جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

مبنای اسماعیلیه در مواجهه با قرآن، بر تأویل آیات نهاده شده است. از آنجایی که بکارگیری تأویل بدون توجه به معیار و ملاک‌های صحیح، نشر معارف و حقایق قرآن را دچار چالش می‌کند؛ پژوهش حاضر با روش توصیفی- تحلیلی و با استفاده از ابزار کتابخانه‌ای، به بررسی تأویلات اسماعیلیه درباره امام معصوم(ع) پرداخته و در مقام نقد به دو تفسیر المیزان و نمونه استناد نموده است تا ضمن تبیین موارد لغزشی تفاسیر اسماعیلیه، تفسیر صحیحی ازآیات مورد بررسی توسط تفاسیر معتبر شیعی ارائه دهد. یافته‌های این پژوهش در نقد تأویلات اسماعیلیه درباره امام معصوم(ع) حاکی از وجود هشت مؤلفه؛ عدم توجه به معنا و مفهوم مفردات واژگان قرآنی، سیاق، علوم بلاغی، ظاهر آیه و واقعیت‌های علمی، عدم توجه به اصل معنای لغوی واژگان قرآنی، روایات، عدم ارجاع متشابهات به محکمات و عدم تشخیص مخاطب آیات توسط مفسران اسماعیلیه می‌باشد. این مؤلفه‌ها حاکی از تأویلات ذوقی اسماعیلیه و عدم توجه به معیارها و ملاک‌های صحیح تفسیر قرآن کریم است.

شرحی بر دعای عرفه امام حسین «ع» اصل موضوع این کتاب شریف مسئله:(قرآن و عترت) و خداشناسى از دیدگاه امام حسین(ع) است باآنکه کل مطالب آن شرحى بر دعاى عرفه امام حسین(ع) مى‏باشد و مطالب در همین زمینه باید ارائه شود، ولى بطور کلى گفته مى‏شود در باره تمام ادعیه که از ائمه هدى سلام‏اللَّه‏علیهم اجمعین رسیده تا کنون کتابها و مقالات بسیارى نوشته شده است. از نظر وجه تسمیه کتاب به نام وصال‏العارفین قابل تذکر است آن است که: اگر در سیاق کلام در این دعاى شریف دقت کامل حاصل شود خواهید دریافت که بیانات امام (ع) در چه سطح والاى عرفانى است، مطالب آن دعا همانطور که در شرح متن خاطر نشان شده است تمام اشاره به نکات برجسته اصول عقاید به خصوص، مراتب توحید، توحید ذات، توحید صفات، توحید افعال و توحید عبادات است و مهم این است که اظهار این بیانات همه در مراتب دقیق و لطیف مقامات عرفانى است،بطورى که سالکان الى‏اللَّه و طالبین به وصال قرب حق را به سر منزل مقصود مى‏رساند و اهل عرفان و خداجویان را به مقامات معارف الهى آشنا مى‏سازد.

در این نوشتار که با روش کتابخانه‌ای و به‌صورت تحلیلی صورت گرفته است، هدف، بررسی دقیق‌تر پدیده تلقین، به‌ویژه در بُعد منفی آن و شناخت عناصری است که از دیدگاه قرآن و روان‌شناسی در بعضی افراد موجب تلقین می‌گردد. در حقیقت این سؤال مطرح است که چه عواملی در ایجاد تلقین در افراد نقش ایفا می‌کنند و آیا تلقین به خودی خود پدیده‌ای منفی است یا مثبت؟ این عناصر عبارتند از: تقدیرگرائی و بخت و اقبال که در آن فرد هرگونه شکست یا موفقیت را به امور ماورائی و طبیعی نسبت می‌دهد و اراده و نقش خود را بیهوده تلقی می‌کند. خواب و تخیل و هیپنوتیزم، که به نوعی تلقین هستند، ولی نباید از آنها برای اغفال و فریب مردم استفاده گردد. تسکین آلام که در آن برخی افراد در رویارویی با پیشامدهای سخت و وقایع، به‌جای روآوردن به علم و منطق، به تسکین روان خود باخرافات می‌پردازند. تفأل به‌جای تشخیص که در آن افراد در برابر وضعیت عدم قطعیت سعی می‌کنند با کمترین وقت وهزینه، بهترین تصمیم را بگیرند، لذا به فالگیری و پیشگوئی و ... رو می‌آورند. مکانیسم فرافکنی که در این مورد نیز افراد سعی می‌کنند فرایندهای ذهنی خود را که اندیشیدن به آنها نوعی احساس نامطلوب برایشان ایجاد می‌کند به دیگر چیزها نسبت دهند. دستاورد این تحقیق نشان داد که قدرت این تلقینات بیش از هرچیز بستگی دارد به مقدار تأثیرپذیری و اختیار خود فرد؛ هر میزان که ذهن و روان فرد پذیرای این‌گونه القائات باشد، زندگی او بیشتر تحت تأثیر این پدیده شکل می‌گیرد. حال اگر این تلقین موجب پیشرفت و موفقیت در امری نیکو شود، تلقین مثبت و تحسین شده و اگرموجب پریشانی و رکود احوال وزندگی گردد تلقین منفی و نهی شده محسوب می‌گردد. چه از دیدگاه دین و قرآن و چه از دیدگاه روان‌شناسی.

توحید، به دو گونه نظری و عملی تقسیم شده است. توحید نظری که مربوط به عالم شناخت و اندیشه است، یعنی خدا را به یگانگی شناختن؛ و توحید عملی یعنی خدا را در عمل، یگانه و در جهت ذات یگانه ساختن است. آنچه در این بین مهم می نماید، تعیین معیارهای توحید و شرک است که با شیوه ای تطبیقی مورد بین دو مفسر شیعه و اهل سنت بررسی قرار گرفته و نقاط اشتراک و افتراق دو دیدگاه معین شده است. هر دو مفسر توحید را به یگانه بودن خداوند متعال در ذات، صفات و دیگر جوانب وحدانیّت خداوند متعال تفسیر کرده است. در این مسئله نیز آن‌ها با هم توافق دارند که باید همه‌‍‌ی درب‌های شرک، که هم‌پایه‌ی اعتقاد به وجود شریک به همراه خداوند متعال است را مسدود کنند. در بحث وحدانیت ذات خدا، تفاوت بین احد و واحد در این است که احد درباره چیزی به کار برده می‌شود که کثرت را خواه در ذهن یا خارج نمی‌پذیرد و بدین جهت قابل شمارش نیست. خداوند همانطور که در ذات خودش شریک ندارد، در فاعلیت نیز شریک ندارد. هر فاعل و سببی، حقیقت خود و تأثیر و فاعلیت خود را از او دارد. در نگاه آیت الله مکارم که نمایاننده اعتقاد عموم شیعیان نیز است، آنچه می تواند به عنوان محور معیار مسئله توحید و شرک قرار گیرد، استقلال و عدم استقلال برای غیر است؛ از این رو درخواست از اولیاء الهی در طول خداوند هیچ منافاتی با توحید ندارد. از آنجا که سلفی ها غالبا در تشخیص مصادیق توحید و شرک دچار اشتباه شده اند، مواردی همچون توسل، احترام و ارج نهادن به پیشوایان دین و اولیای الهی را عبادت و پرستش می دانند؛ در حالی که مساله عبادت غیر از احترام و استغاثه و استمداد از ارواح صالحان و واسطه قرار دادن آنان بین خود و خداست.

مو ضوع مفهوم شنا سی ایمان درتمامی آیات شریفه قرآن انعکاس دارد، ایمان مقوله ای ب سیار مهم در رابطه با هدف خلقت ،تقرب الهی ، انجام واجبات وشکر گذاری به درگاه خداوند متعال است،ودر مقابل آن بحث شکککرک ،کفر، وبی ایمانی ولجاجت اسکککت که بدنبال آن ذکککفات رویله ومذموم ریا،خودخواهی ،تکبرونهایتا به حوزه باطل مرتبط می شود ، ایمان مهمترین و سرنو شت سازترین مو ضوع مرتبط باانسان اسککت ،ایمان که پایگاه آن قلب انسککان اسککت باموضککوعات دیگری همکون اسککلام،کفر،علم،عمل خالص،ریا،نفاق،عجب و..درارتباط است . ریا یکی از عوامل تقلیل ایمان واز آفات آن به شمار می رود . ریا انجام دادن عبادت الهی به منظورکسککب موقعیت و منزلت دردل مردم اسککت ، ریا اختصککا به عمل عبادتی نداشته وعمومیت دارد، ریا نشان دادن و وانمود کردن چیزی از اعمال حسنه یا خصالی پسندیده یا عقایدحقه ا ست به مردم جهت منزلت پیدا کردن در قلوب آنها وا شتهار بخوبی و ذحت ا مانت ودیانت جستن نزد مردم بدون ذبغه ذحیح الهی است. درمس یر مطالعه دقیق دو منبع تفس یری نمونه و تس نیم ،شکککر و بی ان مفاه یم ایمان و واژگان همنشککک ین و در جهت ارائه نتا یج خا عنوان کار در حد توان و برح سب لزوم به کتب لغوی، تاریخی، تف سیری و شرو کتب روایی مراجعه شده ا ست وآیاتی که دراین نو شتارمرکزتوجه نگارنده ومنط بق با مو ضوع کار قرار گرفته اند به دو د سته آ یات مربوط به ایمان وایات مربوط به ریا می با شد.پایان نامه در پنج ف ص ل تدوین شده ا ست،کلیات که دربرگیرنده مقدمات ورود به بحث ا ذل ی ا ست ، معرفی مف سران و تف س یرها درابتدای ف صول مربوط به ا ستخراج مفاه یم ایمان از دو تفس یر به تفکیک نمونه و تسن یم آورده شده است .با مطالعه تفسیر تسن یم ودقت درآراء تفس یری آیت الله جوادی آملی ، وجود نوعی اختلاف نظرهایی بین دیدگاه ای شان و علامه علامه طباطبایی م شهود ا ست وباتوجه به اینکه هردو ازمف سران توانمند،شهیرو ذاحب نظرمعاذره ستنداین نکته استنباط می شود که المیزان مرحوم علامه باهمه ارزش و اعتباری که برخوردار اسککت در برخی موارد توسککط شککاگرد بزر ایشان مورد نقد قرار گرفته است .روش مورد اشاره دراین نوشتارروش تحقیق ونگارش کتابخانه ای است .پژوهش تو ذ یفی که مطالب با ا ستفاده از کتاب ها ی مربوط به خدا شنا س ی ، اعتقادی و منطبق با آنکه در رابطه با مو ضوع مو رد بحث می با شددر دوتف سیربیان شده ا ست میبا شد. دراین تلاش پس ازمعرفی تحقیق به سککابقه وضککرورت انجام این پژوهش پرداخته وسککپس اهداف تحقیق به ذککورت کلی وجزیی مطر میشود وسوالات ،فرضیه ها ، تعریف واژگان ، مفاهیم ومطالب مربو ط به عنوان اذلی پژوهش درج می شوند.