جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

هستۀ مرکزی و غایت هرمنوتیک گادامر، تأمل فلسفی در ماهیت فهم و تبیین چگونگی دستیابی به آن است. فهمی که تاریخ‌مندی، زبان‌مندی و بازی‌مندی شاخصه‌های آن هستند و در بستر ساحات وجودی انسان (سنت، تاریخ و فرهنگ) متعین می‌شود. نوشتار پیش‌رو بر آن است تا بر پایۀ شاخصه‌های تعیین‌کنندۀ یادشده، هرمنوتیک فلسفی گادامر را در آینۀ وظیفه گرایی و پیامدگرایی اخلاقی بررسی کند و در متن این بررسی به امکان‌سنجی واگرایی وظیفه‌گرایی اخلاقی و هم‌گرایی پیامدگرایی اخلاقی با رویکرد هرمنوتیکی گادامر بپردازد. از منظر فلسفۀ گادامر، هر کنشی (اخلاقی/ سیاسی) در موقعیت هرمنوتیکی رخ می‌دهد. این بدان معناست که دانش اخلاقی‌ای با هرمنوتیک فلسفی گادامر منطبق است که در تقابل با مطلق‌انگاری، ماهیت وجودی و تاریخی کنشگر را در خود جای دهد. از این رهگذر به نظر می‌رسد دانش اخلاقی پیامدگرا دانشی است که امکان این کنش اخلاقی را برای کنشگر فراهم می‌کند و در نقطۀ مقابل، دانش اخلاقی وظیفهگرا بر پایۀ مطلق‌انگاری، این امکان را سلب خواهد کرد و کنش اخلاقی را تا سطح عمل بازتولیدی صرف، فرو خواهد کاست. البته شاخصه‌های خاص هرمنوتیک گادامر راه را برای امکان انطباق‌پذیری با اخلاق وظیفه گرا نیز هموار می‌کند.

این کتاب، می کوشد تا: - دیدگاه های اصلی و مفاهیم کانونی (فرانسیس بیکن) و نقش این مفاهیم و دیدگاه های سازنده در ساخت جهان بینی مدرن را مورد بحث و تحلیل قرار دهد. - به آراء و مفاهیم بنیادین (رنه دکارت) فرانسوی بپردازد به ویژه قضیه بنیادین کوگیتو و نتایج، آثار و پیامد های آن را تحلیل کند. - (توماس هابز) و فلسفه سیاست مدرن او و دیدگاه ها و کلیدی ترین مفاهیم هابز که بیانگر مبانی نظری فلسفه سیاسی اوست را مورد کاوش و تحقیق قرار دهد. - (جان لاک) و اندیشه های محوری، تاثیر گذار و لیبرالی او را مورد بحث قرار دهد و به مفاهیم مرکزی لاک که عناصر سازنده فلسفه سیاسی لیبرالی او یا لیبرالیسم کلاسیک است، بپردازد. - مبانی انسان شناختی و بنیادهای فلسفی مدرنیته سیاسی و گفتمان حقوق بشر در فلسفه عملی، فلسفه اخلاق و حقوق (ایمانوئل کانت) را مورد تحلیل و تفسیر قرار دهد و...

راجر اسکروتن، در این کتاب از منظر تحلیلی، تصویری از تاریخ فلسفه جدید را از دکارت تا ویتگنشتاین به‌دست می‌دهد. او شخصیت‌های اصلی و دغدغه‌های عقلانی مهمی را که، از دکارت به‌بعد، فلسفه غربی را شکل داده‌اند معرفی کرده است. نویسنده دراین کتاب به تشریح مضمون استدلال‌ها و نتایج فلسفی آنها پرداخته است. تاریخ مختصر فلسفۀ جدید کتابی است مختصر و روان و در عین حال دقیق و پرمطلب که خواننده را به‌نحوی جدی با مباحث مهم‌ترین فیلسوفان معاصر درگیر می‌کند. به وسیله خواندن کتاب "تاریخ مختصر فلسفه جدید " لذت های فلسفه را برای خود کشف کنید. نویسنده مشهور راجر اسکروتون که هم برای دانشجویان با تجربه فلسفه و هم برای خوانندگان مینویسد، بررسی فلسفه مدرن را به شکل بسیار خواندنی و جذابی به شما ارائه می دهد. اسکروتون که همیشه جذاب است، ما را به یک تور هیجان انگیز از این موضوع می برد، از بنیانگذار دکارت تا مهم ترین و مشهورترین فیلسوف قرن بیستم، لودویگ ویتگنشتاین. او تمام شخصیت‌های اصلی و همچنین مشغله‌های فکری اصلی را که به فلسفه غرب کمک کرده است، شناسایی می‌کند. اسکروتون با ترسیم پرتره ای از فلسفه مدرن که زنده و متحرک است، ما را با برخی از بزرگترین مسائل فلسفی که در این دوره ابداع شده و از آن زمان تاکنون دنبال شده است، آشنا می کند. از جمله مطالب در مورد بحث های اخیر، تاریخ کوتاه فلسفه مدرن به عنوان مقدمه کلاسیک در حال حاضر ایجاد شده است. آن را بخوانید و دلیل آن را دریابید.

در نوشتار حاضر ما با دو فیلسوف پدیده‌شناس مواجه هستیم که در دو سنت فکری متفاوت یعنی هرمنوتیک و پدیده‌شناسی به مفهوم «دیگری» به مثابه امکان‌های بنیادین فرد اشاره داشته‌اند. دیگری، به عنوان مفهومی هستی‌شناختی و مشترک در اندیشه گادامر و لویناس، نقطه عطف شرط امکان فهم و اخلاق است. این نوشتار با تمرکز بر مفهوم دیگری، ضمن پرداختن به نکات افتراق و اشتراک میان دیدگاه گادامر و لویناس، نشان خواهد داد دلمشغولی لویناس، به عنوان فیلسوف دیگری، رجوع به بنیادهای اخلاق است و شرط امکان بنیادهای اخلاق مواجهه با دیگری است. در هرمنوتیک فلسفی گادامر، دیگری نقطه عطف تعین امکان‌های فهم در روابط دیالکتیکی و گفتگومحورانه است. بدون دیگری در اندیشه لویناس اخلاق و امر اخلاقی، و در اندیشه گادامر فرایند فهم در قالب امتزاج افق‌ها رخ نخواهد داد. بنابراین، این مقاله نشان می‌دهد که دیگری مفهومی مشترک بین این دو فیلسوف است که هر دو در تحلیل‌های فلسفی خودشان از اخلاق یا فرایند فهم گریز و گزیری از آن ندارند.

فرانسیسکو سوارز با ابداع نظریۀ علیت اشرابی ادعا کرد که علل اربعه وجود را به معلول اشراب می‌کنند. بدین ترتیب، نظریه اشرابی علّیت مفهوم هر چهار علّت -به ویژه علّت غایی- را شبیه علّت فاعلی می‌گرداند. از این رهگذر، سوارز می‌توانست در فلسفۀ خود ارادۀ آزاد و بی‌غایت الهی را با کنش غایتمند او در طبیعت جمع کند. دکارت نیز، با تأثیرپذیری از نظریه اشراب، علت غایی را از فلسفه خود حذف کرد تا راه را برای توضیح مکانیکی طبیعت هموار نماید. بدین نحو نظریه‌ای که با اهدافی الهیاتی ابداع شده بود، مبنای توضیح علمی طبیعت قرار گرفت. در این پژوهش تفاوت‌ها و شباهت‌های غایت‌شناسی طبیعی را در متافیزیک دکارت و سوارز بررسی می‌کنیم. مطالعۀ تطبیقی این دو نظام مابعدالطبیعی نشان می‌دهد که چگونه ممکن است دو نظریه از مبانی واحدی متأثر باشند، اما به نتایج متضادی بینجامند. بنابراین، در ابتدا مفهوم نظریۀ اشرابی علیت را تحلیل خواهیم کرد، پس از آن با تکیه بر شواهد متنی تأثیر نظریۀ اشراب بر غایت‌شناسی سوارز و دکارت را آشکار خواهیم ساخت. سپس بررسی می‌کنیم که چگونه دکارت، با بسط نظریه علیت سوارز، ضرورت علّی (فاعلی) را تنها خیر در طبیعت در نظر گرفت.

رنه دکارت ازبزرگ‌ترین فیلسوفان تاریخ فلسفه تاریخ فلسفه غرب است که به درستی پدر فلسفه جدید لقب گرفته است.آرا وافکاری وی، تا به امروز، تاثیری بسیار عمیق در فیلسوفان بعد از خود به جا گذاشته است و کتاب مختصر اما بنیادین وی به نام تاملات در فلسفه اولی منشا مباحثات فلسفی وکلامی گسترده‌ای در همان عصر وبعد از آن شد. دکارت، تمام اعتراضات مطرح شده به این کتاب را در مجموعه‌ای بزرگ گردآوری کرد وبه آن‌ها پاسخ گفت وآن را اعتراضات وپاسخها نامید.