حافظ رجب برسی یکی از عرفای شیعی مذهب است که درباب مقامات عالی و معنوی و فضائل امام علی (ع) دارای نظریات بلندی است. بعضی از علمای هم زمان و پس از وی او را به غا
... الی بودن متّهم نمودهاند. برخی هم مانند، امام خمینی و حسن زاده آملی و امینی به دفاع از وی برخاسته و رفع تهمت از جنابش نمودهاند. مسئله اصلی نوشتار حاضر، بررسی مفهوم غلوّ و غالیگری در نظریات ولایی برسی، در باره امیرالمؤمنین بهویژه در حوزه تأویلات قرآنی وی است. لذا بهمنظور روشن شدن اینکه، آیا نظریات ولائی این عارف در مورد آن حضرت غلوّ آمیز است یا خیر و اگر غلوّ آمیز است آیا این غلوّ، غلوّ الحادی است یا غیر الحادی و اگر غلوّ آمیز نیست چرا برخی نسبت غلوّ و غالی گری به ایشان دادهاند؛ به بررسی برخی از مهمترین دیدگاههای ایشان در کلیّه آثار وی پرداخته شده است. این بررسی با ریشهیابی مفهوم غلوّ و ابعاد آن در کلام شیعی به انجام رسیده است و از آن جائی که بیشترین نظریات ولائی این اندیشمند در کتاب مشارق الاانوار الیقین آمده بیشتر این کتاب مورد توجّه قرار گرفته است. نتیجه این تحقیق، رفع تهمت غلوّ در بعد الحادی و غیر الحادی در اندیشهها و تأویلات قرآنی وی است اگر چه همانطور که علامه مجلسی فرموده مطالبی در اندیشههای این اندیشمند یافت میشود که ایشان در بیان آنها متفرّد است تفصیل مطالب را در مقاله باید جست.
بیشتر