جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

یکی از بارزترین تحولات جمعیتی کشور از سال 1370 به بعد، بالا رفتن سن ازدواج و افزایش میزان تجرد بخصوص در بین دختران بوده است. این مسئله به بروز برخی تغییر و تحولات ساختاری به ویژه در حوزه فرهنگ و اجتماع منجر گشته و همین موضوع، تحلیل و تبیین ابعاد این مسئله را به یک ضرورت تبدیل کرده است. پژوهش حاضر می کوشد با روش تحلیلی و با تکیه بر آمار و اسناد و همچنین تحقیقات موجود، ضمن اشاره به برخی علل در بروز پدیده «مضیقه ازدواج» و تجرد دختران، برخی از مهم ترین عوارض و پیامدهای سوء این پدیده را گزارش کند. نتایج نشان می دهد که گرایش به استقلال اقتصادی، فشار برای ورود به دانشگاه و بازار کار، تضعیف پایبندی اخلاقی در روابط خانوادگی، گسترش روابط نامتعارف، گرایش به جرم و سوء مصرف مواد، بی هویتی و بروز اختلالات روانی را می توان ازجمله عواقب احتمالی تجرد دختران برشمرد. در پایان نیز به برخی پیشنهادها و راهکارها برای کاهش عوارض و پیامدهای نامطلوب اشاره شده است.

هدف از نگارش مقاله حاضر بررسی وضعیت ازدواج و زناشویی و مضیقه ازدواج با روش تحلیل ثانویه و اتکا به داده های سرشماری سال 1385 می باشد. نتایج پژوهش نشان می دهد که نسبت جمعیت ازدواج نکرده به تفکیک گروه های سنی و مناطق شهری و روستایی متفاوت است. همچنین با افزایش سطح تحصیلات، میزان جمعیت ازدواج نکرده افزایش می یابد، البته این افزایش برای هر دو جنس، در مناطق روستایی بیش از مناطق شهری است. نتایج محاسبه مضیقه ازدواج نیز نشان می دهد تا سال 1390، تقریبا مضیقه یا تنگنای ازدواج برای دختران وجود دارد و در دهه 1390 این تنگنا برای پسران خواهد بود، البته شدت این مضیقه خیلی زیاد نیست و جوانان خود را در بازار منعطف ازدواج با توزیع سنی همسران در دسترس و موجود سازگار خواهند کرد.

هدف اصلی این مقاله بررسی وضعیت ازدواج و مضیقه ازدواج در سه استان مازندران، گیلان و گلستان است. برای انجام تحقیق از روش نسبت جنسی وزنی با استفاده از داده های سرشماری 1385 استفاده شده است. نتایج پژوهش نشان می دهد نسبت جمعیت هرگز ازدواج نکرده در همه گروه های سنی برای هر دو جنس در سرشماری 1385 در مقایسه با سرشماری سال 1375 برای استان های شمالی افزایش یافته است. نتایج محاسبه مضیقه ازدواج در سال 1385 نشان می دهد دختران در گروه های سنی 29-34، 25-30، 39-35 با مضیقه ازدواج مواجه اند. اما در سال 1390 این مضیقه در مورد پسران بین گروه های سنی 24-29، 20-25 اتفاق خواهد افتاد و شدت آن نیز از مضیقه ازدواج دختران در سال 1385 بیشتر خواهد بود.