک کاوش جامع در‌مورد تکامل تفکر بشری عمل‌ می‌کند و توسعه‌ی ایده‌های فلسفی را از دوران‌ باستان تا دوران خود هگل در اوایل قرن‌ نوزدهم دنبال‌ می‌کند. سخنرانی‌های هگل، سفری شگفت‌انگیز را درمیان چشم‌اندازهای فکری تمدن‌های گذشته ارائه می‌دهد‌ و از تابلوی پیچیده ایده‌هایی که درک و ادراک انسان را شکل داده‌اند، پرده‌برداری می‌کند. هگل که به‌دلیل روش دیالکتیکی و بینش عمیق خود در‌مورد ماهیت واقعیت مشهور است، دیدگاهی پانوراما از تاریخ فلسفی ارائه می‌دهد که هم روشنگر و هم تفکر‌برانگیز است. آنچه آثار هگل را متمایز می‌کند صرفا گستردگی تاریخی آن نیست، بلکه عمق بینشی است که او با آن هر دوره فلسفی را تحلیل می‌کند. از تفکرات متافیزیکی یونانیان باستان تا ایده‌های انقلابی عصر روشنگری، هگل در میان ملیله‌های غنی اندیشه‌ی بشری با وضوح و دقت قابل‌توجهی حرکت می‌کند. یکی از جذاب‌ترین جنبه‌های سخنرانی‌های هگل، توانایی او در تشخیص جریان‌های فکری زیربنایی است که سنت‌های فلسفی ظاهرا متفاوت را به هم متصل می‌کنند. او نشان می‌دهد که چگونه هر جنبش فلسفی، بر دستاوردهای پیشینیان خود بنا می‌شود و یک پیشرفت دیالکتیکی مستمر به سمت درک و ترکیب بیشتر را‌ شکل می‌دهد. علاوه‌بر این، سخنرانی‌های هگل به قلمرو گمانه‌زنی انتزاعی محدود نمی‌شود؛ در‌عوض، آنها بینش‌ عمیقی از زمینه‌های اجتماعی، سیاسی و فرهنگی ارائه می‌دهند که گفتمان‌ فلسفی را در طول تاریخ شکل‌ داده‌ است. هگل با زمینه‌سازی ایده‌های فلسفی در محیط تاریخی‌شان، درک دقیقی از تعامل پیچیده بین ایده‌ها و جامعه ارائه می‌کند. با‌ اینحال، شاید قانع‌کننده‌ترین جنبه‌ی کار هگل، ارتباط پایدار آن با گفتمان معاصر باشد. علیرغم ارائه بیش از دو قرن پیش، سخنرانی‌های او همچنان در‌ گوش خوانندگان معاصر طنین‌انداز می‌شود و بینش‌های عمیقی را درمورد سوالات همیشگی ارائه می‌دهد که از زمان‌های بسیار قدیم بشریت را درگیر کرده است. «عقل در تاریخ»، به‌عنوان یک دستاورد بزرگ در سالنامه‌ی پژوهش‌های فلسفی ایستاده است. این اثر با گستره‌ی وسیع، بینش‌های نافذ و ارتباط بی‌زمان، اثری است که تا امروز به الهام بخشیدن و روشنگری خوانندگان ادامه می‌دهد و همانطور که خود هگل به درستی خلاصه می‌کند: «تاریخ فلسفه را باید به‌عنوان باغ جهان فکری نگریست، زیرا انواع آن اشکالی را به نمایش می‌گذارد که روح تحت‌ آن خود‌ را نشان‌ داده‌ است».

نظام اخلاق عرفی نخستین اثر دستنوشت و بر جای مانده از هگل فیلسوف آلمانی است. هگل در این اثر درخشان یکی از مفاهیم اساسی نظام فکری خود یعنی تحقق ایده را به شیوه نظام مند مورد مداقه قرار می دهد. در واقع در این اثر مهم ، به بیان صورت بندی اجتماعی و سیاسی اندیشه خود می پردازد که بعدها به صورت مفصل تر و به شکل سلیس و پخته تری در پدیدار شناسی روح و سپس در دایره المعارف علوم فلسفی و عناصر فلسفه حق به آن پرداخته است. هگل در این اثر سترگ ، به مدد مفاهیمی چون تفاوت ، شناخت..و برخی مفاهیم دیگر به فرآیند شکل گیری جامعه و بستر تکوین اخلاق عرفی می پردازد. هگل باور دارد فردی دانستن اخلاق نادیده گرفتن جهانی ، اجتماعی و سیاسی را در پی دارد که در پس عمل اخلاقی فرد نهفته است. کتاب در فاصله بین سال های ۱۸۰۲ تا ۱۸۰۳ به نگارش درآمده است و یکی از درخشان ترین اثار هگل است.

نظام اخلاق عرفی نخستین اثر دستنوشت و بر جای مانده از هگل فیلسوف آلمانی است. هگل در این اثر درخشان یکی از مفاهیم اساسی نظام فکری خود یعنی تحقق ایده را به شیوه نظام مند مورد مداقه قرار می دهد. در واقع در این اثر مهم ، به بیان صورت بندی اجتماعی و سیاسی اندیشه خود می پردازد که بعدها به صورت مفصل تر و به شکل سلیس و پخته تری در پدیدار شناسی روح و سپس در دایره المعارف علوم فلسفی و عناصر فلسفه حق به آن پرداخته است. هگل در این اثر سترگ ، به مدد مفاهیمی چون تفاوت ، شناخت..و برخی مفاهیم دیگر به فرآیند شکل گیری جامعه و بستر تکوین اخلاق عرفی می پردازد. هگل باور دارد فردی دانستن اخلاق نادیده گرفتن جهانی ، اجتماعی و سیاسی را در پی دارد که در پس عمل اخلاقی فرد نهفته است. کتاب در فاصله بین سال های ۱۸۰۲ تا ۱۸۰۳ به نگارش درآمده است و یکی از درخشان ترین اثار هگل است.