جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

هنر در حیطه فرهنگ و محیط اجتماعی، زاییده اندیشه است که در این میان، هنر قالی بافی نیز بدین سان از تمایلات فکری و فرهنگی تاثیر می پذیرد. برخی هنرها مانند قالی بافی، با پیشینه دراز، اعصار و قرون متمادی را پشت سر نهاده، همچنان در عرصه زندگی نقش آفرینی می کنند. این هنرها از انواع رویکردها و اندیشه های مختلف در هر زمان بهره گرفته و با تاثیرپذیری از آیین ها و فرهنگ های جوامع به تکامل و غنای هنری رسیده اند.در این میان، قالی بافی از برجسته ترین نمادهای ملی، تاریخی و شاخص ترین عنصر هویت ایرانی محسوب می شود که آزمون زمان را پشت سر نهاده و هنرمندانه ترین و ماهرانه ترین طرح ها را که حاصل تلاش، اندیشه و ذوق هنرمندان ایرانی بوده را بر خود دیده است. از جمله ادواری که در آن به این هنر، بهایی دو چندان داده شد و طرح های ملی و باستانی به همراه نقوش اساطیری، زمینه قالی را مزین نمود، دوران حکومت صفویان است.در دوران صفوی هنر قالی بافی و تکنیک و تزیین این حوزه غنایی، بیش از پیش رونق یافت. شاهان صفوی که بعضا خود هنرمند بودند، سعی زیادی در رشد و شکوفایی هنر و از جمله نساجی و هنرهای وابسته به آن داشتند و این امر را به عنوان مکمل فرایند تقویت قدرت و نفوذ خود در داخل و خارج مورد توجه قرار دادند.در این دوره، هنر و مذهب هماهنگ و هم رشد بوده و هر دو به سمت تعالی در حرکت بودند، کمااینکه هنر قالی بافی این دوران، نشأت گرفته از باورهایی است که ریشه یابی آن ها، در دوران ملیت و مذهب ایرانی قابل پیگیری است.در این مقاله، نمادهایی چون اسلیمی و ختایی، نماد ترنج و لچک، باغ فردوس، درخت زندگی، نماد گرفت و گیر (شیر و گاو)، سیمرغ، طاووس، اژدها، نماد گل به همراه تاویل ها و ریشه یابی فرهنگی آن در دوره صفویه مورد بررسی قرار گرفته و نمونه هایی از زیباترین قالی های دوران صفویه که در موزه هنرهای دستی وین، باکو، ویکتوریا و آلبرت، پولدی پتسولی میلان، مجموعه مک مولان، هنرهای تزیینی وین، هنرهای زیبا و هنرهای زیبای بوستون نگه داری می شود، شرح داده خواهد شد.اهداف مدنظر این مقاله به شرح زیر می باشد:- شناخت علایم و عناصر هویت ملی و مذهبی تفکر صفویه در قالی های این دوران.- شناسایی نوع کاربرد عناصر هویتی و مذهبی صفویه در قالی ها.در این مقاله به سوالات زیر پاسخ داده می شود:- آیا تفکرات ملیتی و مذهبی صفویه در نوع نقوش قالی های این زمان تاثیر گذارده است؟ - آیا ویژگی قالی های صفویه برگرفته از نوع کاربرد نمادین نقوش قالی های این دوران بوده است؟ روش تحقیق تاریخی، تحلیلی و توصیفی و انتخاب مطالب به شیوه کتابخانه ای است.

منطقه چهارمحال و بختیاری یکی از مناطق برجسته در حوزه هنرهای سنتی و صنایع دستی به خصوص فرش دست بافت است. فرش این منطقه به دلیل داشتن شاخصه هایی نظیر طرح، نقش و رنگ مختص خود جایگاهی ویژه در دنیای هنر و صنعت فرش دارد. اکثر مناطق و نواحی این استان به خصوص مناطق سامان و چالشتر علیرغم هم جواری جغرافیایی و مشترکات فرهنگی و اجتماعی در هنر بافندگی، دارای وجوه اشتراک و افتراق و گونه گونی طرح و نقش و عناصر بصری مختص خویش است. یکی از طرح های مشهور و برجسته منطقه چهارمحال به ویژه مناطق یاد شده، طرح خشتی است. این طرح و نقش مایه های موجود در آن دارای تنوعی است که نتایج و یافته های ناب حاصل از جست وجوهای میدانی این پژوهش شاخصه مهم آن است.در این مقاله، نمونه هایی از اصیل ترین فرش های خشتی هر دو منطقه بر اساس قدمت و کیفیت بصری، انتخاب و بررسی شده و جایگاه مفاهیم و نقطه ثقل آن ها احصاء و طبقه بندی شده است تا علاوه بر معرفی وجوه اشتراک و افتراق فرش دو منطقه، سبک مناسب و تعریف شده ای برای احیای نقشه ها و به مرحله تولید رساندن آن ها معرفی شود تا از این طریق بتوان سهم بیشتری از بازارهای داخلی و خارجی به دست آورد. همچنین این مقاله نقش مایه های شاخص فرش ها را که شامل نقوش اصلی و فرعی و ریزنقش ها می شود، شناسایی و معرفی کرده است. پژوهش حاضر به روش میدانی کتابخانه ای تهیه شده و از نوع تحلیلی توصیفی است.اهداف مقاله1- طبقه بندی و معرفی نقوش، شناسایی وجه اشتراک و افتراق نقش مایه ها، بررسی نگاره های درختی شاخص (سرو، کاج و بید مجنون).2- معرفی اصول علمی و استاندارد طراحی در فرش های خشتی مناطق سامان و چالشتر.سوالات مقاله1- وجوه اشتراک و افتراق فرش های مناطق سامان و چالشتر کدام است؟2- ارکان شاخص پایدار و ضابطه های علمی به منظور تشخیص اصالت طرح و کیفیت فرش دستباف کدام است؟