جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی

فارسی  |   العربیه  |   English  
telegram

در تلگرام به ما بپیوندید

public

کتابخانه مجازی الفبا
کتابخانه مجازی الفبا
header
headers
پایگاه جامع و تخصصی کلام و عقاید و اندیشه دینی
جستجو بر اساس ... همه موارد عنوان موضوع پدید آور جستجو در متن
: جستجو در الفبا در گوگل
مرتب سازی بر اساس و به صورت وتعداد نمایش فرارداده در صفحه باشد جستجو
  • تعداد رکورد ها : 14
بررسی تطبیقی معنا و مفهوم قاعده‌ی «الواحد» از دیدگاه ابن سینا و ملاصدرا
نویسنده:
قاسم کاکایی، زهرا هوشمندی
نوع منبع :
مقاله , مدخل مفاهیم(دانشنامه مفاهیم) , مطالعه تطبیقی
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
شیراز: دانشگاه شیراز, بهار/ 1393
چکیده :
در پژوهش حاضر، قاعده‌ی «الواحد لا یصدر عنه الاّ الواحد» با روشی تطبیقی-تحلیلی بین دو فیلسوف گران‌قدر جهان اسلام، شیخ الرئیس ابوعلی‌سینا و صدرالمتألهین ملاصدرا، مورد بررسی قرارگرفته است. در آغاز، سعی شده تبیینی صحیح از معنای قاعده و ساختار آن و بداهت مفهوم وحدت و کثرت، منشأ ظهور قاعده و معتقدین و منکرین آن و دلایل اثبات قاعده و فروع قاعده ارائه شده، این نکته روشن گردد که جایگاه بحث از آن در فلسفه‌ی اولی و ذیل مباحث مربوط به مفارقات و علت و معلول است. توضیح این‌که قاعده‌ی الواحد یکی از قواعد کلی و ثمربخش فلسفه‌ی اسلامی است که نقشی اساسی در تفسیر مسأله‌ی پیدایش منظم موجودات از هم‌دیگر، به‌ویژه پیدایش نخستین معلول بر عهده دارد. فیلسوفان اسلامی با تحلیل و اثبات این قاعده، آفرینش نخستین معلول به‌واسطه‌ی واجب تعالی را اصلی‌ترین مصداق این قاعده معرفی می‌کنند و معتقدند که بر اساس این قاعده، از واجب الوجود بسیط، تنها یک معلول به نحو بی‌واسطه صادر می‌شود. موضوع دیگری که در این مقاله از آن بحث می­شود این است که این عالمِ (ماسوی الله) به ظاهر متکثر چگونه از ذات باری‌تعالی، که واحد من جمیع‌الجهات است، صادر یا ناشی شده است؟!
صفحات :
از صفحه 133 تا 150
عدم ضرورت «قضیّه ضروریّه بتّاته سهروردی»
نویسنده:
سردار دکامی، حسن ابراهیمی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
تهران: دانشگاه تهران, پاییز و زمستان / 1390
چکیده :
سهروردی در منطق حکمة‌الاشراق در یک نوآوری تمام جهات را به ضرورت برمی‌گرداند. وی جهات سه‌گانه ضرورت، امتناع، و امکان را جزء محمول قرار داده و بر آن است که در این صورت جهت در همه‌ی قضایا ضرورت می‌شود. از آن‌جا که بحث از جهت در دیگر مباحث منطقی، مانند تناقض، عکس، و قیاس‌ها نیز به میان می‌آید، طبعاً این نوآوری در این مباحث تأثیرگذار است. سهروردی بدین نکته واقف بوده و این تأثیرها را نشان داده است. به فرض تمامیّتِ این نوآوری، این نوشتار بر آن است که خواه مراد سهروردی اختصار در بحث باشد یا ضروری کردن قضایا در علوم حقیقی یا برهانی، اساساً نیازی بدین ضروری‌سازی و فرو کاستن همه‌ی جهات در ضرورت نیست و این نوآوری مشکلی را حلّ نمی‌کند. لذا از سوی اکثریّت منطق‌دانان بعد از سهروردی مورد غفلت قرار گرفته است.
صفحات :
از صفحه 95 تا 110
براهین توحید در فلسفه ملاصدرا
نویسنده:
رحیم قربانی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
قم: مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی, پائیز/ 1385
کلیدواژه‌های اصلی :
ملاصدرا شیرازی: صدرالمتألهین , علامه طباطبایی: سید محمدحسین طباطبایی , مرتضی مطهری , عبدالله جوادی آملی , ملاصدرا , ابن سینا: ابوعلی سینا , استحاله دور و تسلسل , وجود واجب , ترکیب از وجود و عدم , حقیقت وجود , ضرورت ازلی حقیقت وجود , شبهه ابن کمونه , بی نیازی وجود از تعریف , جهان شناسی فلسفی , صفات الهی , برهان صرافت و محوضت واجب الوجود , برهان عدم تناهی واجب الوجود , الوهیت خدا , امتناع ماهیت بر خدا , قاعده «الواحد» , برهان سینوی , حرکت در مقولات , وجوب بالذات , الهیات(کلام جدید) , اثبات ناپذیری خدا , مرتضی مطهری , علامه طباطبایی , ابن سینا , میرزا مهدی آشتیانی , حسن حسن زاده آملی , فلسفه الهی , حکمت متعالیه , حرکت جوهری , فلک الافلاک , عدم تناهی , تناهی ابعاد , اصالت وجود , بساطت واجب(امور عامه) , وحدت عالم , وحدت تشکیکی وجود , حمل حقیقه و رقیقه , تناسخ , براهین توحید(حکمت نظری) , احکام واجب الوجود , برهان امکان , برهان حرکت , برهان نفس انسانی , برهان حدوث , برهان صدیقین , توحید ذاتی , برهان بسیط الحقیقه , واجب تعالی (اسماء ذات) , برهان ان (منطق) , آقا محمدرضا قمشه ای , عبدالله جوادی آملی , سید جلال آشتیانی , ابونصر فارابی , cosmology , فخر رازی , شهاب الدین سهروردی(شیخ اشراق) , ابوحامد غزالی طوسی , سعدالدین تفتازانی، مسعود بن عمر , قاضی عضدالدین ایجی , ابن کمونه (Ibn Kammuna) , برهان لمّ (مقابل برهان انّ) , برهان انّ (مقابل برهان لمّ) , برهان‌پذیری خدا , اقسام ضرورت , هندسه اقلیدسی , ترکیب وجود از جنس و فصل , بی سبب بودنِ حقیقت وجود , واجب بودن خداوند از همه جهات , براهین اثبات صفات خدا , تقریرات برهان صدیقین , برهان امکان عالم جسمانی , برهان الهیدانان , برهان طبیعیدانان بر اثبات خداوند , برهان وحدت عالم , امکان وجود عوالم دیگر , کرویت عالم , برهان ابوالبرکات بر حدوث نفس , ملاصدرا شیرازی , حاج ملاهادی سبزواری (موسس مکتب سبزوار) , حسن حسن زاده آملی
صفحات :
از صفحه 53 تا 84
برهان صدیقین در حکمت متعالیه
نویسنده:
حمید پارسانیا
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
قم: موسسه فرهنگی تحقیقاتی إسراء, تابستان/1389
چکیده :
برهان صدیقین در سومین دوره از حیات خود در تاریخ فلسفه اسلامی با تأثیرپذیری از مبانی حکمت متعالیه، تحولاتی را طی کرده است. این مقاله تحولات برهان را در چهارصد سال اخیر دنبال می‌کند و تقریرات متفاوتی را برمی‌رسد که این برهان پشت سر گذاشته است.
صفحات :
از صفحه 30 تا 62
مقایسه تقریرات ابن سینا و ملاصدرا و حکیم سبزواری و علامه طباطبائی در برهان صدیقین
نویسنده:
قاسمعلی کوچنانی
نوع منبع :
مقاله , مطالعه تطبیقی
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
تهران: دانشگاه تهران, تابستان/1381
چکیده :
در برهان صدیقینی که ابن سینا تقریر کرده به یقینی بودن موجود ما و دفع دور و تسلسل تکیه شده است و ملاصدرا در تقریر برهان صدیقین به اصالت و وحدت وجود بساطت و تشکیک وجود توسل جسته است و در تقریر حکیم سبزواری بر اصالت وجود و بر اینکه برای وجود افراد متباین با لذات نیست بلکه تفاوت افراد وجود به مراتب و ظهورات و اطوار و درجات است تکیه شده است اما در تقریر علامه طباطبایی نیازی به اثبات اصالت و تشکیک وجود و غیر آن نیست زیرا با بررسی اصل وکاقعیت بدون هر قید و شرط به ثبوت ازلی آْن پی برده می شود و از مزایای این تقریر اثبات توحید ذاتی حق تعالی است.
صفحات :
از صفحه 181 تا 195
معرفت حق بر مبنای حکمت متعالیه
نویسنده:
محمد طباطبایی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
قم: موسسه فرهنگی تحقیقاتی إسراء, زمستان/1388
کلیدواژه‌های اصلی :
محمد بن یعقوب کلینی , ابن بابویه، محمدبن علی: شیخ صدوق , علامه طباطبایی: سید محمدحسین طباطبایی , عبدالله جوادی آملی , تسلسل , تشکیک در وجود , امکان ماهوی , برهان صدیقین (اثبات خدا) , خداشناسی , ابن سینا: ابوعلی سینا , حکمت اشراق , ممکن الوجود , واجب الوجود , اشارات و تنبیهات , برهان اسد و اخصر , حکمت مشاء , اصل علیت , براهین اثبات واجب , 01. خداشناسی (کلام) , اهل بیت(ع) , وحدت الهی , قرآن , وحدت مطلقه , حکمت سیاسی متعالیه , علامه طباطبایی , ابن سینا , میرزا مهدی آشتیانی , حسن حسن زاده آملی , محمد بن یعقوب کلینی , حکمت اشراق the School of Illumination , حکمت متعالیه , فلسفه مشاء , ماهیت ممکن , امکان ذاتی , وحدت تشکیکی وجود , تسلسل , براهین توحید(حکمت نظری) , برهان صدیقین , واجب تعالی (اسماء ذات) , قرآن , عبدالله جوادی آملی , ابونصر فارابی , ابن بابویه، محمدبن علی(شیخ صدوق) , حضرت موسی(ع) , ث. امام سوم(حضرت امام حسین ع) , ب. امام اول(حضرت امام علی ع) , ج. امام چهارم(حضرت امام سجاد ع) , امامان معصوم علیهم السلام , حد وسط برهان صدیقین , تفسیر المیزان (کتاب) , قاضی سعید قمی , حاج ملاهادی سبزواری (موسس مکتب سبزوار)
چکیده :
برهان صدیقین که بر پایه امکان ماهوی و استحاله دور و تسلسل شکل گرفته بود، پس از مرحوم بوعلی، در مکتب حکمت متعالیه ‌شکوفا شد و در آثار فلسفی و کلامی اثر فراوانی گذاشت.<br /> گرچه حکیم سبزواری، تقریر صدرای شیرازی را خالی از اشکال نمی‌دیدند، اما نوآوری مرحوم علامه طباطبایی و حضرت آیة الله جوادی آملی در برهان مذکور‌، جایگاه این تقریر را در میان براهین اثبات وجود خدا مشخص می‌سازد؛ چرا که برهان صدّیقین محکم‌ترین و شریف‌ترین برهان‌های توحیدی است و حد وسط آن غیر از واجب تعالی نیست.<br /> ‌تقریر اسد و اخصر علامه طباطبایی از این برهان، علاوه بر اثبات وجود، وحدت حقّه حقیقیّه را نیز برای حضرت حق اثبات می‌کند و تنها با اعتماد به بطلان سفسطه نزدیک‌ترین راه را به سوی معرفت و اثبات خداوند متعال نشان می‌دهد. سخن از ‌تقریر برهانی است که نیاز به هیچ مقدمه‌‌ای نداشته، می‌تواند اوّلین مساله فلسفی باشد. آنچه در تکمیل این ‌تقریر مهم است، این است که برای اثبات مبدأ تعالی، نیاز به هیچ یک از مبادی تصدیقی نباشد و تنها به یک سلسله مبادی تصوّری بسنده شود.
صفحات :
از صفحه 95 تا 110
برهان صدیقین از دیدگاه حکماى مشاء، اشراق و حکمت متعالیه
نویسنده:
امیرعباس علیزمانی
نوع منبع :
مقاله , مطالعه تطبیقی
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
قم: موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمينی قدس‌سره, زمستان/1373
کاربردهای قاعده الواحد در علوم اسلامی
نویسنده:
محسن میری (حسینی)
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
قم: موسسه فرهنگی تحقیقاتی إسراء, بهار/1389
کلیدواژه‌های اصلی :
ملاصدرا شیرازی: صدرالمتألهین , خواجه نصیرالدین طوسی , عبدالله جوادی آملی , قوه و فعل , فاعلیت الهی , ماده ظلمانی , اراده , قاعده امکان اشرف , اعتباری , علم اصول , اصل علیت , صادر اول , قوای ادراکی , علم حقیقی , علم حقیقی , صادر اول , قابلیت , حقیقی , فکر , قاعده «الواحد» , ‌ ادبیات , طلب , رابطه نفس (ذهن) و بدن (جسم) , خواجه نصیرالدین طوسی , میرزا مهدی آشتیانی , اصطلاحنامه فلسفه , صور طبیعی ( غیر صناعی ) , ذات معلول اول , امر اعتباری , توحید افعالی(الهیات بالمعنی الاخص) , حیوان , ماده ( جوهر ) , طلب , تفکر , 13. علم کلام , عبدالله جوادی آملی , شهاب الدین سهروردی(شیخ اشراق) , فلوطین(افلوطین) , شمس الدین محمد شهرزوری , ادبیات , حیوان , قاعده امکان اشرف(حکمت اشراق) , اراده , تخیل(راه های معرفت) , علم اعتباری(مقابل علم حقیقی) , اصل علّیت , قوای ادراکی(اصطلاح وابسته) , حس مشترک , قوای ادراک ظاهری , فاعلیت صادر اول , قوای عملی , قوای نباتی , قوه طبیعی , ثبوت امکان , حجیت خبر متواتر , واجب تخییری , ملاصدرا شیرازی , حاج ملاهادی سبزواری (موسس مکتب سبزوار)
چکیده :
دانشمندان اسلامی قاعده «الواحد» را در دانش‌های مختلف و موضوعات متعددی به کار گرفته‌اند. تبیین و بررسی برخی از کاربردهای قاعدهٴ الواحد در دانش‌هایی همچون مابعد الطبیعه، طبیعیات و اصول فقه، موضوع نوشتار حاضر است.
صفحات :
از صفحه 33 تا 56
انعکاس فلسفه فلوطین در حکمت صدرالمتألهین
نویسنده:
محمدمهدی گرجیان، نرجس رودگر
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
قم: موسسه فرهنگی تحقیقاتی إسراء, بهار/1391
کلیدواژه‌های اصلی :
ملاصدرا شیرازی: صدرالمتألهین , علامه طباطبایی: سید محمدحسین طباطبایی , عبدالله جوادی آملی , اسفار , نظام هستی , حکمت متعالیه , وحدت وجود , ملاصدرا , ابن سینا: ابوعلی سینا , مراتب هستی , احد , الهیات سلبی , اثولوجیا , حکمت الهی , صادر اول , تشکیک وجود , هستی شناسی(فلسفه) , اراده الهی در مذاهب , نظریه فیض , علم نفس , نظام هستی , اراده الهی , صادر اول , قرآن , قاعده بسیط الحقیقه , قاعده «الواحد» , اصالت وجود وحدت وجود , جهان معقول (عالم مثل) , هستی شناسی صدرایی , هستی شناسی اسلامی , افلوطین , علامه طباطبایی , ابن سینا , میرزا مهدی آشتیانی , حسن حسن زاده آملی , فلسفه نوافلاطونی , حکمت متعالیه , عقل ( جوهر ) , ماده ( اعم ) , وحدت وجود , وحدت تشکیکی وجود , علم واجب , برهان بسیط الحقیقه , قرآن , غرض فعل الهی , اقانیم ثلاث , عبدالله جوادی آملی , فلوطین(افلوطین) , ابن عربی , احد(تعین اول) , آپایرون , معرفت نفس(خودآگاهی) , فلسفه افلوطین , اصالت وحدت , اقنوم اول , اقنوم دوم , اقنوم سوم , مبدأشناسی حکمت متعالیه , احد افلوطینی , علم احد , مکتب نوافلاطونی , سیر حکمت در اروپا , محمدمهدی گرجیان عربی , ملاصدرا شیرازی
چکیده :
فلوطین از حکمای یونان باستان است و کتابش اثولوجیا تأثیرات فراوانی بر فلسفهٔ اسلامی نهاده است. در بین حکمای مسلمان، صدرالمتألهین بیشترین استفاده را از آراء و نظریات او کرده است؛ به طوری که بسیاری از نظریاتِ خاصِ حکمت متعالیه، ریشه در آرای فلوطین دارد. برخی از آرای فلوطین عبارتند از: اعتقاد به ذومراتب بودن هستی، قاعدهٔ بسیط الحقیقه کل الاشیاء، قاعدهٔ الواحد، اعتقاد به ذومراتب بودن نفس و حضور مراتب وجودی در نفس آدمی، اعتقاد به حضور تمام موجودات عالم ماده در عوالم برین و... . اما دو فلسفهٔ فلوطینی وصدرایی دارای چه شباهت‌ها و تفاوت‌هایی است؟ نوشتار پیش رو درصدد است ضمن معرفی آراء و نظریات اساسی فلسفهٔ فلوطین و صدرالمتألهین، موارد مشابهت و افتراقِ این دو فلسفه را نشان دهد. ازجمله نتایج این تطبیق و مقایسه، کشف و درک میزان تأثیرپذیری حکمت متعالیه از فلسفهٔ فلوطین است.
صفحات :
از صفحه 143 تا 170
نفس‌الامر
عنوان :
نویسنده:
حسن معلمی
نوع منبع :
مقاله , نقد دیدگاه و آثار(دفاعیه، ردیه و پاسخ به شبهات)
منابع دیجیتالی :
چکیده :
در این مقاله، معانی مختلف نفس‌الامر و دیدگاه‌های مطرح درباره آن، نقد و بررسی شده است. نظر نهایی این است که نفس‌الامر مساوی با واقع قضایاست و واقع قضایا به حسب گزارش و حکایات آنها متفاوت و متناسب با آنهاست. قضایای وجودی، گزارشگر و حاکی از ثبوت و وجود، نفس‌الامر متناسب با خود دارند که واقع آنها ثبوتی و وجودی است و قضایای سالبه، عدمی و گزارشگر از عدم و محال، واقع و نفس‌الامر متناسب با خود را دارند که همان عدم، عدمی و محال است و هیچ ضرورتی ندارد که نفس‌الامر را مساوی با ثبوت و یا وجود قلمداد کنیم تا در قضایای عدمی دچار محذور بشویم و نه تنها ضرورتی ندارد، لوازم باطلی به­ دنبال دارد که در مقاله بدان اشاره می‌شود.
صفحات :
از صفحه 177 تا 188
  • تعداد رکورد ها : 14