جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

سنن أبي‌داود، تأليف ابى‌داود سليمان بن اشعث بن اسحق سجستانى (متوفى 275ق)، يكى از جوامع اوليه حديث اهل سنت (صحاح سته) است. اين كتاب نزد محدثين از جهت صحت بعد از صحيحين در مرتبه سوم قرار دارد. ابو داود دارای آثار مختلف علمی ؛ از جمله کتاب المسائل است که در آن به پرسش های احمد بن حنبل پاسخ گفته است. ابو داود به دنبال آن بود تا احادیثی را گرد آورد که برای استدلال فقهاء به کار می آمد و احکام از آنها استنباط می شد، بر این اساس کتاب سنن خود را فراهم آورد. ابوبکر بن داسه یکی از راویان سنن از ابو داود این سخن را نقل کرده است: از روایات رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم پانصد هزار روایت نگاشتم و از میان آنها ۴۸۰۰ حدیث انتخاب کردم و روایات صحیح و نزدیک به صحیح را در آن آوردم. او کتاب خود را پس از نگارش به رؤیت احمد بن حنبل رسانده و او کتابش را مورد تأیید قرار داد

جلددوم این کتاب برگزیده‌ای از کتاب روضه بحارالانوار مجلسی(ره) است که اندرزهای رسول خدا(ص) و ائمه معصومین(علیهم‌السلام) را بازگو می‌کند.- به گزارش خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا)، احادیث انتخابی در این اثر، مشتمل بر مواعظ و اندرزهای اخلاقی‌اند که می‌توانند برای هر قشری به اندازه سطح فهم و درک آن قشر مفید باشد. فهرست‌های موضوعی آخر کتاب نیز مسیر مطالعه خواننده را سهل‌تر و هموارتر کرده است. کتاب روضه بحارالانوار که به «مواعظ بحار» مشهور است، یکی از کتاب‌های نفیس و ارزشمند شیعه و یکی از ده‌ها اثر گران‌بهایی محسوب می‌شود که به دست توانای غواص بحار علوم اهل‌بیت(علیهم‌السلام) مرحوم علامه مجلسی(ره) تالیف و نگارش شده است. این اثر به خاطر جامعیت و تنوع و سایز ویژگی‌هایی که دارد، از زمان تالیف تاکنون پیوسته مورد استفاده شیفتگان روایات و سخنان خاندان عصمت و طهارت(علیهم‌السلام) بوده است. بر اساس مطالب کتاب، استاد رسولی محلاتی از سال‌های قبل برای گردآوری نوشته‌هایش و تنظیم سخنرانی و بحث در جلسه‌های مذهبی، بسیار به این کتاب مراجعه داشت و روایت‌های جالب و اندرزهای آموزنده زیادی از آن یادداشت می‌کرد و در نهایت، این روایت‌ها و اندرزها را در دفتری جداگانه جمع‌آوری کرد تا در سفر و حضر بتواند از آن بهره‌مند شود و سپس درصدد برآمد که آنها را ترجمه کند و برای استفاده دیگران نیز به چاپ برساند و در دست‌رس عموم قرار دهد. مترجم کتاب در بخش نخست این اثر، اندرزهای رسول اکرم(ص) به امیرالمومنین علی(ع) را گلچین کرده است. در یکی از این اندرزها، وصیت آن حضرت به علی(ع) است که شیخ صدوق در کتاب خصال به سندش از امام صادق(ع) روایت می‌کند. امام(ع) فرمود: «در آنچه رسول خدا(ص) به علی(ع) وصیت کرد این کلمات بود: یا علی! تو را از سه خصلت بزرگ نهی می‌کنم: حسد، حرص و دروغ. یا علی! آقا و سرور عمل‌ها سه چیز است: انصاف تو با مردم نسبت به خویش، مواسات تو با برادر دینی‌ات در راه خدا، ذکر و یاد خدای تبارک و تعالی در هر حال.

بررسی « مباحث مهدوی » با توجه به مهمترین کتاب شیخ طوسی در موضوع مهدویت یعنی کتاب« الغیبه» علاوه بر ایجاد آشنایی با أبعاد دیگری از شخصیت علمی ایشان زمینه های جدیدی رادرتحقیقات مهدوی و ترویجوارتقاءفرهنگ مهدوی فراهم می آورد.در این رساله بعد از أخذ و استخراج نظرات شیخ طوسی و عنوان‌دهی به نکات استخراج شده به چینش منطقی مباحث پرداخته شده و بر همین اساس پایان‌نامه از فصول پنج گانه تشکیل شده است.اولین و مهمترین مسأله در این مباحث اثبات تولد آن حضرت می باشد که با به بوته نقد کشاندن دو شبهه مهم دراین رابطه یعنی شبهه در اصل مهدی باوری و شبهه در تولد آن حضرت، جواب‌های مختلفی با استناد به ادله عقلی ونقلی مختلف بر بطلان این شبهه‌ استخراج گردیده است .همچنین شبهه عمر طولانی حضرت نیز از راه ادلّه نقلی، اثبات قدرت خداوند و وجود افراد با عمرهای طولانی در طول تاریخ، به نقد کشانده شده است.همچنان که برخی از ویژگی‌های حضرت و یارانش با استفاده از روایات، جمع آوری گردیده است.نظر به اهمیت بحث از « نائبان و مدعیان» به برخی از مهمترین وظایف نائبان خاص مانند پنهان نگاه داشتن نام و مکان حضرت ، رفع شک و تردید درباره آن حضرت، گرفتن اموال متعلق به امام و توزیع آن در موارد لازم، مبارزه با مدعیان دروغین نیابت، جلوگیری از فرقه‌گرایی و اختلاف بین شیعیان و... پرداخته شده است. همچنین برخی از ویژگی‌های نائبان خاص مانند راسخ‌ترین در دین، عاقل‌ترین، پرتلاش در انجام وظیفه، عالم به علوم آل محمد (9) و... إستقراء و در مورد علت نداشتن اطلاعات کامل در مورد زندگی آنها به اموری همچون زندگی ناشناسانه، التزام به رعایت تقیه، سرّ نگه‌داری نواب و از بین رفتن منابع تاریخی توجه داده شده است.در بحث مدعیان نیابت نیز بعد ذکر برخی از این مدعیان ، عوامل پیدایش مدعیان در سه دسته عوامل زمینه ساز ، تسهیل کننده وشتاب زا ؛ بر اساس مکتوبات شیخ تنظیم و به شیوه‌های برخورد با مدعیان (مانند: آوردن خبرهای غیبی، آوردن توقیعات علیه آنان، تبریّ از آنان و روشنگری برای مردم ) و تبیین ضرورت عقلی و نقلی نیابت در این عصر پرداخته شده است.در قسمتی دیگر بعد از اثبات استمرار حجت‌های الهی تا روز قیامت و بقاء تکلیف توسط مردی از خاندان رسول خدا (9) به دو دیدگاه موجود در مورد غیبت حضرت یعنی «دیده نشدن» و « ناشناس بودن» امام (عج) اشاره و دیدگاه دوم به شیخ طوسی استناد داده شده است.در ادامه، به برخی پیامدهای غیبت در جامعه شیعی مانند فرقه‌گرایی، تلاش در توجیه امر غیبت، تبیین امامت و... اشاره گردیده و ضمن ذکر برخی علل غیبت (مانند عدم آمادگی مردم، نبود جانشین، بیم از کشته شدن، امتحان مردم و...) و برخی آثار حضور امام (مانند واسطه فیض بودن، امید بخشی و...) به ضرورت انتظار سازنده و برخی آثار آن مانند صبر و پایداری، اصلاح و خودسازی خود و دیگران و... اشاره شده است.در قسمت پایانی نیز بعد از ذکر چهار ویژگی‌ ظهور حضرت ( حتمی بودن، مخفی بودن، پدیدار شدن در ایام نومیدی، پدیدار شدن بعد از فراموشی) به تبیین تفاوت علایم و شرایط و برخی از علایم و شرایط ظهور همچون ندای آسمانی، امتحانات فراوان، فراگیری ظلم و... اشاره گردیده است.همچنین به برخی از ویژگی‌های حکومت آن حضرت همانند پذیرش همگانی، حکومت مستضعفان، حکومت صالحان، جهانی بودن اشاره شده است.

کتاب غیبت تألیف محمد بن ابراهیم نعمانی کهن‌ترین کتاب روایی است که در اوایل غیبت کبری در مورد غیبت حضرت ولی‌عصر(عج) نگاشته شده و به دست ما رسیده است. نویسند? آن از محدثان مشهور قرن چهارم هجری و در شمار شاگردان کلینی بوده است. با مطالع? کتاب غیبت به راحتی می‌توان دریافت که او عالم جامع و در بسیاری از دانش‌های ادبی، حدیثی، تفسیری و کلامی روزگار خویش خبره بوده و با دیدگاهی کلامی، به گردآوری و دسته‌بندی احادیث پرداخته است. در یک تقسیم‌بندی می‌توان کتاب را به دو بخش کلی امامت و مهدویت تقسیم کرد که نویسنده در هر کدام دیدگاه‌های کلامی خاص خود را در ضمن احادیث و توضیحات آن بیان می‌کند. بخش اول شامل مباحثی چون: لزوم امامت، صفات امام، لزوم حجت در روی زمین و ... است و بخش دوم مباحثی مانند غیبت، وظایف منتظران، حی بودن حضرت حجت(عج) و عمر طولانی ایشان، شرایط قبل از ظهور، زمان ظهور و ... را در بر دارد.مباحث کلامی این کتاب شامل کلام عقلی و نقلی است بدین معنا که پاره‌ای احادیث برای استدلال و دفاع عقلی از گزاره‌های دینی گنجانده شده و برخی نیز تنها وظیف? تبیین و توضیح موضوع مورد بحث را دارد.رسالت این پایان‌نامه، متن‌پژوهی امامت و مهدویت است و با پژوهش در متن کتاب غیبت نعمانی، آن را با نگرش علمی مورد بررسی و نقد قرار می‌دهد و به مطالعه و تحلیل مباحث کلامی این کتاب می‌پردازد. قسمت عمده کتاب غیبت که شامل مباحث صحیح کلامی است، در این رساله به صورت مبسوط و مستدل بیان شده و قسمت کوتاهی از این کتاب که با اصول کلامی شیعه در تضاد است، مورد نقد قرار گرفته است.

سبک زندگی از لایه های رویین فرهنگی است و یکی از عناصر تشکیل دهنده آن، آداب گفتاری است که به نحوه سخن گفتن انسان اشاره دارد. ازآنجایی که مبنای اعتقادی ما مکتب اسلام، به ویژه آموزه های قرآنی است و پایه زندگی فردی و اجتماعی ما بر این اساس بنیان نهاده شده است، آداب گفتاری موجود در جامعه باید متناسب با سبک زندگی اسلامی تدوین شود. این پژوهش، با مراجعه به مصادیق مختلف آداب گفتاری در آیات قرآن، به دنبال ارائه الگوی مطلوب آداب اجتماعی در جامعه مسلمانان است. بدین منظور، از روش تحلیلی استنباطی بهره می گیرد. آداب گفتاری حاکم بر سبک زندگی اسلامی بر پایه گسترش امنیت و اعتماد متقابل در جامعه اسلامی سازمان یافته اند. ازآنجایی که زبان از نمادهای معنادار در ارتباطات انسانی است، آنچه به واسطه گفتار بین انسان ها مبادله می گردد، بر اساس انتقال معانی شکل می گیرد. به واسطه آداب گفتاری مطرح در قرآن، معانی مثبت اجتماعی به دیگران انتقال یافته، از انتقال معانی منفی پیشگیری می شود.

حریم خصوصی قلمروی از زندگی ومتعلقات هرفرد است که انتظار دارد دیگران بدون رضایت وی به آن قلمرو وارد نشوند یا به اطلاعات آن دسترسی نداشته باشند.وانسانها بنا بر فطرت خود، قلمروهایی رامحدوده خصوصی خویش می دانند ودرآن پناه می گیرند. این پناهگاه امن، حریم خصوصی است که زندگی وحیات برای آنان میسّرمیشود وانسانیت معنا و مفهوم می یابد. اسلام برای حریم خصوصی انسان اهمیت ویژه‌ای قائل می‌باشد زیرا انسان به عنوان اشرف مخلوقات دارای کرامت و عزّت می‌باشد که از جانب خداوند متعال به او عطا شده و دیگر موجودات از آن بی‌بهره هستند. نیاز به حریم خصوصی، امری بسیار ریشه‌دار و فطری است که با کرامت انسانی ارتباط وثیق دارد و هدف از آن تکریم تمامیت مادی و معنوی انسان و تعالی شخصیت او می باشد و رعایت این حق فضای لازم برای رشد و تکامل شخصی افراد را فر اهم ساخته و از تنزل انسان‌ها در حد یک ابزار جلوگیری می‌کند.از قرآن و روایات استفاده می شود که موارد ذیل از مصادیق حریم خصوصی است: منزل و محل سکونت، بدن و جسم انسان، عقاید و افکارانسان، متعلقات شخصی و مالکیت انسان براموالش.وهمچنین عوامل نقض کننده‌ی حریم خصوصی ازدیدگاه قرآن و روایات ، تجسس، غیبت، سخن چینی، استراق سمع، اشاعه فحشا و هتک ستر، افشای اسرار و سوء ظن برشمرده شده است.وبا اینکه اصل این است که ورود به حوزه حریم خصوصی افراد ممنوع است، ولی مواردی به طور محدود اجازه داده شده است، که عمده آن موارد ذیل است: تحقیق برای امر ازدواج درحد متعارف ولازم، تجسس از کودک، نوجوان و جوان توسط ولی او، تجسس از ظالم برای افشای ظلم او، تجسس ونظارت حاکم بر کارگزارانش، تجسس برای کشف توطئه های منافقان وکافران علیه مسلمانان.

چکیدهحریم خصوصی قلمرویی از زندگی و متعلقات هر فرد است که ( عرفاٌ یا بر اساس اعلان قبلی ) انتظار می رود که دیگران بدون رضایت وی به آن قلمرو وارد نشوند یا به اطلاعات آن دسترسی نداشته باشند. و انسان ها بنا بر فطرت خود، قلمروهایی را محدوده خصوصی خویش می دانند و در آن پناه می گیرند. این پناهگاه امن، حریم خصوصی است که زندگی و حیات برای آنان میسر می شود و انسانیت معنا و مفهوم می یابد. حریم خصوصی تمایل اشخاص است به این که آزادانه تصمیم بگیرند که تحت چه شرایطی و تا چه میزانی خود، وضعیت و رفتارشان را برای دیگران فاش کنند. قرآن کریم و احادیث چنین قلمروی را به رسمیت شناخته و دیگران را موظف می‌کند قبل از ورود به حریم خصوصی افراد اجازه بگیرند. از نصوص و ظواهر قرآن کریم و احادیث استفاده می‌شود که موارد ذیل از مصادیقِ حریم خصوصی است: منازل مسکونی و محل استراحت دیگران، اعضای بدن انسان که باید پوشیده باشد، عقاید و افکارِ سرّی اشخاص، متعلقات شخصی از قبیل نامه‌ و همچنین مکالمات خصوصی.با اینکه اصل این است که ورود به حوزه حریم خصوصی افراد ممنوع است، ولی ورود محدود مواردی اجازه داده شده است که عمده آن موارد ذیل است: تحقیق برای امر ازدواج در حد متعارف و لازم، تجسس از کودک، نوجوان، و جوان توسط ولی او، تجسس از ظالم برای افشای ظلم او، تجسس و نظارت حاکم بر کارگزارانش، تجسس برای کشف توطئه های منافقان و کافران علیه مسلمانان.واژگان کلیدی: حریم خصوصی، تجسس، غیبت، نظارت بر عملکرد کارگزاران.

در این پایان‌نامه دیدگاه شیعه و سنی درباره غیبت امام عصر ع از منظر قرآن و سنت مورد بررسی قرار گرفته و حتی‌الامکان از منابع معتبر شیعه و سنی استفاده شده است. در بخش اول به مفهوم‏شناسی غیبت پرداخته شده است. ابتدا معنای لغوی و نظرات لغویّن را مطرح و سپس معنا و مفهوم اصطلاحی غیبت را بیان نموده‌ایم. جایگاه ایمان به غیبت امام عصر ع نزد شیعه و سنی بحثی دیگر است که آن را تحلیل نموده و در ادامه، اقوال علمای شیعی و سنی درباره ولادت امام و سپس دیدگاه کلّی علمای اسلام درباه غیبت امام عصر ع را مطرح کرده‌ایم و در انتها نتیجه این دیدگاه‏ها را بیان نموده‌ایم.بخش دوم به بحث درباره اثبات غیبت امام عصر ع اختصاص دارد. در فصل اول به امکان اصل غیبت و در فصل دوم به اثبات غیبت امام عصر ع پرداخته شده است. ‏در بحث امکان اصل غیبت به آیات قرآن کریم و روایات معصومین س استدلال کرده‌ایم؛ ابتدا آیاتی که امکان غیبت از آنها استفاده می‏شود و سپس آیاتی که بر غیبت انبیا و اولیا دلالت دارند را بیان کرده‌ایم. در بحث روایات نیز به ذکر احادیثی که راجع به غیبت انبیای الهی است پرداخته‌ایم.در فصل دوم نیز به دو دسته از آیات و روایات استناد شده است: دسته اولِ آیات بر وجود امام عصر ع دلالت دارند و دسته دوم آیاتی هستند که به غیبت امام عصر ع تأویل یا تفسیر شده‌‏اند. در بحث روایی نیز ابتدا احادیث را به دو دسته عام و خاص تقسیم نموده‌ایم و به بررسی آنها پرداخته‌ایم. در ادامه اقرار و اعتراف علمای اهل‏سنت درباره غیبت امام عصر ع مطرح و در انتها نتیجه‌گیری شده است.بخش سوم درباه اقسام، علل و آثار غیبت است. در این بخش به پاسخ یک سوال مهم پرداخته شده است و آن این‌که چرا امام غائب شده و علت و حکمت غیبت آن حضرت چیست؟ در پاسخ به این پرسش، حکمت‌هایی که در روایات از ائمه هدی س ذکر شده است را بیان کرده‌ایم.بخش چهارم به فواید غیبت آن حضرت اختصاص دارد. در این بخش به دو بحث پرداخته شده است: اول این‌که با تکیه بر آیات و روایات اثبات کرده‌ایم که بر ایمان به غیب فوایدی مترتب است و ‏در بحث دوم به ذکر فواید وجود امام غائب پرداخته‌ایم؛ ابتدا فواید عمومی را بیان داشته‌ایم که تمام جهانیان چه زنده و چه غیرزنده را دربر می‌گیرد و سپس به فواید خصوصی غیبت که تنها مخصوص شیعیان است اشاره کرده‌ایم.بخش پنجم در رابطه با شبهات و سوالات مباحث مهدویت است. در این بخش، ‏شبهات را به سه دسته تقسیم کردیم: دسته اول مربوط به عقیده مهدویت و غیبت حضرت است، ‏دسته دوم مربوط به مصداق مهدی است ‏و دسته سوم مربوط به طول عمر آن حضرت می‏باشد. در مرحله بعد، ‏چگونگی ارتباط با آن حضرت در عصر غیبت مطرح و پاسخ داده شده است و در انتها جمع‌بندی و نتیجه‌گیری نموده‌ایم.