جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

چکیده ندارد.

رساله حاضر با عنوان (سیر تاریخی زیارت امام حسین تا پایان عصر عباسی، اقبال مسلمانان و واکنش حکومت‌ها ) در یک مقدمه، چهار فصل و نتیجه گیری کلی از مباحث تهیه و تنظیم گردیده است. مقدمه حاوی مطالبی چون: بیان موضوع، سوال‌های اصلی و فرعی، پیشینه تاریخی موضوع، اشاره‌ای به تحقیقات انجام شده در این زمینه ضرورت و اهداف تحقیق و نیز توضیح کلمات و واژه‌های کلیدی در ارتباط با موضوع می‌باشد. زیارت ائمه اطهار(، خصوصاً امام حسین(ع) ، یکی از آموزنده‌ترین و سازنده‌ترین مکاتب است، زیرا امام حسین(ع) ، از افرادی است که در تمام ابعاد کمال وجودی انسان، الگو و نمونه است. حضور در حرم مطهر آن حضرت و زیارتش، نوعی تجدید عهد و پیمان با اوست. ائمه معصومین(ع) پس از امام حسین(ع) در هر فرصتی دستور زیارت قبر آن حضرت را داده‌اند. در این پژوهش، روند تاریخی زیارت امام حسین(ع) تا پایان عصر عباسی، با هدف بازشناسی سیره پیشوایان در قبال آن حضرت، و بازشناسی جایگاه و منزلت زیارت مورد بررسی قرار گرفته است. عالمان شیعه و اهل سنت، بر اساس آیات قرآن و روایات، بر زیارت پیامبران و صالحان تأکید کرده‌اند، و با فضیلت‌ترین زیارات را زیارت امام حسین(ع) دانسته‌اند. بررسی تاریخی نشان می‌دهد که زیارت قبر آن حضرت، با انتشار خبر شهادت ایشان، آغاز گشت و عبیدالله بن حر جعفی و جابر انصاری اولین زائران قبر آن حضرت بودند. نقش تبلیغی و توصیه‌های ائمه اطهار(، با وجود کارشکنی‌های امویان و عباسیان، در افزایش تعداد زائران و توجه آنان به مزار امام حسین(ع) موثر بود. در دوره‌های اول و دوم عباسیان، سیر تاریخی زیارت امام حسین(ع) فراز و فرود فراوانی داشت. در اوائل حکومت عباسیان، زائران آزادانه به زیارت قبر آن حضرت می‌رفتند، ولی با تثبیت حاکمیت و قدرت عباسیان، زیارت کربلا با موانع فراوانی مواجه شد؛ حتی چندین بار قبر امام حسین(ع) مورد هجوم قرار گرفته و ویران گردید. ولی در عصر سوم و چهارم عباسی، با قدرت گرفتن حکومت‌های شیعی مانند آل بویه، و نیز تشویق بزرگان و علمای دین مانند سید مرتضی، زیارت بارگاه حسینی( رونق یافت و زائران از هر سو به کربلا مشرف می‌شدند. حاکمان آل بویه به تعمیر و توسعه حرم حسینی پرداختند و سفر شیعیان را به کربلا تسهیل نمودند؛ گرچه وجود اختلافات فرقه‌ای، در کاهش تعداد زائران در برخی از سال‌های این دوره نیز موثر بود.

چکیده ندارد.

پژوهش حاضر، با استفاده از آموزه‌های تربیتی و اخلاقی دین اسلام، روش‌های صحیح تربیت در خانواده را بر رسیده و روابط صحیح افراد خانواده با یکدیگر همچون: رابطه زناشویی زن و شوهر، فرزندان با یکدیگر، والدین با فرزندان و ایجاد محیطی سالم برای تربیت فرزند در محیط خانواده از منظر دین اسلام را شرح می‌دهد. نویسنده در چهار فصل به ساماندهی این نوشتار پرداخته است. وی در فصل اول ضمن تأکید بر جایگاه خانواده در اسلام، کارکردهای مهم خانواده به ویژه کارکردهای تربیتی آن را بررسی می‌کند. آن گاه به اهمیت ازدواج و ارتباط آن با خانواده پرداخته و کلیاتی از شیوه های تربیت و اهمیت روابط بین اعضای خانواده را باز می‌گوید. در فصل دوم شیوه تربیت در زندگی مشترک خانوادگی و روابط زناشویی را بررسیده و بررعایت اخلاق معاشرت، اخلاق فردی، تسامح و تساهل در محیط خانواده، صبر و گذشت افراد به یکدیگر، مراعات حقوق همدیگردر محیط خانواده، دوری جستن از اختلاف در محیط خانه تأکید کرده است. نگارنده در فصل سوم با اشاره به نقش دین در تنظیم روابط اعضای خانواده، اهمیت ازدواج در شکل‌گیری خانواده و ایجاد رابطه‌ای مقدس بین زن و مرد، پرهیز کردن زن و شوهر از طلاق، ایجاد تعامل در محیط خانواده، رعایت اعتدال و توازن در همه ابعاد زندگی مشترک با مدیریت زن و مرد را بیان می‌کند. در فصل چهارم به موضوع کودک در خانواده و نقش خانواده در تربیت فرزند پرداخته و ضرورت ارتباط والدین با فرزند و تعامل کردن با او، رعایت حقوق فرزند و برطرف کردن نیازهایش، رعایت حدود آزادی کودک، رعایت عدالت و مساوات میان فرزندان، گذشت کردن نسبت به فرزندان، رعایت سلوک اخلاقی با آنان، اهمیت دادن به بهداشت و تغذیه فرزندان و چگونگی درمان بیماری‌های روحی فرزندان را بررسی کرده است.

نویسنده در این نوشتار، طی سه فصل، به بحث درباره "عوامل تقویت کننده شخصیت فرد و اجتماع در جامعه اسلامی"، جایگاه اخلاق و عقیده در این زمینه و همچنین تبیین ارکان فردی، اخلاقی و اجتماعی جامعه اسلامی پرداخته است. در فصل اول، ضمن بیان معنای قوت، قدرت و شخصیت و ترسیم دیدگاه قرآن کریم در این زمینه، نسبت بین اسلام و ایمان بررسی گردیده است. تجزیه و تحلیل اصول و عوامل شخصیت، مانند عقیده، عمل، علم، عبادات و اقتدا به اولیای الهی، اشاره به عوامل تشکیل دهنده شخصیت فرد و جامعه از دیدگاهی عقلی، تربیتی، اخلاقی، قرآنی و روایی، از دیگر نکات مطرح شده در فصل اول می‌باشد. در فصل دوم، پس از تبیین مسأله تکوین شخصیت فرد از منظر نفسانی، عوامل آرامش نفس و موانع آن و معرفت نفس و نقش اعتقاد و عمل در تکوین و تقویت نفس انسانی تحقیق و پژوهش شده و در ادامه، مشکلات و مصایب دنیوی، توجه بیش از حد به مسائل دنیا، عنایت داشتن به مسایل مهم و مصایب بزرگ پیش روی انسان و کسب اجر و ثواب و تأثیر هر یک از آن ها در شخصیت انسان و نیز افزایش یا کاهش آرامش و اطمینان نفس او بحث و بررسی شده است. فصل سوم، از منظری اخلاقی به معرفی شخصیت انسان مسلمان پرداخته و به مفهوم اخلاق، رابطه بین دین و اخلاق، جایگاه اخلاق در دین اسلام اشاره نموده و سپس اهمیت اخلاق در تکوین شخصیت فرد و اجتماع و نقش عقاید در تقویت اخلاق و نیز شخصیت انسانی وی را از منظر قرآن و روایات تجزیه و تحلیل کرده است.

تأسیس و پایه گذاری حکومت اسلامی، توسط پیامبر اسلام (ص) که به هجرت آن حضرت از مکه به {یثرب سال جهاردهم بعثت} مدینه انجامید. در اولین روزهایی استقرار آن حضرت در مدینه، سازمان دهی جامعه اسلامی بر اساس فلسفه سیاسی و ارزشهای حاکم بر حکومت اسلامی یعنی تقوی، برادری، برابری و عدالت اجتماعی ایجاد شد. بعد از رحلت رسول خدا (ص) متاسفانه سرنوشت جامعه اسلامی و حکومت پیامبر (ص) بدست کسانی افتاد که نیاکانش به ضربات شمشیر اسلام نابود شده بود و خود آنها نیز که جانش را در خطر دیدن از روی اکراه و اجبار تسلیم شدن. اما به مرور زمان به فرموده حضرت علی (ع) اسلام را تسلیم خود کردند.نوشتاری که در پیش رو دارید، ابتدا مفهوم سیره و حکومت را از نظر لغت و اصطلاح مورد بررسی قرار داده و سپس بخش دوم به شرائط حاکم اسلامی، و بخش سوم به صفات و شایستگیهای اخلاقی حاکم اسلامی، بخش چهارم وظائف حاکم اسلامی را از نظر آیات و روایات و سیره پیامبر اسلام (ص) مورد بررسی قرار گرفته است.در فصل دوم، در بخش اول، به پیدایش حکومت اموی {شاخه سفیانی و مروانی} و تعریف اجمالی خلفای مروانی پرداخته شده است. در بخش دوم، مناسبات میان بنی امیه و بنی هاشم در دو مورد قبل از اسلام و بعد از اسلام مورد بررسی قرار گرفته، در فصل سوم، عملکرد جریانات فرهنگی و اجتماعی خلفای مروانی با توجه به سیره پیامبر اسلام (ص) در زمینه هایی مختلف آغاز بحران فرهنگی، بعد از رحلت رسول خدا (ص) مهمترین دلیل خلفاء بر منع احادیث پیامبر اسلام (ص) تدوین احادیث نبوی در نزد شیعیان، نقد این دلیل فرهنگ سازی جدید، بازگشایی درهای اسرائیلیات سنت قرار دادن سبحضرت علی (ع)، فضائل تراشی برای خلفاء، ساخت کعبه جدید، عقائد جدید، حرمت شکنی رسالت، برتری مقام خلافت، نقد و بررسی این عملکردها، در سیره پیامبر اسلام (ص) شخصیت حضرت علی (ع) در آیات و روایات و.. پرداخته شده است.چهارمین فصل، در زمینه عملکرد سیاسی و اقتصادی، حاکمان مروانی، در رابطه با سیاست به انزوا کشاندن اهلبیت پیامبر اسلام (ص)، برخورد با زائران امام حسین، قتل عام پیروان اهلبیت، جلوگیری از فضائل اهلبیت، اهانت به قرآن، تعصبات نژادی، بذل و بخشش بیت المال، برای دستیابی به اهداف سیاسی، عبدالملک بن مروان هنگامیکه ابن زبیر را به حرم امن الهی پناه برده بود به قتل رسانید، سرآن را همراه کیسه های زر در میان پیروانش پرتاب کرد، مصرف بیت المال برای ترویج فساد در حالیکه توده مردم به فقر شدید اقتصادی بسر می بردند برپایی جشن های بزرگ ابتذال، سرازیر شدن بیت المال در جیب شعرا، و آواز خان های فاسق، خلفاء و عاملان اموی برای دستیابی به پول و ثروت به ابتکارات جدید دست زدند و تا آنجا بر مردم فشار آوردند که تعداد زیاد از مردم از این اسلام برگشتن، سخن گفته شده است. در آخرین فصل درباره پیامدهایی مخرب این عملکردها، در سرنوشت مسلمانان اشاره شده است در پایان به نتایج بدست آمده از کل بحث اشاره شده است. والسلام

بررسی برخی از روش‌های تهذیب نفس از دیدگاه امام خمینی(ره) هدف اصلی این تحقیق است ولی از منابع دیگر مانند قرآن و روایات نیز در تبیین کامل مباحث استفاده می‌شود. اولین روش مطرح در این زمینه تفکر است؛ تفکر در عظمت خلقت، نعمت‌های الهی و وظیفه انسان در قبال خدا جایگاه والایی در تعالیم اسلامی داشته و آیات و روایات متعددی بر آثار تربیتی آن تصریح نموده است. این مسأله در دیدگاه امام خمینی(ره) هم مورد توجه بسیاری قرار گرفته و شرط اول برای مجاهده با نفس و حرکت به جانب حق تعالی دانسته شده است. خود ایشان نیز از تفکر در مسائل اخلاقی، سیاسی و اجتماعی بسیار بهره برده است. موعظه، که موجب آثاری چون تحول فرد و جامعه می‌گردد روش مهم دیگری است که روایات و آیات متعددی بر تأثیر تربیتی آن صحه گذارده، و از منظر امام خمینی(ره) هم آثاری مانند زدودن غفلت و تحول روحی فرد و جامعه به همراه دارد؛ خصوصاً در ایام محرم، صفر و رمضان، که زمینه تفکر و تدبر در مسائل سیاسی و تهذیب نفس برای مومنین را فراهم می‌کند. روش مشارطه، مراقبه و محاسبه هم نقش مهمی در تهذیب نفس داشته و متون دینی بر اهمیت و آثار مثبت آن در تربیت انسان گواهی می‌دهند. این شیوه که در سیره فردی امام(ره) نیز مشاهده می‌شود از منظر ایشان دارای آثاری چون شکوفایی فطرت می‌باشد. همچنین دعا و نیایش با خداوند از روش‌های مورد تأکید آیات و روایات بوده و آثار فراوانی همچون دفع قضای حتمی و شفای دردها برای آن بیان شده است. از طرف دیگر، روان‌شناسان نیز بر تأثیرات مهم آن تأکید نموده‌اند. نقش دعا از منظر حضرت امام در تهذیب نفس بسیار مورد توجه بوده و می‌توان گفت یکی از رموز موفقیت امام در مراحل مختلف زندگی، مانند مبارزه با استکبار، بهره‌گیری از دعا و انس دایم با آن بوده است.

این پژوهش به تشریح تاریخچه اجتهاد در دوران پس از غیبت کبرا، مفهوم اجتهاد نزد شیعه امامیه و اهل سنت و روش‌های استدلال و استنباط حکم شرعی (اجتهاد) از منظر آنان می‌پردازد و ادله اجتهادی در مکتب امامیه و اهل سنت را شرح می‌دهد. نویسنده ضمن بیان کلیاتی درباره اجتهاد، به ادوار اجتهاد و فراز و نشیب‌های آن از صدر اسلام تا زمان غیبت و پس از آن اشاره کرده و شیوه‌های اجتهادی را از دیدگاه فریقین بررسی کرده است. وی در فصل اول به مفهوم شناسی واژه‌هایی مانند اجتهاد، منهج (روش)، فقه، انسداد و انفتاح و مفهوم لغوی، اصطلاحی و فقهی آن‌ها می‌پردازد. وی در فصل دوم ضمن ارائه تاریخچه اجتهاد در عصر اول اسلام، یعنی: زمان حیات رسول خدا( و عصر ائمه معصومین(، اجتهاد صحابه در مقابل نص پیامبر اسلام( را نقد کرده و اجتهاد ائمه معصوم و شاگردان خاص ایشان را تأیید می‌کند. نگارنده در فصل سوم مراحل و ادوار تاریخی اجتهاد را نزد اهل سنت بررسیده و نقش صحابه و تابعین را در این زمینه باز می‌گوید. آن‌گاه نقش ائمه اربعه اهل سنت در اجتهاد را بیان کرده و با توجه به نظریه آنان در زمینه انسداد باب اجتهاد، مذاهب و مناهج فقهی اهل سنت را به چهار مذهب حنفی، مالکی، حنبلی و شافعی منحصر کرده و دیدگاه ائمه اربعه را فصل الخطاب مباحث فقهی و اجتهادی آنان دانسته است. او در فصل چهارم به ادوار و مراحل مختلف اجتهاد نزد شیعه امامیه می‌پردازد و مرحله‌های تأسیس اجتهاد در تشیع، استقلال و تکوین اجتهاد شیعه را بررسیده و مراتب تطور و کمال آن را از لحاظ تاریخی شرح داده و مکتب‌های مهم اجتهادی و فقهای مشهور هر مکتب را معرفی می‌کند. نویسنده در فصل پنجم مهم‌ترین اصول و روش‌های اجتهاد را ابتدا از منظر ائمه چهارگانه اهل سنت و سپس نزد شیعه امامیه واکاوی کرده و اصول کلی اجتهاد، صدور فتوا، او استخراج حکم شرعی از ادله مختلف را از منظرآنان تبیین می‌سازد

موضوع این رساله اقبال و روشنفکری دینی می‌باشد و سوال اصلی در این تحقیق و پژوهش نیز این گونه طرح گردیده که : مهمترین شاخصه‌های روشنفکری دینی در اندیشه‌های اقبال چیست؟ و آیا اصولا روشنفکر دینی واقعیت خارجی دارد؟ و اگر دارد مشخصه‌های اصلی و ویژگی‌های مهم آن چیست؟ یافتن پاسخ برای پرسش‌های فوق جزء رسالت اساسی و هدفهای اصلی این رساله به حساب می‌آید و در این راستا بررسی شخصیت ، افکار و عملکردهای علامه اقبال لاهوری محور بحث قرار گرفته و سعی شده که با رعایت بی‌طرفی و واقع‌بینی آثار گوناگون خود وی و همین طور منابع مختلف که در ارتباط یا شخصیت ، زندگی ایشان در دسترس بوده مورد مطالعه قرار گیرد. این نوشتار به بررسی مهم ترین شاخصه‌های روشنفکری دینی در اندیشه‌های اقبال لاهوری و صحت و سقم مفهوم اصطلاح ترکیبی روشنفکری دینی، منطقی بودن این اصطلاح و این که: آیا روشنفکر دینی وجود خارجی دارد یا خیر؟ می‌پردازد. نویسنده می‌کوشد واقعیت‌های مربوط به روشنفکری دینی در جوامع مسلمان، آثار افکار آنان بر جامعه و امکان جمع روشنفکری با دینی بودن افراد را بررسی نماید. وی در هفت فصل به تجزیه و تحلیل اندیشه‌های روشنفکرانه اقبال لاهوری می‌پردازد. در فصل اول به بحث درباره مفاهیم و کلیات تحقیق پرداخته و معنای لغوی و اصطلاحی روشنفکر، معنای دین، تعریف خود و خودی، تعریف سنت و تجدد و تعریف خاص اقبال لاهوری از تجدد و شاخصه‌های آن و دیدگاه‌های مخالفان و موافقان روشنفکری دینی را بررسیده است. نگارنده در فصل دوم پس از ذکر بیوگرافی اقبال لاهوری و شناسایی زمانه و خاستگاه اندیشه‌هایش، وی را از دیدگاه شخصیت‌های معروف جهان معرفی کرده و تحلیلی از سفرهای علمی او ارائه می‌دهد. در فصل سوم دیدگاه‌های اقبال لاهوری درباره ضرورت بازگشت به اسلام اصیل، اصلاح طلبی وی در آموزه‌های دین اسلام، راهکارهای اقبال جهت پرورش دادن خودی و دستیابی به شخصیت حقیقی خویشتن، دیدگاه‌های او در مورد جامعیت دین اسلام، اجتهاد، جبر و اختیار، معنویت گرایی و شخصیت فاطمه زهرا(س) به عنوان اسوه کامل بیان می‌گردد. در فصل چهارم رویکردهای اقبال لاهوری درباره علم گرایی تعقل، تفکر و دیدگاه‌های او در مقوله دستیابی مسلمانان به علوم جدید، علل رکود و انحطاط فکری مسلمانان، علم ارزشمند و مقدس و... بیان شده است. در فصل پنجم مردم گرایی اقبال لاهوری و مبارزه گسترده وی با استبداد داخلی و حکومت استبدادی و حکومت دموکراسی، حکومت دینی و بایسته‌های آن، فلسفه تشکیل حکومت دینی و موضع گیری وی در قبال حکومت‌های استبدادی مطرح می‌شود. اقبال و استقلال طلبی و مبارزه وی با استعمار خارجی، نقص‌ها و کاستی‌های فرهنگ غرب در قبال فرهنگ اسلامی، تهاجم فرهنگی غرب و راهکارهای مبارزه با تهاجم فرهنگی و استعماری و انتقاد اقبال از مقلدین غرب و فرهنگ غربی، از مباحث مهم فصل ششم به شمار می‌آید. در فصل هفتم تأثیر اندیشه‌های اقبال لاهوری در شکل‌گیری دولت اسلامی پاکستان و حرکت‌های فکری و مبارزاتی جهان اسلام به تصویر کشیده شده است

این پژوهش متشکل از هفت قسمت می‌باشد : شش فصل و یک خلاصه و نتیجه‌گیری. فصل اول، شامل ساختار و کلیات طرح تحقیق می‌باشد که بدنه اصلی پژوهش را می‌سازدو عباتند از : بیان مساله، اهمیت، ضرورت پژوهش و انگیزه تحقیق، سابقه تحقیق، سوال‌های اصلی و فرعی تحقیق، اهداف اصلی و فرعی تحقیق، روش تحقیق و تعریف لغوی و اصطلاحی حیا و مفاهیم نزدیک و مقابل به آن. در فصل دوم، اقسام حیاو درجات آن‌ها بر اساس معیارهای خاص، به خوب و بد، مثبت و منفی، عاقلانه و احمقانه، و فطری و غیرفطری، درونی و بیرونی حیای از انسانها و حیوانات، خود پیامبران و ائمه ، فرشتگان ملائکه و خداوند متعال حیای جواری و جوانحی درونی و بیرونی تقسیم گردیده است، و با استفاده و استناد به آیات و روایات و اقوال علمای اخلاق اسلامی مورد بررسی و تحلیل قرار گرفته است. در فصل سوم آثار تربیتی فردی حیا، به آثار دنیوی و اخروی تقسیم کرده و مواردی را نیز به عنوان زیر مجموعه ذکر کرده با استناد به آیات به خصوص روایات بررسی نموده و در حد توان خود تحلیل کردیم. در فصل چهارم آثار تربیتی اجتماعی حیا را با استناد به آیات و به خصوص روایات تحت عناوین مختلف ذکر کردیم که عباتند از : الف : حفظ عفت عمومی و هنجارسازی معنوی ب- صیانت از قوانین با ایجاد ضمانت درونیج- صیانت از روابط سالم اجتماعی در فصل پنجم به عوامل پیدایش و تقویت و روش‌های پرورش حیا، بی‌حیایی را مورد بحث و بررسی قرار دادیم و آن را به دو قسمتهای عوامل پیدایش و تقویت و روش‌های پرورش حیا د رارتباط با خود و دیگران تقسیم کرده زیرمجموعه‌هایی را نیز بیان کردیم و آسیب‌های بی‌حیایی نیز در ضمن آن در آخر فصل بیان کردیم و از منظر آیات و روایات و اقوال علمای اخلاق اسلامی تحلیل کرده‌ایم. در فصل ششم، موانع بازدارنده حیا را از منظر آیات به خصوص روایات و علمای اخلاق اسلامی مورد بررسی و تحلیل قرار داده آن را به موانع درونی و بیرونی تقسیم کرده‌ایم. و در خاتمه مطالب عمده پایان نامه را خلاصه و نتیجه‌گیری نموده‌ایم.