جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

مجموعه «سرو»؛ كتاب‌هايي در حوزه جامعه‌شناسي تشيع: از جمله مي‌توان به مجموعه «سرو» در انتشارات «نشر آرما» اشاره كرد كه به ‌طور مشخص جامعه‌‌شناسي شيعي را محور مطالعاتي خود قرار داده است. مجموعه‌اي كه تاكنون 30 جلد كتاب در اين حوزه منتشر كرده است كه از جمله مهم‌ترين عناوين آنها مي‌توان به «آيين نيكي؛ مطالعه جامعه‌شناختي خيرِ ديني در آيين پياده‌روي اربعين»، «زمان در زندان؛ بررسي سياست‌گذاري تقويم در سال‌هاي پس از انقلاب اسلامي»، «فرهنگ شيعي»، «در سرزمين امام‌باره‌ها»، «مجالس مذهبي در ايران معاصر»، «تراژدي جهان اسلام» و... اشاره كرد. به تازگي اما سي‌امين جلد اين مجموعه با عنوان «رسانه شيعه؛ جامعه‌شناسي آيين‌هاي سوگواري و هيات‌هاي مذهبي در ايران» منتشر شده است. «رسانه شيعه» نوشته محسن حسام مظاهري است كه با نگاهي جامعه‌‌شناختي به بررسي مناسك و مراسم شيعي -آيين‌هاي سوگواري و هيات‌هاي مذهبي- در ايران پرداخته است. لذا به همين مناسبت شهركتاب مركزي در روز سه‌شنبه اقدام به برگزاري نشستي با موضوع «دين در آيينه پژوهش و نشر» كرد. اين نشست با سخنراني سعيد طاوسي مسرور استاد تاريخ و عضو هيات علمي دانشگاه علامه طباطبايي، محسن حسام مظاهري دانش‌آموخته و پژوهشگر حوزه جامعه‌شناسي دين، جبار رحماني پژوهشگر، نويسنده و استاديار رشته مردم‌شناسي و عضو هيات علمي پژوهشكده مطالعات فرهنگي و اجتماعي برگزار شد. همچنين عظيم محمودآبادي دانش‌آموخته رشته فلسفه دين و نويسنده و پژوهشگر حوزه دين و فلسفه دبيري اين نشست را برعهده داشت.

ترجمه ماشینی: برای عموم مردم، تشیع اغلب متضمن انبوهی از بازنمایی های مغشوش است، که اغلب حاکی از تاریک گرایی، عدم مدارا، خشونت سیاسی و دیگر تحقیرهایی است که در واکنش به رویدادهای جهانی داغ یا سرد می شوند. در واقع برای بسیاری از مردم، تشیع مخفف "اسلام رادیکال" یا - بدتر - "تروریسم اسلامی" است. از برخی جهات، هیچ چیز آشناتر از تشیع نیست، و با این حال هیچ چیز بدتر از آن درک نشده است. حدود بیست سال است که رسانه ها پوشش خود را از این پدیده افزایش داده اند. هرگز، یا به ندرت، سؤالی را که ما در اینجا می‌پرسیم، بیان نمی‌کنند: تشیع چیست؟ این باور چیست که الهام بخش میلیون ها انسان پراکنده در سراسر جهان است؟ این کتاب مقدمه ای گسترده بر اسلام شیعی ارائه می دهد. این بررسی می کند که شیعیان به چه چیزی اعتقاد دارند، خود را چگونه می بینند و جهان را چگونه می بینند. شامل بررسی کامل عقاید، فلسفه، رویکرد شیعیان به قرآن و سیر تحول تاریخی تشیع به عنوان شاخه ای از اسلام است. خیلی وقت ها و خیلی سریع این نتیجه گرفته می شود که تشیع یک فرقه بدعت گذار حاشیه ای است که اساساً با حقیقت عمیق تر دین بزرگ اسلام بیگانه است و بر اثر تصادف تاریخی به صحنه سیاسی کشیده شده است. تشیع یا حقیقت اسلام را بیان می کند، به این معنی که حقیقتی وحشتناک است، یا کاملاً با اسلام بیگانه است و بنابراین، همان طور که بنیادگرایان اسلامی و برخی افراد مکرراً ادعا می کنند، مستحق رد صریح است. این کتاب قصد دارد توضیح دهد که چرا این گونه سوءتفاهمات رایج از تشیع ریشه دوانده است. این کتاب که در قالبی در دسترس نوشته شده و مروری کامل بر تشیع دارد، متنی ضروری برای دانشجویان و پژوهشگران معارف اسلامی یا ایران شناسی خواهد بود.

تاریخ الإمامیة و أسلافهم من الشیعة با نام کامل «تاریخ الإمامیة و أسلافهم من الشیعة منذ نشأة التشیع حتی مطلع القرن الرابع الهجری»، تألیف عبدالله فیاض، اثری است که تاریخ شکل گیری مذهب امامیه و عقاید اساسی آن و همچنین شیوه مبارزه امامان شیعه با غلات را مورد بررسی قرار داده است. سید محمدباقر صدر بر این کتاب مقدمه نوشته است. نویسنده منابع مورد استفاده اش را این گونه توصیف می کند: منابع و مراجعی که در گردآوری این کتاب از آن ها استفاده کرده ام، گوناگون است، ولی به طور کلی می شود آن ها را به سه دسته تقسیم کرد: کتاب های فرق، حدیث و تاریخ. در گردآوری و تألیف این کتاب از مراجع جدید بسیاری نیز بهره گرفتم که در بین آن ها کتاب های دکتر کامیل شیبی در مورد شیعه و تصوف بیشترین بهره را داشت و در رابطه با بحث علمی از بزرگ ترین اعتماد نیز برخوردار است. سید محمدباقر صدر مقدمه اش بر کتاب را با این عبارت آغاز کرده است که «برخی از پژوهشگران معتقدند تشیع پدیده‏ای است عارض بر جامعه اسلامی و نسبت فرقه شیعه به پیکر امت اسلامی آن است که حوادث و تحولات اجتماعی خاصی که در جامعه اسلامی روی داده، منجر به پیدایش یک فکر و مذهب خاصی (مکتب تشیع) شده که به صورت بخشی از آن پیکر بزرگ درآمده و به تدریج توسعه یافته است». وی عامل اصلی این تفکر را اندکی شیعیان در صدر اسلام دانسته است. سپس این که بر مبنای زیادی نفرات اسلام غیرشیعی اصل شمرده شود و اسلام شیعی به سبب کمی پیروان آن، پدیده ای عارضی تصور شود که بعدها به وجود آمده را اشتباه می داند چراکه این مبنا با طبیعت تقسیمات اعتقادی ناسازگار است. وی در ادامه مقدمه، سه راه برای ادامه دعوت پیامبر پس از رحلت آن حضرت متصور دانسته است.

الذريعة إلی تصانيف الشيعة اثر عالم انديشمند شيخ آقا بزرگ طهرانى است كه با هدف ثبت نام آثار مؤلفان شيعه تأليف شده است. وى بر آن بوده تا فهرستى از آثار تأليفى شيعه را در هر زمينه و از هر زبان و منطقه، اعم از خطى و چاپى ارائه دهد. او افزون بر نام كتاب و نام مؤلف، اطلاعاتى از كتاب و در مواردى از موضوع آن جمع‌آورى نموده است.شيخ آقا بزرگ در طول قريب شصت سال (از سال 1330 قمرى تا 1389) نام هر كتابى را كه در فهارس كتابخانه‌هاى شخصى و عمومى و غير آن مى‌ديده يادداشت مى‌كرده و به مرور زمان، اين اطلاعات را تكميل كرده و در الذريعة ارائه نموده است. وى ضمن معرفى كتاب، در صورتى كه اثر مزبور مخطوط بوده و خود آن را ملاحظه كرده، افزون بر ارائه نخستين عبارت كتاب، محلى كه آن نسخه را در آنجا ديده ياد كرده است، به ويژه اگر نسخه مورد نظر، در دست شخص خاصى بوده نام او را آورده است.

الشيعة في كتاب بغية الطلب في تاريخ حلب (لابن العديم 588 - 660ق)، گزيده‌اى است با موضوع «شيعه» از كتاب «بغية الطلب في تاريخ حلب»، نوشته عمر بن احمد بن ابى‌جراده حلبى، معروف به «ابن عديم» (588 - 660ق) كه با تحقيق شيخ حسين واثقى، با نام مذكور منتشر شده است. كتاب، مشتمل بر يك مقدمه و شش بخش است. هريك از بخش‌ها نيز خود مشتمل بر عناوينى است. «بغية الطلب في تاريخ حلب» كه به‌صورت 40، 30 و 10 جلدى منتشر شده، نخستين اثر در تاريخ حلب است. اين كتاب دربردارنده احوال عالمان، حاكمان، سرزمين، مردم و ديگر مسائل جغرافيايى، سياسى، علمى و مذهبى حلب است. محقق كتاب در مقدمه مى‌نويسد: «شهر حلب از بزرگ‌ترين شهرهاى اسلامى و مراكز علمى از قرن اول هجرى تا زمان حاضر بوده است. از قرن دوم، مردان بزرگى از اصحاب امام جعفر صادق (علیه السلام) در اين شهر بوده‌اند كه رجاليون آنها را توثيق و تكريم كرده‌اند، اما در قرن چهارم تشيع در حلب نقش درخشانى داشته است و مبالغه نيست اگر بگوييم در آن زمان مذهب غالب مردم، تشيع بوده؛ چراكه سيف‌الدوله اظهار تشيع مى‌كرد، لذا غالب اهل حلب شيعه شدند. محقق كتاب در مقدمه به كلامى از ابن عديم اشاره مى‌كند كه از آن استفاده مى‌شود كه تشيع تنها مذهب مردم حلب در قرن پنجم هجرى بوده است. وى سپس برخلاف اعتقاد عده‌اى كه نويسنده كتاب را شيعه مى‌دانند، وى را سنى مى‌داند و بر اين موضوع ادله‌اى نيز اقامه مى‌كند. از جمله ويژگى‌هاى اين اثر آن است كه شرح حال عده‌اى از علماى شيعه‌ى اماميه را كه شرح حال آنها سابقاً در هيچ كتاب شيعه و سنى ذكر نشده، مى‌توان در اين اثر يافت.