جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

هم زمان با رشد آگاهی‌ها و ورود علوم غربی به جوامع اسلامی، این علوم در جامعه عراق گسترش یافت. زهاوی با علاقه‌ای خاص، به ذکر اصول علمی در اشعار خود پرداخت. او در این اشعار الفاظ را در اختیار معانی قرار داد. سروده‌های علمی زهاوی جز در برخی موارد، به دور از عاطفه و احساس است، اما دارای خیال پردازی‌های قوی است. زهاوی در این اشعار به ارزیابی ستاره‌شناسی و علوم فضایی، ماده و انرژی نور و حرکت ستارگان می‌پردازد. شاعر در افکار فلسفی خود به اندیشه در هستی و درون گرایی، فرا می‌خواند و نظریات جدید غربی و روح مادی در اشعار فلسفی او نمایان است. زهاوی در اشعار علمی خود عالمی شاعر، و در سروده های فلسفی، فیلسوفی شاعر است.در اواخر قرن نوزده با تغییر اوضاع اجتماعی و سیاسی در کشورهای اسلامی، برخی شاعران با پرداختن به موضوعات مطرح در جامعه، تعهد خود را نشان دادند. از جمله این شاعران رصافی بود. او در مقابل انواع تهمت‌ها به دفاع از اسلام برخاست، و به موضوعات دینی مورد نیاز در جامعه پرداخت و از این رهگذر خود را به عنوان اولین شاعر متعهد در ادبیات معاصر معرفی کرد. فراخوانی به وحدت ادیان، بررسی جایگاه واقعی زن در اسلام، سفارش به رعایت کامل احکام دینی و دفاع از وطن در برابر استعمارگران از جمله ویژگی‌های مهم اشعار دینی اوست.