جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

مَنهَجُ الرَّشاد فی مَعرفَةِ المَعاد کتابی کلامی به زبان عربی نوشته محمد نعیم طالقانی از عالمان شیعه در قرن ۱۲ق. وی با استفاده از مبانی فلسفی، عرفانی و تفسیری درباره معاد جسمانی و روحانی بحث کرده است. وی بیشترین تأثیر در ارائه مباحث را از ملاصدرا برده است. محتوای کتاب: این کتاب که در سال ۱۱۵۱ق تألیف شده، از یک مقدمه، پنج باب و یک خاتمه تشکیل یافته است. وی در مقدمه از حقیقت و ضرورت معاد بنابر آیات و روایات و نقد کلام متکلمین در این زمینه سخن گفته است. ابواب پنجگانه کتاب که هر کدام دارای شرح و تفصیل بوده، از این قرار است: باب اول: بیان نفس و تحدید آن باب دوم: بیان حقیقت نفس و ماهیت آن باب سوم: تعدید قوای نفس و اثبات قوای پنجگانه ظاهری نفس باب جهارم: اثبات حدوث نفس با حدوث بدن باب پنجم: اثبات معاد جسمانی و پاسخ به شبهات. سخن آشتیانی: سید جلال الدین آشتیانی درباره کتاب می‌گوید: این کتاب در باب خود بی‌نظیر است. مدتها بود که به سراغ کتابی در معاد می‌رفتم که مؤلف آن مفسر، فقیه، حکیم. عارف باشد تا اینکه نسخه این کتاب را در کتابخانه مجلس یافتم... مؤلف با احاطه به کلمات اَعلام فن، بخصوص صدرالمتألهین و احاطه به روایات تفسیری با حفظ قواعد عقلی و افکار محققان، معاد جسمانی را ثابت کرده و به حل مشکلات و دفع شبهات پرداخته است.

«الرسائل الاربعة عشرة»، مجموعه مقالاتى است كه توسط جمعى از علما، با موضوع نبوت و معاد و به زبان عربى نگارش شده است. اين مقالات با تحقيق و تصحيح رضا استادى منتشر شده است.همان‌گونه كه از نام كتاب پيداست، چهارده مقاله بدون حواشى ذكر شده است. خلاصه مقالات كتاب به ترتيب عبارت است از: 1- اولين مقاله كتاب با نام«ارشاد المستبصر»، تأليف سيد عبد الله شبر، است 2- «فصل القضاء فى الكتاب المشتهر بفقه الرضا»، تأليف علامه سيد حسن صدر كه در دو مقام به بررسى كتاب مشهور به فقه الرضا پرداخته است. 3- «رسالة فى حرمة حلق اللحيه»، تأليف علامه شيخ محمد جواد بلاغى، در ضمن چهار فصل، ابتدا رواياتى كه از نبى مكرم اسلام(ص) و ائمه(ع) در حرمت تراشيدن ريش ذكر شده آمده است. 4- «رسالة حول التفسير المنسوب الى الامام العسكرى(ع)»، تأليف علامه شيخ محمد جواد بلاغى(م 1352ق) است 5- «رسالة اخرى حول التفسير المنسوب الى الامام العسكرى(ع)»، در اين مقاله آرا و نظرات 30 تن از محدثين، فقها و مفسرينى كه در اعتبار انتساب اين تفسير به آن امام همام اختلاف كرده‌اند، ذكر شده است. 6- رساله«روضة الغناء فى تحقيق معنى الغناء»، تأليف شيخ محمد رضا نجفى اصفهانى است 7- «مختصر الشمائل المحمدية»، تأليف شيخ عباس القمى(م 1359ق). 8- «رسالة فى المعاد الجسمانى»، تأليف شيخ محمّد حسين غروى اصفهانى كه در آن به اثبات فلسفى معاد جسمانى پرداخته است. 9- «رسالة فى إثبات الواجب لا يتوقف على إبطال الدور و التسلسل»، تأليف علامه سمنانى است. 10- رساله«قصد السبيل فى رد الجبر و التفويض»، تأليف ميرزا احمد آشتيانى كه در آن به تبيين فلسفى ردّ جبر و تفويض و اثبات ديدگاه ائمه اطهار(ع) در اين خصوص پرداخته است. 11- «تبيان المسالك فى باب الوجود و الموجود»، به قلم ميرزا احمد آشتيانى در پاسخ به درخواست گروهى از علما در بيان ديدگاه عرفا و اهل شهود در اين موضوع نوشته شده است. 12- «رسالة الولاية»، تأليف ميرزا احمد آشتيانى است كه در آن ولايت را به دو قسم مطلقه و مقيده كه به لحاظ اينكه از صفات الهى است 13- «هدية احمدية فى علم البارى تعالى»، رساله‌اى عرفانى به قلم ميرزا احمد آشتيانى همراه با آيات و اشعار فراوان فارسى است. 14- «رسالة فى علم النبى(ص) و الامام(ع) بالغيب»، تأليف علامه طباطبايى(ره) است. در انتهاى كتاب نيز رساله مختصرى با عنوان«وجيزة فى علم النبى (ص)»، تأليف سيد كريم اميرى فيروزكوهى آمده است.

بحث معاد از جمله مباحث جذاب و بسیار مهم و از اصول دین اسلام می باشد و در این زمینه فرقی بین شیعه و سنی نیست. بحث معاد جسمانی بحثی خاص و بسیار مهم و برای بسیار پیچیده و دارای سوال است. کتاب حاضر به بررسی معاد جسمانی از زوایای مختلفی می پردازد، کیفیت رجعت اموات، کیفیت معاد جسمانی، نحوه خلقت اولیاءالله و... از موضوعات این کتاب با ارزش می باشد.

معاد، از مسایل مهمی است که در مکاتب الهی به آن توجه شده واز اصول اساسی شمرده می شود در قرآن کریم، آیات بسیاری در این باره آمده و در اخبار و روایات اسلامی نیز موضوع معاد و حیات پس از مرگ، مورد توجه و تاکید و اهتمام فراوان قرار گرفته است. کتاب حاضر جلد دوم از مجموعه معاد بین الروح و الجسد ایت الله مرحوم فلسفی می باشد که به زبان عربی ترجمه شده است. موضوع: شامل سخنرانی های خطیب توانا مرحوم حجه الاسلام والمسلمین فلسفی، است که مطالب علمی و مشکل را بابیانی شیوا و رسا و نافذ و قابل فهم برای عموم بیان کرده تاهر کس به فراخور ذوق خود از آن استفاده کند.

غياث الدين منصور دشتكي از فلاسفة قرن نهم و دهم، نخستين فيلسوفي است كه ادعاي برهان عقلي بر معاد جسماني با بدن عنصري كرده است. وي از دو راه عقلي و نقلي به اثبات معاد جسم عنصري مي پردازد. در اين گفتار در پي بررسي استدلال هاي غياث الدين در اثبات معاد جسم عنصري هستيم. برهان عقلي وي مبتني بر بقاي تعلق نفس به بدن پس از مرگ است كه مورد نقد صدرالمتألهين واقع شده است؛ و مدعاي وي بر بازگشت نفس به بدن عنصري دنيوي، پس از شكل گيري مزاج كامل در قيامت است، كه مورد نقد آقاعلي مدرس قرار گرفته است. تمسك وي به آيات براي اثبات جسم عنصري نيز خالي از اشكال نيست. با نقد و بررسي ديدگاه وي به اين نتيجه رسيديم كه برهان عقلي و نقلي وي در اثبات معاد جسم عنصري ناتمام است.