جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

رسانه های جمعی با ورود به عرصه سیاست در فهرست عناصر قدرت قرار گرفته و به عنوان ابزاری در دست دولت ها، برنامه های دولتمردان را پیش می برند. شبکه ی تلوزیونی بی بی سی فارسی یکی از این رسانه ها است که با استفاده از تجهیزات حرفه ای بنگاه سخن پراکنی و حمایت های مالی مناسب دولت انگلیس، توانسته است در مدت کوتاهی تمایل بینندگان شبکه های ماهواره ای را جلب نماید. این شبکه با اختصاص دادن تعداد قابل توجهی از برنامه های خود به موضوعات اسلامی به بازنمایی اسلام پرداخته و در راستای اسلام هراسی و ایران هراسی عمل می نماید. در این پژوهش برای شناخت اسلام از منظر این شبکه دو برنامه ی "پرگار" و "به عبارت دیگر" را با روش چارچوب سازی مورد بررسی قرار داده ایم. جامعه آماری برنامه ی "پرگار"به مدت سه سال و نیم و برای برنامه "به عبارت دیگر" به مدت چهار سال می باشد. حجم نمونه شامل 25 برنامه مرتبط با اسلام - 15 برنامه از برنامه ی "پرگار" و 10 برنامه از برنامه ی "به عبارت دیگر"- است که به صورت غیراحتمالی و هدفمند انتخاب شدند. برای رسیدن به اهداف تحقیق، نظریات شرق شناسی، چارچوب سازی، بازنمایی و برجسته سازی به عنوان چارچوب نظری و رویکردهای اسلام هراسی و ایران هراسی مورد استفاده قرار گرفتند. نتایج تحلیل نشان می دهد که شبکه ی بی بی سی فارسی میان اسلام و اسلام سیاسی تمایز قائل شده و اسلام سیاسی را پیوندخورده با خشونت و در صورت کسب قدرت مستبد معرفی می کند. نظام جمهوری اسلامی و انقلاب اسلامی سیاه نمایی شده و نظریه ولایت فقیه تخریب می شود. نهادهای سیاسی نظام اسلامی مورد هجمه قرار گرفته و جریان های سیاسی مبتنی بر ولایت فقیه به عنوان چالش بازنمایی می شوند. مهدویت نظریه ای تدوین شده توسط علما و نه برآمده از آموزه های اسلام معرفی شده و یک نظریه غیر سیاسی دانسته می شود. آینده نهاد دینی مرجعیت در خطر معرفی شده و نهاد روحانیت مورد هجمه قرار می گیرد. ارزش های غربی از جمله سکولاریسم، دموکراسی و حقوق بشر به عنوان معیار در نظر گرفته شده و اسلام از این منظر مورد ارزیابی قرار می گیرد. حقوق زنان براساس معیارهای غربی مورد مطالبه قرار گرفته و به دیدگاه اسلام در رابطه با هنر هجمه وارد می شود. همچنین در راستای ایران هراسی، جمهوری اسلامی ایران مورد اتهام های گسترده ای- در رابطه با زندان های ایران، فعالیت های هسته ای و حقوق بشر- قرار می گیرد.

امروزه در عرصه ارتباطات بین المللی،شبکه های تلویزیونی خبری ماهواره ای(غالبا انگلیسی زبان)دارای اهمیت ویژه ای هستند.این شبکه های خبری، با دارا بودن امتیازات فراوان از جمله پوشش وسیع، انتقال سریع، قدرت جذب و نفوذ فوق العاده همواره مورد توجه زمامداران، گروههای سیاسی و مردم بوده اند.پرسش اصلی در این تحقیق، بررسی میزان و چگونگی پوشش خبری شبکه های تلویزیونی بین المللی،منطقه ای و ملی نسبت به رویدادهای کشورهای اسلامی و جهان است.به این منظور با استفاده از روش های تحلیل محتوا به بررسی شش شبکه خبریبیست و چهار ساعته پرداخته ایم.چارچوب نظری تحقیق،نظریه های اولویت سازی و ارزش های خبری شومیکر و کوهن بوده اند. جامعه آماری این تحقیق ، بخش‌های خبری شبکه‌های پرس تی وی، نیل تی وی اینترنشنال، الجزیره انگلیسی، سی ان ان اینترنشنال، بی بی سی ورلد نیوز و راشاتودی به مدت شش ماه در سال 1389 (از 9 خرداد ماه 1389 تا 18 آبان ماه 1389 )است. در این تحقیق ، پژوهشگر از نمونه گیری تصادفی نظام مند(هفته ای متناوب یا مرکب)استفاده کرده است. با این شیوه از 6 ماه، 24 روز آماری انتخاب شد.بر اساس یافته های تحقیق در کلیه شبکه های مورد بررسی ،دو عامل انحراف و اهمیت اجتماعی در برجستگی مطالب خبری نقش اندکی دارند و لذا می توان گفت عوامل دیگری نظیر نقش سازمان های رسانه ای ،سیاست خارجی دولت و روزنامه نگاران تلویزیونی در یک سپهر نظام جهان ،نقش بیشتری در انتخاب و برجسته شدن مطالب خبری دارند.یافته های تحقیق نشان می دهند که همچنان اخبار جهان غرب،سهم زیادی را در اخبار بین المللی دارند.می توان گفت که همچنان جریان یکسویه و نامتعادل اطلاعات برقرار است.و اخبار کشورهای جنوب همچنان اخبار منفی است.یافته های این تحقیق نشان می دهند که رسانه های غربی،جهان اسلام را منفی نشان داده اند و رسانه های جهان اسلام نیز جهان اسلام را منفی نشان داده اند،در شبکه بی بی سی، اخبار کشورهای اسلامی،رتبه سوم را در میان اخبار سایر مناطق جهان داشته و عمدتا با چارچوب خنثی و منفی ارائه شده اند.در شبکه سی ان ان،اخبار کشورهای اسلامی،رتبه دوم را در میان اخبار سایر مناطق جهان داشته و عمدتا با چارچوب خنثی و منفی ارائه شده اند.در شبکه پرس،اخبار کشورهای اسلامی،رتبه دوم را در میان سایر مناطق جهان داشته و عمدتا با چارچوب خنثی و منفی ارائه شده اند.در شبکه الجزیره،اخبار کشورهای اسلامی،رتبه سوم را در میان سایر مناطق جهان داشته و عمدتا با چارچوب خنثی و منفی ارائه شده اند.در شبکه راشا،اخبار کشورهای اسلامی،رتبه سوم را در میان سایر مناطق جهان داشته و عمدتا با چارچوب خنثی و منفی ارائه شده اند.در شبکه نیل،اخبار کشورهای اسلامی،رتبه اول را در میان سایر مناطق جهان داشته و عمدتا با چارچوب خنثی و منفی ارائه شده اند.دلیل این امر را می توان به سیاست های خبری این شبکه ها، هژمونی فرهنگی غرب ، دنباله روی از شبکه های خبری بین المللی در مدیریت شبکه های تلویزیونی جهان اسلام، و وابستگی این شبکه ها به خبرگزاری های عمده غربی، مربوط دانست.

این تحقیق به صورت تحلیلی و تطبیقی، محتوای مطالب وب سایت‌های خبری پرس تی وی، بی بی سی و سی ان ان که در رابطه با اسلام هراسی: مطالعه موردی اهانت به قرآن مجید دو هفته قبل و بعد از یازده سپتامبر 2010 را پوشش خبری داده است،صورت پذیرفته است و هدف کلی آن بررسی ساختار اخبار مربوط به اسلام هراسی در وب سایتهای مورد نظر می باشد. فرضیه اصلی تحقیق به صورت زیر است:به نظر می‌رسد در نحوه پوشش محتوای اخبار وب سایتهای مورد بررسی در زمینه اسلام هراسی تفاوت وجود دارد. این پژوهش تمامی مطالب منتشر از سه وب سایت یاد شده در طی سی روز با روش سرشماری کل جامعه آماری را مورد بررسی قرار داده است. روش تحقیقی که برای تحلیل و نتیجه‌گیری از اطلاعات به دست آمده، روش تحلیل محتوا می باشد. واحد تحلیل در این پژوهش کل یک خبر ذخیره شده از وب سایت می‌باشد و با توجه به اینکه در این روش بیشتر داده‌ها در سطح سنجش اسمی قرار دارند از آزمون کای اسکوئر در سطح سنجش اسمی استفاده شده است و انجام مراحل اعتبار و پایابی دستور العمل کد گذاری در نرم افزار spssتحلیل شده است. تعداد خبرهای تحلیل شده صد مورد مربوط به وب سایت پرس تی وی، هفتاد مورد وب سایت بی بی سی و چهل مورد مربوط به سایت سی ان ان بوده است. یافته های تحقیق نشان می دهد که آمریکا، ایران و افغانستان بیش ازکشورهای دیگر منبع خبر بوده اند. ارزش خبری برخورد ، اختلاف و درگیری به خاطر نوع خاص موضوع بیش از همه مورد استفاده قرار گرفته اند. و درمقایسه دو وب سایت بی بی سی و سی ان ان در نوع جهت‌گیری با جریان اسلام هراسی، بی بی سی 58% حمایت و 5.18% بی طرف عمل کرده است. سی ان ان با 7/ 31% جریان اسلام هراسی مورد نظر را حمایت و 9 /12 % مخالف و 25% بی طرف با جریان اسلام هراسی مورد نظر بوده است. وب سایت پرس تی وی نیز با آوردن بیانیه ها و اطلاعیه های گوناگون از چهره های سیاسی و مذهبی داخلی و خارجی جهت نشان دادن مخالفت خود با این اقدام دارای بیشترین مطلب است، که این پروژه را سیاسی و علت انجام آن را اسلام ستیزی و پافشاری بر منافع غیر منطقی خوانده است. از سوی دیگر سی ان ان و بی بی سی نقش اسلام با اتفاقات و حوادث ناگوار بین المللی را پر رنگ کرده و آن را مروج تروریسم و مبارزه با صلح بین المللی دانسته‌اند.