جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

عاشورا، عظیم ترین حزن تاریخ و عامل ماندگارىِ عزت و شكوه عالم است. البته عزاداری بر سیدالشهداء(ع)، فقط اقامه شعائر دینى و احیاى یاد عاشورا نیست؛ بلكه انتشار رایحه دل‏انگیز دلباختگی به معبود، حقیقت‏خواهى، ایثار، شهادت‏طلبی و امر به معروف و نهى از منكر نیز هست. پیام عاشوراى حسینى(ع)، فراخواندن مردم به احیاى ارزش‏هاى اسلامى و مبارزه با بدعت‏ها، تحریف‏ها، خرافات و غفلت‏هاست؛ به ویژه آن که این بدعت ها و آسیب ها ممکن است آگاهانه یا از روی غفلت، در اقامه عزای عاشورایی بروز كند؛ از این رو پژوهش حاضر با هدف مفهوم شناسی عزاداری، شناخت فلسفه عزاداری بر سیدالشهداء(ع) و آشنایی با مبانی نظری آن (شناختی، تاریخی و فقهی)، معرفی جلوه های عزاداری و معیارهای مرزشناسی آن و هم چنین تحلیل و مرزشناسی جلوه های عزاداری حسینی(ع) انجام شده است. معیارهای مرزشناسی ارائه شده در این تحقیق عبارت اند از: ۱- معیارهای محتوایی: هم سویی مطالب با پیام های عاشورا، تناسب با مخاطب و صدق در گفتار؛ ۲- معیارهای فقهی: پرهیز از وهن، پرهیز از ضرر زدن، پرهیز از معصیت و پرهیز از بدعت؛ ۳- معیارهای فرهنگی: هماهنگی با عرف و به هنجار بودن. روش گردآوری اطلاعات در این تحقیق، توصیفی- تحلیلی است.

شبیه خوانی سنتی نمایشی است که مضمون غالب آن را نمایش واقعه های تاریخی - مذهبی زندگی و مصائب خاندان پیامبر و به ویژه واقعه کربلا تشکیل می دهد. جنبه آیینی این سنت نمایشی به گونه ای است که مخاطب سنتی در نسبتی خاص با آن قرار می گیرد و این ویژگی در برداشت و فهم مخاطب از آن نقش عمده ای ایفا می کند. در حالی که فهم مخاطب نیز شکل نخواهد گرفت مگر به واسطه تماشا کردن قدسیانه و فهم پیشین برآمده از متن سنت. از سویی دیگر به دلیل ارتباط دو سویه بین مخاطب و این نمایش، شبیه خوانی نیز جز با وجود مخاطبانی که به فهم آن نائل آیند تداوم نخواهد یافت.این نوشته بر آن است تا بر اساس رویکرد پدیدارشناختی - هرمنوتیکی، تفاوت مخاطب با تماشاگر صرف را در شبیه خوانی مشخص کرده و نشان دهد که مخاطب در شبیه خوانی نقش نگاهبان کار هنری را ایفا کرده و در نهایت در این نمایش، چهار وجه مخاطب - بازیگر – نگاهبان - شاعر شکل می گیرد.