جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

موضوع این پایان نامه (( صله ارحام از دیدگاه آیات و روایات )) می باشد . با توجه به موضوع مذکور، در این پایان نامه سعی شده است مطالبی پیرامون معنا و مفهوم صله رحم، اهمیت صله رحم و آثار فردی و اجتماعی صله رحم مورد بحث و بررسی قرار گیرد . در این جا لازم است به ومعرفی و شرح فصلها و بخشهای پایان نامه پرداخته شود که عبارتند از : فصل اول : این فصل که ضمن طرح پرسشهای ذیل مساله بودن موضوع و اهمیت آن از جهت اخلاقی و اجتماعی تحلیل شده است : 1- معنا و مفهوم صله رحم در قرآن چیست ؟ 2- صله رحم چه اهمیتی در آیات و روایات دارد ؟ 3 - صله رحم چه اثرات فردی و اجتماعی در زندگی دنیوی انسان دارد ؟ 4- صله رحم چه اثراتی را برروی زندگی اخروی انسان دارد ؟ 5- قطع رحم چه پیامدهایی را به دنبال دارد ؟ درفصل دوم تعدادی از متون تحقیقاتی مرتبط با موضوع از قبیل : کتاب صله ارحام در اسلام (( اثر شیخ محمود ارگانی حائری )) کتاب صله رحم و اخلاق در خانواده (( اثر سید کاظم صدر السادات دزفولی )) کتاب وظایف ما در ماه مبارک رمضان (( اثر سید حسین شیخ الاسلامی )) کتاب گناهان کبیره (( اثر حاج سید عبد الحسین دستغیب )) کتاب عدل الهی (( اثر استاد مرتضی مطهری )) با عنوان پیشینه ی بحث مورد بررسی قرار گرفته است . فصل سوم : با توجه به ماهیت و اهداف موضوع روش تحقیق توصیفی تحلیلی برای موضوع انتخاب گردیده است . فصل چهارم : در این فصل به تجزیه و تحلیل یافته ها پرداخته می شود که این فصل خود شامل: بخش اول :تعریف واژگان صله و رحم و قطع بخش دوم : اهمیت صله رحم در آیات و روایات بخش سوم : آثار صله رحم و پیامد های قطع رحم شش بخش چهارم : مصادیق صله رحم فصل پنجم : پس از بحث و بررسی موضوع نتایج ذیل حاصل گردید : 1- صله در مورد پدیده های عینی و حقیقی به معنای اتصال و پیوستگی خارجی است و در مقولات معنوی هم چون رحم ب عمل و رفتار که قرابت و پیوند میان افراد را ایجاد می کند یا تحکیم می بخشد اطلاق می گردد . 2- رحم در لغت به عضوی خاصی از بدن زن که محل استقرار فرزند و کانون نشو و نمای طبیعی اوست اطلاق می گردد . 3- آثار فردی صله رحم عبارتند از : زیادت عمر ، زیادت مال ، سلامت بدن و آرامش روان و ... 4- آثار اجتماعی صله رحم افزایش محبت میان خویشان و اندوهناک شدن دشمنان می باشد و پیامدهای قطع رحم عبارتند از : تنها ماندن و عدم رشد . 5- برخی از مصادق صله رحم انفاق زبانی و انفاق قلبی و مالی می باشد محقق در انجام این پژوهش با محدودیت های چو تکراری بودن مطالب روبه رو بوده است و پیشنهاد می شود در این زمنیه به ابعاد دیگر صله رحم که فراتر از آثار و پیامدهای آن باشد . پرداخته شود ..

چکیده

موضوع تحقیق صله رحم از دیدگاه قرآن است. هدف تحقیق شناساندن صله رحم و اهمیت آن در تعالیم دینی و جایگاه آن در زندگی افراد است. در کتابهایی که قبلاً به چاپ رسیده تا حدودی به این موضوع پرداخته شده و در هر کدام یک قسمتی از موضوع را آورده است که در این تحقیق سعی شده تمام جوانب موضوع بررسی شده و مطالب به صورت خلاصه در یک مجموعه جمع آوری گردد. این تحقیق با توجه به نوع هدف بنیادی می باشد و موضوع آن دینی- اخلاقی است. فعالیت انجام شده در روند تحقیق کتابخانه ای است که با فیش برداری از اسناد و مدارک معتبر و موجود در کتابخانه ها به توصیف آن در پنج فصل پرداخته می شود. در فصل اول واژه صله رحم تعریف شده و مصادیق آن بیان شده است. فصل دوم به صله رحم در آیات و روایات پرداخته و اهمیت آن را از نظر قرآن و سخنان معصومین? بیان کرده است. در فصل سوم آثاری که صله رحم در زندگی دنیوی و اخروی فرد و همچنین آثار اجتماعی آن مطرح شده است. در فصل چهارم به بررسی قطع رحم و مباحث پیرامون آن و همچنین مجوزات قطع رحم و پیامدهای شوم آن پرداخته است. فصل پنجم نیز علل ضعف صله رحم را بیان کرده و سپس راههای پیشگیری از ضعف و تقویت بیشتر روابط بین خویشاوندان را بیان کرده است. از آنجا که صله رحم تأثیر زیادی بر زندگی دنیوی و اخروی فرد دارد، انسان می تواند با ایفای آن از ثمرات مفید آن در زندگی بهره مند شده و از عقاب قطع رحم که از گناهان کبیره است دور بماند.

صله رحم یکی از مهم ترین راهبردهای اخلاقی حقوقی اسلام است. در این رساله میزان و چگونگی رابطه عاطفی با خویشاوندان و جامعه مورد بحث قرار می گیرد. صله ی رحم از منظر آیات و روایات آثار و و پیامدهای فردی و اجتماعی آن محور و موضوع بحث این رساله است. خداوند متعال آدمی را در مسیرکمال به حال خود رها نکرده است چرا که علاوه بر هدایت بیرونی درون انسان را به نیروهایی مجهز نموده که او را در راه سعادت راهنمایی می نماید. یکی از این سرمایه ها و ارزش های انسانی که دین معرفی می کند صله رحم و دیدار خویشاوندان است. در قرآن کریم و روایات اسلامی بر صله رحم تاکید فراوان شده است و آن عبارت است از اینکه از خویشاوندان خویش سرکشی کنید و از آنان دلجویی نمایید و اگر در زندگانی آنان مشکل یا کمبودی داشتند برای رفع آن در حد توان سعی و تلاش کنید و ضرری را متوجه آنان نسازید. اکنون مجموعه مباحث این رساله را که به لطف الهی در پنج فصل تنظیم شده به طور مختصر بیان می شود: فصل اول: شناخت صله رحم تعریف لغوی صله و تعریف لغوی رحم و اهمیت آن در آیات و روایات و اقسام و مصایق صله رحم. فصل دوم: مراتب صله رحم 1. انفاق زبانی 2. انفاق فعلی 3. انفاق قلبی 4. انفاق مالی و سپس در مورد حدود بهترین و اهداف و آداب صله رحم. فصل سوم: راهکارهایی برای افزایش صله رحم آثار دنیوی : فراوانی روزی حلال- جلب حمایت خویشان- ایجاد تعاطف میان خویشان و ... آثار اخروی: جواز بهشت- سریع ترین پاداش و تامین حوایج اخروی. فصل چهارم: موانع صله رحم اگاه نبودن به حقوق و تکالیف متقابل، تحرک اجتماعی و تحرک جغرافیایی و حاکمیت عقاید و باورها ی متعارض. فصل پنجم: عواقب ترک صله رحم محرومیت از بوی بهشت و اینکه ترک کننده صله رحم ورد لعن خداوند قرار می گیرد.

چکیده

رساله ی حاضر نتیجه ی بررسی و تحقیق بر مسأله ی «صله ی رحم در آیات و روایات و پیامدهای فردی و اجتماعی آن» می باشد. از کارهای بسیار نیک و اعمال پسندیده که حضرت حق و انبیاء و امامان نسبت به آن اصرار ورزیده اند صله ی رحم است. اسلام نسبت به صله ی رحم و کمک و حمایت و محبّت نسبت به خویشاوندان اهمیّت فوق العاده ای قائل شده است و قطع رحم و بریدن رابطه از خویشان و بستگان را به شدّت نهی کرده است. رساله ی حاضر با توجه به آیات و روایات معصومین ( علیهم السلام) و گفتار بزرگان و استفاده از علم روان شناسی به بحث و بررسی پیرامون موضوع پرداخته است و آثار و پیامدهای فردی و اجتماعی که در دنیا و آخرت بر زندگی انسان دارد را مورد بحث قرار داده است. قرآن مجید به صله ی رحم سفارش می کند و آن را عمل صاحبان خرد می داند، و قطع رحم را به عنوان فسق و قاطع را فاسق می شمارد. و در سوره ی مبارکه نساء حکم می کند تقوای الهی را نسبت به خداوند و ارحام مراعات کنید، عجیب است که ارحام را پس از خود ذکر فرموده است. رعایت تقوای الهی نسبت به ارحام، رعایت آبرو و هوّیت آن ها و شتافتن به دیدارشان و رفع نواقص زندگی آن هاست. با توجّه به آیات و روایات بررسی شده در رساله، صله ی رحم به اندازه ای اهمیّت دارد که انجامش موجب ثواب چندین برابر و عاقبت به خیر شدن و قطعش، موجب لعنت، و سوء عاقبت و ممنوعیت از نجات است. قرآن مجید، رسیدگی به اقوام و ارحام را بر دیگران مقدم نموده و این نشان از اهمیّت صله ی رحم در اسلام می باشد.

مطالب اصلی این پایان نامه در پنج مبحث آمده است. مبحث اول، تاریخچه ای از سنت حسنه صله رحم؛ مبحث دوم، دیدگاه ها و نظرها در مورد صله رحم: آیات الهی مربوط به صله رحم، احادیث معصومین(ع) در این زمینه، سخنان علما در این خصوص؛ مبحث سوم، صله رحم، خانواده، اجتماع: دانستنی ها درباره صله رحم، صله رحم و تحکیم بنیان خانواده، صله رحم و تحکیم روابط اجتماعی؛ مبحث چهارم، آثار صله و قطع رحم؛ مبحث پنجم، سایر موارد آموزنده: قصص و اندرزهاء مربوط به صله و قطع رحم، اشعار پندآموز در باب معاشرت، ادعیه ها.

خویشاوندان ، ارتباط خونی با هم دارند.شاخ وبرگ های یک درختند وگل های یک بوستان.پس ارتباطشان طبیعی است وقطع رابطه ورفت وآمد میان اقوام، عارضه ای ثانوی ویک ناهنجاری اجتماعی و « آفت خانوادگی»به حساب می آید که اگر بی دلیل باشد، زشت وناروا است واگردلیلی داشته باشد ، قابل رفع و شایسته ی تجدیدرابطه است.پیوندباخویشاوندان محبت می آورد وقطع این رابطه ،سردی و کدورت دل هارادرپی دارد. صله ی ارحام فواید وآثارفراوانی داردکه برخی به اموردنیوی مربوط است،برخی هم نتایج اخروی دارد . این کارنیک وساده،آن قدر سازنده وموردرضای پروردگاراست،که گاهی تقدیرالهی به خاطرآن عوض می شود. اثر حاضر برآن است که بابررسی آیات قرآنی و روایات اهل بیت عَلَیْهِ السَّلام مفهوم صله ی رحم ، مصادیق آن، مراتب وکیفیت ریشه ها و آثار، پیامدهای فردی و اجتماعی را مورد بررسی قرار دهد، تا برای اهل تحقیق دری به مباحث اخلاقی باشد،وبرای اهل عمل دستورالعملی جهت آراسته شدن به زیبایی های اخلاق. امیداست که مردان وزنان مسلمان آن را مطالعه کنند و به کار بندند ،تا نزد حضرت دوست که قبول افتد و چه در نظرآید.

خویشاوندان، ارتباط خونی با هم دارند، شاخ و برگ های یک درختند و گل های یک بوستان، پس ارتباط شان هم طبیعی است، سنت صله رحم از نیکوترین برنامه های دینی درحیطه معاشرت است. گرچه شکل نوین زندگی و مشغله های زندگی های امروزی، گاهی فرصت این برنامه را از انسان ها گرفته است، ولی حفظ ارزش های دینی و سنت های سودمند و ریشه دار دینی، ازعوامل تحکیم رابطه ها درخانواده هاست. ارحام وخویشان هم دارای حقوقی هستند که باید آنها را رعایت کرد انسان ها نباید از اجتماع گریزان باشند و گوشه نشینی را برگزینند چرا که مضرات آن زیاد است. اهمیت صله رحم درآیات و روایات به فراوانی بیان شده است و تا زمانی که آیات و روایات مربوط به آنها مطالعه نشود نمی توان پی به اهمیت این نیست اجتماعی برد. صله ارحام انواعی دارد که شامل 1- صله ارحام نسبی 2- صله ارحام سببی 3- صله ارحام معنوی می باشد که نوع اول از طریق رابطه خونی باعث ایجاد رابطه می گردد نوع دوم از طریق ازدواج باعث ایجاد می شود ونوع سوم که منظور پدران معنوی که سرآمد آنها پیامبراکرم ? وحضرت علی ? می باشند. چگونگی ومراتب صله در بین اقوام متفاوت است و متناسب با زمان و مکان و موقعیت اقوام می باشد و مراتب آن هم شامل الف:دید و بازدید ب:مهمانی دادن ج:کمک مالی د:کمک فکری و عاطفی می باشد. صله رحم مختص به اقوام باتقوا وبا ایمان نیست بلکه شامل ارحام غیر مسلمان هم هست چراکه از این طریق موجب هدایت آنها هم می شود. هر عمل نیک و بدی هم دراین دنیا وهم در جهان آخرت دارای اثراتی است وصله رحم و ترک « ن هم از اموری است که از این قاعده مستثنی نمی باشد. هدف از انجام این تحقیق آشنایی با اهمیت صله رحم در آیات و روایات و سرزنش کردن ترک صله رحم؛ آگاهی دادن دیگران درجهت بهتر انجام دادن صله ارحام ؛ داشتن صله رحم ساده و بدور از تکلف و رنج و سختی ؛ آشنایی خوانندگان محترم با راه های ایجاد و تقویت صله رحم . این تحقیق از چهار فصل تشکیل شده است : فصل اول در رابطه با صله رحم و اهمیت آن می باشد که به بررسی صله رحم در آیات و روایات پرداخته است. فصل دوم در مورد آثار صله رحم در دنیا و آخرت می باشد. و فصل سوم در رابطه با قطع رحم و آثار سود آن در دنیا و آخرت بحث و بررسی می کند. و در فصل چهارم که به راههای ایجاد و تقویت صله رحم پرداخته و موانع و آفات صله رحم را شناسایی می کند و راه چاره ای متناسب با آن ارائه می دهد. نوع منابع استفاده شده از قرآن و کتابهای روایی همچون بحارالانوار ، نهج البلاغه ، مستدرک الوسائل و از کتابهای اخلاقی همچون نقطه های آغاز در اخلاق عملی ، ره توشه راهیان نور اخلاق برای همه و ... می باشد. از این تحقیق نتیجه می گیریم که صله رحم یکی از نشانه های اخلاق اسلامی و از علائم حسن سلوک و خوش رفتاری با مردم می باشد که رسیدگی به حال خویشاوندان باعث ایجاد و محبت و دوستی میان آنها می شود که در کنار آن قطع رابطه فامیلی بدون دلیل زشت و نارواست و مورد غضب خداوند متعال می باشد.