جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

آیات آغازین سورۀ تکویر از آیات اَشراط الساعة است. مفسران در مواجهه با این نوع آیات به زمینه‌های تاریخی و بافتی کمتر توجه کرده‌اند، حال‌آنکه ترسی که خداوند می‌خواهد از نشانه‌های وقوع قیامت در مخاطبان اولیه ایجاد نماید زمانی توسط ایشان جدی گرفته می‌شود که پس‌زمینه‌ای عینی داشته باشد؛ وگرنه ارتباط بیناذهنی، که لازمۀ انذار است، شکل نخواهد گرفت. این مقاله، با نظر به آیات آغازین سورۀ تکویر و با بررسی تطبیقی گزارش‌های تاریخی پیشااسلامی، قصد دارد تا ارتباط انذار عینی این آیات را با رویداد یخ‌بندان کوچک در باستان متأخر مطرح کند. نتیجه اینکه وجه عینی انذار آیۀ اول و دوم سورۀ تکویر برای مخاطبان اولیۀ قرآن معطوف به تداعی‌گری تیرگی خورشید و ستارگانی است که در سال‌های 535-536 م، 539-540 م و 547 م، به سبب فوران‌های آتش‌فشانی، رخ داده است و آیۀ سوم این سوره به فوران‌های آتش‌فشانی آن دوره، که زمینۀ یخ‌بندان و پدیده‌های جوی آن عصر را پدید آورده است، اشاره دارد. این پدیده در گزارش‌های پروکوپیوس، کاسیودوروس و میخائیل سریانی اشاره شده و با بررسی تطبیقی آنها با آیات آغازین سورۀ تکویر می‌توان دریافت که عرب با این موضوع معاهدت ذهنی داشته است.

گزینش واژگان، چیدمان عبارات و اسلوب های بیانی سوره های قرآن کریم به گونه­ای هماهنگ و دارای متد است و واژگان، تعابیر و جملات سوره ها در راستای مفاهیم، معانی و اهداف آن سوره قرار دارد. بر این اساس سبک شناسی قرآن­کریم، همواره مورد توجه پژوهشگران و ادیبان قرار گرفته است. با توجه به این امر، پژوهش حاضر با تکیه بر دانش بلاغت که با سبک شناسی رابطه ای عمیق دارد، می کوشد تا به تحلیل و بررسی رابطه بین واژگان، مفردها، جمعها، تکرارها، تعریف­ها، تنکیرها و ساختارهای صرفی و نحوی مختلف و... در سوره تکویر بپردازد. در این راستا انتخاب کلمات و واژه‏های به کار رفته در جملات و عبارت‏های سوره تکویر به گونه‏ای هدفمند است که هر واژه با ساختار صرفی­اش در جایگاه خود در جمله قرار گرفته است؛ زیرا گزینش واژه‏های قرآنی به گونه‏ای انجام شده که اولاً، آوای حروف کلمات با همدیگر متناسب و از همین منظر، تلاوت قرآن کریم روان و آسان است. ثانیاً، معانی کلمات با یکدیگر هماهنگ و از لحاظ مفهومی نیز دارای بافتی منسجم است. به علاوه، کلمات نیز دارای فصاحت و عاری از عیوب بلاغی می­باشد. در سوره تکویر چیدمان کلمات و عبارات و نظم و موسیقی آنها، با معنا و مفهوم آیات، متناسب و هماهنگ است، به طوری که با خواندن آن می­توان تصویر برخی از حوادث را در آستانه قیامت و بعد از آن دریافت کرد.