جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

رویکرد سیستمی با هدف ساختن یک دانش جهانی تلاش دارد تا با نزدیک ساختن رشته های مختلف علمی، بر پیچیدگی مسائل آن ها فائق آید. دلیل اتخاذ چنین رویکردی پیچیدگی روزافزون جوامع است و حاصل آن، شکل گیری سه موج متفاوت از نظریه سیستم های اجتماعی بوده است. این نظریه با تلاش جامعه مدرن برای نظارت و کنترل بیشتر بر خودش هم بسته است، و به منزله یک برساخت اجتماعی در پیوند با شرایط اجتماعی و پارادایم های موجود شکل گرفته و بسط یافته است. تامل بیشتر بر دلائل ورود رویکرد سیستمی به جامعه-شناسی، و مبانی نظری و روند شکل گیری این سه موج، اهمیت ارتباطات را آشکارتر می سازد. بی تردید ارتباط علوم و نظریه های مختلف با یکدیگر، معرفت بشری را پیش تر می برد. این نظریه از جانب اندیشمندان چپ با این نقد مواجه شد که خیال نقد، یا ایجاد تغییر جدی را در جامعه ندارد. بدین سبب نوعی نظریه محافظه کار است. اما، نظریه سیستمی قصد ندارد از تامل بر «نوپیدایی»، «پیچیدگی»، و «پویایی» که رفتار سیستم های اجتماعی معاصر را تحت تاثیر قرار داده دست بردارد. در این مجال، قصد داریم تا با تامل بر فلسفه و دلائل شکل گیری نظریه ها درون این سه موج، از نحوه تاثیرگذاری آن ها بر یکدیگر، و از وجوه افتراق و اشتراک آن ها سخن به میان آوریم.

«نیکلاس لومان» یکی از جامعه شناسان برجسته آلمانی است که با رویکردی سیستمی به بررسی ماهیت عملکرد هنر مبادرت ورزید. او در راستای تدوین یک نظریه اجتماعی نوین با رها کردن سنت جامعه شناسی غربی و با اهمیت دادن به تغییر ساختار جوامع مدرن بر مبنای تفکیک کارکردی، جامعه را متشکل از خرده سیستم هایی دانست از قبیل: حقوق، اقتصاد، سیاست، آموزش، علم، دین، هنر و غیره که ارتباطات اجزاء آنها را تشکیل می دهد. او ادراک حسی را به قلمرو سیستم های روانی و هنر را به مثابه ارتباط به قلمرو اجتماع واگذار کرد. پس هنر، ارتباطی دانسته شد که ادراک می شود، ارتباطی که ادراک را می فریبد و آگاهی از آن را جهت می دهد. در این مقاله ضمن مطالعه و ارزیابی نظریه لومان با استناد به کتاب های اصلی وی تلاش می شود تبیین شود که هنر چگونه ارتباطی است و چگونه ادراک و ارتباط را در خود جمع می کند؟