جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

چکیدهرویکرد اصلی در آموزه‌های دینی با توجه به هدف غایی دین که قرب الهی است، مصون داشتن انسان‌ها از گناه و لغزش می‌باشد. با این وجود حرکت انسان به سوی رشد و کمال، لاجرم از گذرگاه پرپیچ و خم دنیا می‌گذرد. در این مسیر، اوست که با اختیار و اراده‌ای آزاد و با وجود تمایلات طبیعی و غریزی متنوع در درون خویش و پرتگاه‌های لغزش و گناه در محیط اطراف، تکیه به ایمان حقیقی خویش نموده و طریق تقوا و پرهیزکاری پیش می‌گیرد. ایمانی که برخاسته از قلب، جاری شده بر زبان و جلوه‌گر در اعمال و رفتار او می‌باشد. تقوای الهی، متناسب با ظرفیت بالفعل هر یک از افراد، در مراتبی متفاوت جلوه‌گر می‌شود و آنان را از گناه و معصیت بازمی‌دارد. چه این‌که می‌توان بالاترین مراتب تقوا را در پیامبران?، معصومین? و بزرگان و علما به عنوان اسوه‌هایی شایسته ملاحظه کرد و آنان را در مسیر پرهیزکاری الگوی خویش قرار داد. نظام پیشگیری از گناه در آموزه‌های دینی، بیانگر مجموعه‌ای از سامانه‌ها و سازوکارهای فردی و اجتماعی است که هر یک با ارتباط منطقی با سایر اجزای این نظام می‌کوشد بخشی از اهداف واسطه‌ای نظام تعلیم و تربیت اسلامی را که صیانت از فرد در برابر لغزش‌ها و گناهان می‌باشد، محقق سازد. در این مسیر، از یک سو، با تأکید بر تعلیم و تربیت صحیح و مبتنی بر آموزه‌های دینی و الهی، افراد متربی به تربیت اسلامی می‌گردند و بدین جهت عناصر متعددی دخیل و دارای مسئولیت خطیر معین گردیده‌اند. از سوی دیگر با تبیین آثار و نتایج گناه و با وضع عقوبت‌های دنیوی و اخروی و با جنبه‌های مادی و معنوی، هزینه‌های ارتکاب گناه برای افراد افزایش پیدا کرده و بدین طریق آنان از ارتکاب گناه بازداشته شده‌اند. علاوه بر سازوکارهای فوق الذکر، کلیه عناصر اجتماع نیز براساس آموزه‌های دینی، در برابر لغزش و گناهانِ یکدیگر، مسئول شناخته شده و بدین ترتیب حساسیت اجتماعی در برابر گناه تقویت گردیده، تا در نتیجه از شیوع این بیماری مهلک جلوگیری شود. حکومت اسلامی نیز در این بین نقشی بسیار تأثیرگذار دارد. در نهایت به رغم سازوکارهای موجود برای پیشگیری از گناه، کسانی که به این پرتگاه مهلک درمی‌افتند نیز از نظرگاه شارع مقدس دور نبوده و راهکار ویژه‌ای برای بازسازی و بازپروری شخصیت آنان و بازگشت به زندگی مومنانه در قالب توبه و استغفار پیش‌بینی گردیده است. مقصود از وضع و پیش‌بینی راهکاری چون توبه و استغفار جلوگیری از اصرار بر گناه و ارتکاب اعمال ناپسندتر و نامطلوب‌تر می‌باشد. می‌توان گفت قرآن و روایات آینه‌ای تمام‌نما از نظام پیشگیری دینی از گناه و لغزش می‌باشند. واژگان کلیدی: گناه، لغزش، پیشگیری، آموزه‌های دینی، تقوا، الگوها و اسوه‌ها، تعلیم و تربیت، توبه و استغفار، امر به معروف و نهی از منکر