جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

علی احمد باکثیر (1328 ـ 1389ق) در اندونزی متولد شد. تحصیلات ابتدایی خود را از مکتب خانه و مدرسۀ دینی آغاز نمود و به فراگیری علوم اسلامی و اصول زبان عربی پرداخت. وی در همان کودکی به مطالعۀ کتاب های ادبی نیز علاقه مند بود. باکثیر برای ادامه تحصیلات به مصر رفت و رشتۀ زبان انگلیسی را در دانشکدۀ ملک فؤاد قاهره ادامه داد. وی پس از چهارده سال تدریس، به وزارت ارشاد ملی منتقل و در شورای عالی هنر و ادبیات این وزارت خانه مشغول به کار شد. باکثیر اشعار، نمایشنامه ها و رمان های فراوانی را خلق کرد. وی بر وحدت اسلامی بسیار تأکید می کرد، به طوری که این مهم در کلام و اشعارش نمود یافته است و عدم تعصب وی به مذهب تسنن، نشان دهندۀ تأکید بیشتر او بر وحدت اسلامی است. وی در مورد فلسطین و غصب شدن سرزمینشان توسط صهیونیست ها اشعار و متون فراوانی از خود به جای گذاشت و این مسئله را مشکل تمام ملت اسلام دانسته و عرب ها را به خاطر صبرشان بر این قضیه شماتت می کرد.

یعد التناص من أبرز التقینات الفنیة التی إهتم بها دارسو الأدب الحدیث. مفهوم التناص یدل علی ظاهرة تفاعل النصوص فیما بینها، فالنص تتداخل فیه عدة نصوص أخری یقوم من خلالها ویتعامل معها. و قد تنبه نقاد العرب القدماء إلی مفهوم التناص و لکنهم طرحوا هذا المفهوم بتسمیات أخری کالسرقة الأدبیة و الإقتباس و التضمین. قد کان القرآن الکریم بما فیها من المعانی السامیة والمضامین الراقیة والظواهر البلاغیة الجمیلة مطمع الکتاب والشعراء من عصر التنزیل حتی عصرنا الحالی. علی أحمد باکثیر بوصفه کاتب ملتزم، بذل قصاری جهوده طوال حیاته القیمة لإرساء الفکر الإسلامی الجلیل فی المجتمع و فی هذا المجال استخدم موضوعات عدیدة، منها الموضوع الأسطوری الإغریقی مأساة أودیب الذی صبغه بصبغة إسلامیة مستلهما من القرآن الکریم ومعانیه السامیة الرفیعة. یحاول هذا المقال من خلال المنهج الوصفی- التحلیلی تبیین وجوه إستخدام باکثیر للتناص القرآنی بنوعیها اللفظی (الظاهر) و المعنوی (الخفاء)، لإلقاء الفکر الإسلامی علی المسرحیة و تقریبها إلی الثقافة الدینیة الإسلامیة والعربیة. و یشاهد بأن الکاتب استطاع أن یعطی المسرحیة الصبغة الإسلامیة، و فی نفس الوقت حاول أن یجعل الأدب الإسلامی بصورة عامة وأدبه بصورة خاصة، أدبا عالمیا بواسطة اختیار موضوع مأساة أودیب الذی بات موضوعا معروفا فی عالم الأدب.

زن در دو نمایش نامه راز شهرزاد و تراژدی زینب اثر نویسنده یمنی، علی احمد باکثیر، نقشی تاثیرگذار در پیشبرد نمایش نامه و جریان حوادث آن بر عهده دارد. به باور باکثیر، زنان توانایی های شگفت انگیزی دارند؛ شهرزاد در راز شهرزاد در کسوت یک روان پزشک به یک بحران همه گیر انسانی خاتمه می دهد. در این اثر، باکثیر شهرزاد را تا حد یک ابر قهرمان بالا می برد. همچنین، وی در نمایش نامه تراژدی زینب زن را به صورت یک انسان بسیار توانمند نشان می دهد؛ اما زینب در این نمایش نامه، به سرنوشتی تراژیک دچار می شود، زیرا او در کنار توانایی های تحسین برانگیزی که دارد، باورهای جامعه سنتی خود را به خوبی نمی شناسد و درنتیجه، تلاش های وی به شکست می انجامد و مظلومانه نابود می شود. باکثیر در این اثر با رویکرد دینی خود، می کوشد جنبه ضعف شخصیتی قهرمان را ترسیم کند تا راه خروج از سرنوشتی تراژیک را به زنان توانمند جامعه اسلامی نشان دهد.