جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

سعدالدین حمویه یا حموی (586- 650) از صوفیان بزرگ قرن هفتم است، از جمله آثار باقی مانده از او، نامه هایی است که او به مریدان خویش می نوشته است. یکی از این نامه ها، نامه کوتاهی است به عزالدین مروزی که هویت او برای ما شناخته نیست. اما چون از سوی سعدالدین «امام و فرزند خوانده شده، معلوم می گردد شخصیتی برجسته و از نزدیکان سعدالدین بوده است. این امه که گویا پاسخ به نامه عزالدین باشد، در سال 639 هجری نوشته شده است. مضمون این نامه توصیه های اخلاقی ـ عرفانی است که نوعاً مشایخ به مریدان خود می‌کرده‌اند.

چکیده علیرغم پیوند دیرینه شعر و موسیقی و وجود شاعران اهل موسیقی، سنایی غزنوی، شاعر شهیر قرن ششم نه تنها میانه خوبی با موسیقی ندارد بلکه با آن مخالفت می‌کند و به صراحت آن را هنری شهوانی می‌داند و در مذمت آن شعر می‌گوید. نویسنده در این مقال به بیان نظر سنایی درباره موسیقی می‌پردازد و عوامل و زمینه‌های مخالفت او با موسیقی را می‌کاود. در این میان، برخی زمینه‌های اجتماعی صدور این حکم و از جمله آشنایی و سابقه شاعر در شرکت در مجالس بزم و طرب، در دوره پیش از تحول روحی، برجسته می‌شود، و مخالفت کلی سنایی با سماع و حکم اخلاقی او در خصوص موسیقی، به دلیل عقیده‌ای دانسته می‌شود که وی درباره روانشناسی سماع داشته است. طبق این نظر، «جان» وقتی به طبیعت آمد، از مقام و مرتبۀ خود تنزل کرده و اسیر طبع می‌شود و به دنبال چیزهایی می‌رود که با طبع و مزاج او هماهنگی دارد. از دید او چون غنا را شیطان تولید می‌کند و به گوش که آلت طبع است می-رساند و از این راه جان را آلوده می‌کند، لذا حجاب راه و بد شمرده می‌شود. البته آرای سنایی درباره سماع و موسیقی چندان مورد قبول شاعران دیگر واقع نشده است.