جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

پژوهش حاضر به بررسی معانی حرف‌ اضافه «فی»، در قرآن، در چارچوب معنی‌شناسی شناختی می‌پردازد. معنی‌شناسی شناختی از رویکردهای نوظهور در علم زبان‌شناسی است که در آن، معمولاً معنای مکانی به‌عنوان معنای مرکزی و پیش‌نمونه برای حروف اضافه مکانی در نظر گرفته شده و سایر معانی زمانی، انتزاعی، استعاری و مجازی از آن منشعب می‌گردد. مجموعه این معانی به صورت یک شبکه به‌هم‌پیوسته نمایش داده شده و معنای پیش‌نمونه درمرکز آن قرار می‌گیرد. در این پژوهش، تمام کاربردهای این حرف، از قرآن استخراج گردیده و معانی آن‌ها با توجه به ترجمه‌های موجود و تفاسیر المیزان و مجمع‌البیان بررسی شده است. نگارندگان، به کمک دستاوردها و ابزارهای نظری مطروحه در معنی‌شناسی شناختی از قبیل طرح‌واره تصویری، مقولات شناختی، مفهوم پیش‌نمونه، شبکه شعاعی معنا، عنصر متحرک و زمینه، به ارائه معنای پیش‌نمونه این حرف پرداخته و سایر معانی آن را به کمک فرایندهایی مانند استعاره و مجاز به‌دست داده و در نهایت شبکه معنایی آن را ترسیم نموده‌‌اند. در نوشتگان کلاسیک، حدود ده معنی برای«فی» ذکر شده که شامل «ظرفیت، مصاحبت، تعلیل، استعلاء، الصاق، مترادف الی، مترادف من، مقایسه، تعویض و تاکید» است. در این پژوهش که با رویکردی شناختی به موضوع معانی حرف «فی» پرداخته است، 13 معنی مرتبط برای این حرف ارائه شده است .

مقاله حاضر تلاشی است در جهت حفظ و بررسی گویش های ایرانی که در حال فراموشی هستند. تاتی یکی از این گویش هاست که در روستای کلاسور کلیبر آذربایجان شرقی تعدادی بدان تکلم می کنند.معرفی روستای کلاسور، موقعیت جغرافیایی و انسانی، نحوه زندگی مردم روستا، نمادهای آوانویسی، بررسی قواعد دستوری حاکم براسم و ضمیر گویش مذکور از قبیل: جنس، تعریف، عدد، ساده و غیرساده، مطابقت اسم با فعل، جمع و مفرد، ارگتیو، حالت های اسم، فلکسیون (صرف اسامی)، انواع ضمایر و حالت های دستوری آنها مهم ترین بحث های این مقاله هستند.نکته مهم دیگر به کار گرفتن حروف اضافی پسین در این گویش است که واژه پیش از خود را متمم می سازد. سعی شده برای هر موردی مثال های کافی همراه با معادل فارسی آورده شود.

در قلمرو حروف اضافه، زبان متون نثر کهن فارسی از زبان نثر ادبی معاصر، کاملا متمایز است و از یکدیگر باز شناخته می‌شوند و این امر، نتیجه تحول زبان فارسی در چند قرن زندگی خود می باشد. آنچه موجب این تمایز گردیده عبارت است از: 1- برخی تکواژهای نحوی که در زبان متون نثر کهن فارسی به عنوان حرف اضافه مورد استفاده قرار می‌گیرد، 2- استعمال یک حرف اضافه با گونه‌های مختلف آن مانند «با» که شامل گونه های «ابا»، «با » و «وا» می باشد. یا حرف اضافه «بر» که گونه‌های : «ابر» و «ور» را در بر می‌گیرد. نیز حرفهای اضافه: «ها» [ha] و «هو» [ho] که در نثر کلاسیک فارسی نیامده و باید صورت گویشی داشته باشد و ... در این مقاله این نوع دگرگونیها با آوردن مثالهایی از کتابهای نثر کهن فارسی مورد بررسی قرار خواهد گرفت.

پژوهش های تطبیقی زبان ها این امکان را فراروی محققان قرار می دهد تا به میزان اثرپذیری زبان ها از یکدیگر پی ببرند و در مواردی رفع مشکلات دستوری و معنایی یک زبان را به کمک اسالیب زبان یا زبان های دیگر امکان پذیر می سازد.پژوهش حاضر با تکیه بر دستور زبان عربی و فارسی و مطالعات دستورپژوهان و فرهنگ نویسان این دو زبان، و نیز بر اساس روش تحلیلی- تقابلی به بررسی مفهوم «استعلا» به عنوان یکی از مهم ترین معانی حروف جر عربی و حروف اضافه فارسی پرداخته است، و ویژگی های آن دسته از حروف جر و اضافه را که نمایانگر این مفهوم اند تبیین کرده است. از مهم ترین دستاوردهای این جستار بیان وجوه افتراق، اشتراک و اثرپذیری دو زبان عربی و فارسی در حوزه حروف جر و حروف اضافه است.

هر فرهنگ نگاری با معنی سروکار دارد و آشنایی با تعاریف مختلف معنی و رویکردهای متفاوت در معنی شناسی می تواند برای وی مفید باشد. در این مقاله نگارنده کوشیده است نحوه نگرش به معنی در معنی شناسی شناختی را معرفی کند. در این رهیافت، معنی دائره المعارفی مدنظر است که با معنای فرهنگ وار متفاوت است. در این مقاله نحوه ضبط معانی حروف اضافه مکانی در فرهنگ فارسی سخن بر اساس معنی شناسی شناختی بررسی شده و نقاط قوت و ضعف آن بر اساس این الگو معرفی شده است. این مقاله نشان می دهد که آشنایی با معنی شناسی شناختی چگونه می تواند فرهنگ نگاران را در تعیین معنای کامل مدخل ها یاری کند.