جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

یکى از مهم‏ترین تهدیدهاى نهضت رسول‏خدا صلى‏الله‏علیه‏و‏آله ، بازگشت امت اسلامى به معیارهاى جاهلى و سر برآوردن ریشه‏هاى غیر انسانى آن دوران بود. جامعه‏اى که رسول‏خدا صلى‏الله‏علیه‏و‏آله اسلام را در آن عرضه کرد، جامعه‏اى قبیله‏اى بود. در آن جامعه، سنت به منزله زیر ساخت همه مقوله‏هاى فرهنگى و اجتماعى عمل مى‏کرد. سنت جاهلى که در جامعه جزیرة العرب، ریشه‏دار و عمیق بود، در زمان پیامبر عامل بازگشت و ارتجاع شد. رسول‏خدا صلى‏الله‏علیه‏و‏آله از آغاز بعثت، تلاش کرد اعمال و معیارهاى جاهلى را محدود کند. ایشان در این راستا، بیش از سایر انبیا و نهضت‏ها موفق بود، با وجود این، سنت‏هاى جاهلى کاملاً نابود نشد. دو عامل، یکى حضور عناصر تحول‏ناپذیرفته (مشرکان، منافقان و اهل کتاب) و دیگرى وجود بقایاى باورها، اندیشه‏ها و سنت‏هاى جاهلى سبب بازگشت جامعه به معیارهاى جاهلى شد و تهدیدى بزرگ براى نهضت پیامبر گردید. بازگشت به جاهلیت با دور شدن از زمان رسول‏خدا صلى‏الله‏علیه‏و‏آله بیش‏تر گریبان‏گیر جامعه اسلامى شد. از نظر پیامبراعظم ریشه‏هاى رجعت، هواپرستى و دنیازدگى بود که همواره به عنوان عاملى ارتجاعى در نهضت‏هاى الهى دیده مى‏شود.