جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

کتاب حاضر، ابتدا به بررسی مفهوم عقل، مسئله واقع‌نمایی شناخت و منابع معرفت می‌پردازد و سپس مناسبات عقل و دین در آموزه‌های رضوی را بررسی می‌کند. اگر دین و به و طور خاص دین اسلام را شامل سه بخش کلی اعتقادات، اخلاقیات و احکام بدانیم در این کتاب مؤلف به بررسی مناسبات عقل و دین در حوزه اعتقادات و اخلاقیات پرداخته است. در بررسی مناسبات عقل و دین در حوزه اعتقادات ابتدا دیدگاه‌های قائلین به عدم امکان تبیین عقلانی دین در جهان اسلام و مسیحیت بررسی‌شده است و سپس «نظریه عقلانیت نرم گزاره‌های دینی» به‌منظور ارائه چهارچوبی برای فهم رابطه عقل و دین در گزاره‌های اعتقادی معرفی می‌گردد. در بررسی مناسبات عقل و دین در حوزه اخلاق نیز نظریه صفاتی در اخلاق به‌منظور تبیین رابطه گزاره‌های اخلاقی دین با مفاهیم عقل علمی ارائه گردیده است.

کتاب حاضر در مورد بوم ـ شهرهای اصحاب ائمه (علیهم‌السلام) با توجه به جریان‌های فکری امامت و عقل در آن‌ها تهیه و گردآوری شده است. این نوشتار نخست به کلیات موضوع موردنظر ازجمله معرفی و نقد منابع موجود مانند تاریخ طبری، تاریخ مدینه دمشق، تاریخ قم، بغداد و کتب رجالی مانند رجال برقی، کشی، نجاشی و ... می‌پردازد. نگارنده در ادامه به جریانات فکری چند بوم شهر ازجمله شهر مدینه، کوفه، قم و روی و اصحابی که در آن‌ها متولد شده و رشد یافته‌اند را به‌طور مبسوط تشریح می‌نماید. در پایان نوشتار مذکور شهرهای خراسان و ماوراءالنهر و همچنین بوم ـ شهر بغداد و خاندان‌های شیعی بغداد و نقش آنان در شکل‌گیری حوزه حدیثی این شهر را به بحث می‌گذارد. ویژگی‌های مکتب حدیثی قم و ری از مباحث برجسته این مجموعه به شمار می‌رود.

شرف‌الدین علی حسینی اِسترابادی نجفی‌(م۹۶۵ ق)، معروف به شرف‌الدین استرابادی ‌، از علمای ‌امامیه قرن دهم قمری و از شاگردان محقق کرکی است. هرچند وی در نجف ساکن بود، اما اصل او از اِستراباد بوده است و شاید همانجا نیز متولد شده باشد. از آثار وی کتاب تاویل الآیات الظاهره(یا الآیات الباهره) فی فضائل العترة الطاهره و همچنین کتاب الفوائد الغرویه، در شرح الجعفریه استادش محقق کرکی می‌باشد. از تألیفات شرف‌الدین استرابادی، کتاب تأویل الآیات الظاهره(یا الآیات الباهره) فی فضائل العترة الطاهره است، که مشتمل بر احادیثی درباره نزول آیاتی از قرآن کریم ویژه اهل بیت پیامبر(ص) است. محتوای این کتاب بر وسعت اطلاعات حدیثی مؤلف آن گواهی دارد، چنانکه در جاهای مختلف این کتاب، بخش عمده تفسیر ابن جحام -که از منابع مهم تفسیری ‌امامیه است- نقل شده است. مؤلف همچنین از دیگر منابع مهم حدیثی امامیه، در جمع و تدوین این کتاب بهره برده است. این کتاب در دو نوبت، یک بار در قم به کوشش مؤسسه امام مهدی(عج) در ۲ جلد، و بار دیگر به کوشش حسین استاد ولی در ۱۴۰۹ق در قم، به چاپ رسیده است. خلاصه‌ای از این کتاب، که به جامع (کنز) الفوائد و دافع المعاند یا کنز جامع الفوائد معروف است، به شخصی به نام علم (یا علی) بن سیف بن منصور نجفی حلی منسوب است، که نسخه‌هایی از آن بر جای مانده است. این کتاب در ۹۳۷ق در مشهد تألیف شده است. درباره مؤلف کتاب اخیر، میان علمای امامیه تردیدهایی وجود دارد.