جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

تبیین عقلانی نظریه امامت، از مهمترین و کارآمدترین ابزارهایی است که می تواند زمینه گسترش و صدور این اندیشه را به سراسر جهان فراهم آورد. از این رو، در این نوشته برآنیم یکی از نخستین تبیین های عقلانی این دیدگاه را بررسی کنیم؛ تبیینی که به وسیله ابونصر فارابی ارائه شده است. او از نخستین فیلسوفان جهان اسلام است که به ضرورت وجود رئیس اول و جانشین او (امام) در مدینه فاضله توجه کرده و در اثبات آن استدلال عقلی ارائه کرده است. دیدگاه او به گونه ای است که گویا بر مبنای تفکر شیعی بنا شده و تبیین عقلانی آن به شمار می رود. با توجه به این نکته، پرسش اصلی ما در این مقاله این است که آیا ویژگی ها و صفاتی که فارابی برای امام و جانشین رئیس اول در مدینه فاضله بر می شمارد با ویژگی ها و خصوصیات مطرح در کتاب های تشیع تناسب و همخوانی دارد؟ اگر آری آیا استدلال او می تواند مدعای مکتب تشیع را اثبات کند و یا نتیجه آن چیزی غیر از مکتب تشیع است. به منظور دستیابی به پاسخ مناسب در دو مرحله به بررسی این دیدگاه می پردازیم. نخست استدلال فارابی را تبیین می کنیم و سپس هم خوانی آن را با نظریه امامت در مکتب تشیع مورد بررسی قرار می دهیم.