چکیدهبدون شکمهم ترین راه دستیابی به احکام و سایر معارف الهی، پس از قرآن، سنت پیامبر9 و امامان معصوم: است، که در قالب هزاران حدیث در کتب متعدد روایی به ما رسیده
... ه است. بنابراین حدیث به عنوان دوّمین منبع تشریع، محل رجوعمسلمانان قرار گرفته و از حجیّت و اعتبار خاصی برخوردار است. آنچه در قرار گرفتن حدیث در این جایگاه و اعتبار بخشی به آن نقش اساسی ایفا می کند، فهم درست حدیث است؛ چرا که فهم نادرست از حدیث نه تنها جایگاه آن را زیر سوال می برد، بلکه چهر? دین را مشوش ساخته و از اعتبار آن می کاهد. در همین راستا و به منظور دستیابی به این هدف دانشمندان اسلام اصول و قواعد و انواع مختلف علوم حدیث را بنیان گذاری کرده تا با بکارگیری آنهابتوان به فهم درست احادیث نایل آمد. یکی از علومی که به درک معانی و مقصود واقعی احادیث کمک می کند، علم مورد صدور یا اسباب ورود حدیث است. این علم از آن جهت بر فهم احادیث موثر است که پاره ای از احادیث بر اثر وقایع، شرایط و زمینه های خاصی از معصوم7 صادر شده اند، و بی توجهی به آنها موجب سوء فهم احادیث و یا فهم ناقص بسیاری از روایات شده است. مورد صدور احادیث گاه در متن آنها وجود دارد و گاه در متن آن دیده نمی شود و یا تنها در برخی از طریق آن آمده است، علاوه بر آن سبب صدور پاره ای از روایات به وسیل? روایات دیگر بیان شده است. علم اسباب ورود حدیث به دلیل اهمیّت و نقشی که در فهم و درک معانی احادیث دارد، از صدر اسلام تا کنون کم و بیش مورد توجّه محدّثان و محقّقان علوم اسلامی بوده است. هر چند در مقایسه با اسباب نزول قرآن و یا حتی بسیاری از علوم حدیث، اهتمام اندکی به آن شده است. در این پژوهش ضمن اصطلاح شناسی و تعریف مورد صدور حدیث به بیان پیشینه آن و نیز تأثیری که سبب صدور بر فهم احادیث می گذارد و همچنین شیوه یافتن مورد صدور احادیث و کاربردهای آن می پردازیم
بیشتر