جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

اهمیت درس خارج فلسفه: الف) برای اولین بار در حوزه‌های علمیه عنوان «خارج فلسفه» مطرح شده که این اقدام افتخاری برای حوزه علمیه خراسان است که در جهت راه اندازی آن پیش قدم شد. این ابتکار به معنای توجه به مباحث جدید و نیازهای روز در فلسفه است. ب) هدف آن پرداختن به مسائل جدید و اشکالات در فلسفه است: با پیشرفت زمان، مسائل و اشکالات جدیدی در فلسفه مطرح می‌شود که نیاز به بررسی و پاسخگویی دارند. این درس به دنبال پاسخ به این سؤالات و اشکالات است. ج) برای تربیت مجتهدان و صاحب‌نظران در فلسفه ضروری است: این درس به عنوان یک تمرین برای طلبه‌ها جهت تبدیل شدن به مجتهدین و صاحب‌نظران در فلسفه مطرح می‌شود. ویژگی‌های درس خارج فلسفه: فراتر از متون رایج به مباحث جدید می‌پردازد: درس خارج باید به اشکالات و بعضاً مسائلی پرداخت که در متون رایج، مطرح نبوده است. همچنین با توجه به پیشرفت علوم تجربی، اشکالات جدیدی مطرح می‌شود که نیاز به بررسی دقیق دارند. نکات مهم در برگزاری درس خارج فلسفه: الف) حفظ تعادل بین پرداختن به اشکالات و اصل موضوع: نباید در پرداختن به اشکالات افراط کرد و از اصل بحث غافل شد. ب) پیش‌نیاز آن، تسلط بر یک دوره کامل فلسفه و آشنایی با متون اصلی است: طلبه‌ها باید قبل از ورود به درس خارج، بر یک دوره کامل فلسفه مانند شرح منظومه یا نهایه  تسلط داشته باشند تا بتوانند مباحث را بهتر درک کنند. ج) محوریت درس بر اساس کتاب اسفار خواهد بود، با مراجعه به منابعی چون شفا و اشارات: محوریت درس بر اساس کتاب اسفار خواهد بود و منابع دیگری نیز مورد استفاده قرار خواهند گرفت. اهمیت مشارکت طلبه‌ها: درس خارج با درس‌های سطح و متن‌خوانی متفاوت است: در این مرحله، طلبه‌ها باید فراتر از یادگیریِ صِرف بروند و فعالانه در مباحث شرکت کنند و به متون و مطالب مختلف ، مراجعه داشته باشند تقریر جلسه دوم: بسم الله الرحمن الرحیم الحمدلله رب العالمین و الصلاة و السلام علی سیدنا محمد و آله الطاهرین و لعنت الله علی اعدائهم اجمعین ۱- جایگاه بحث نفس در فلسفه یکی از نکات مهمی که قبل از ورود به بحث نفس باید مشخص شود، جایگاه نفس در فلسفه است. بنابر تقسیم‌بندی پیشینیان قبل از ملاصدرا، مبحث نفس جزو طبیعیات به شمار می‌آمد، نه جزو فلسفه اعلی. اما ملاصدرا بحث نفس را در مباحث فلسفی قرار داد. بر اساس نظر ایشان، باید مشخص شود که آیا مسئله نفس و بحث‌های پیرامون آن فلسفی است یا خیر. ۲- معیار مسئله فلسفی ابتدا باید مشخص کنیم که اصلاً مسئله فلسفی چیست و معیار آن چیست. همچنین باید بررسی کنیم که آیا این معیار بر بحث نفس تطبیق می‌کند یا خیر، تا مشخص شود که جزو فلسفه است یا جزو طبیعیات. ۳- اهمیت تعیین جایگاه بحث نفس قبل از آن، باید به این نکته توجه کنیم که چرا باید در این مورد وقت بگذاریم و بحث کنیم. چه بحث نفس جزو طبیعیات باشد و چه جزو فلسفه اعلی، ما این بحث را انجام می‌دهیم و آن را می‌خوانیم. پس چینش مطلب با عنوان اینکه این مسئله فلسفی است یا مسئله طبیعی، خیلی تفاوتی نمی‌کند. این نکته‌ای است که باید به آن پرداخت و توجه داشت که چرا دانستن این مسئله خود اهمیت دارد. ۴- هدف فلسفه اعلی در مسائل فلسفی و به خصوص در فلسفه اعلی، به دنبال این هستیم که محمولات و عوارضی که بر وجود بار می‌شود و آن معیار فلسفی بودن را دارد، از طریق عقل و استدلال برهانی که غیر قابل تشکیک است، بشناسیم. در سراسر فلسفه به دنبال این هستیم که این محمولات و عوارض را با همان معیاری که دارد - نه هر محمولی و نه هر عارضی - بشناسیم، به وجهی که قابل تشکیک نباشد. یعنی نتیجه این استدلال به ما یقین عقلی بدهد. ۵- یقین عقلی: ما به دنبال کسب معرفت و یقین عقلی هستیم. بسیاری از مسائل در فلسفه هست که ما از آنها بحث می‌کنیم و در صدد معرفت تصوری و تصدیقی آن هستیم، اگرچه از قبل هم معلوم است که موضع ما چیست. مثلاً در مورد اثبات وجود خداوند یا اثبات وجود ملائکه، آیا ما قبل از اینکه حتی وارد بحث فلسفی شویم، شکی داریم که شاید نتایج بحث‌های ما منجر به نفی وجود خداوند شود؟ یا مثلاً در بساطت ذات، عینیت ذات و صفات، و خیلی مسائل دیگر که در ارتباط با معرفت حق تعالی است، ما از قبل هم اینها را می‌دانیم و قبول داریم، ولی باز هم بحثش می‌کنیم. ۶- انحاء باورها باورها و اعتقادات، به دو گونه است: ۱. باوری که به نحو یقین عقلانی حاصل شده است. ۲. باوری که بر سبیل اقناع غیر عقلی حاصل شده است. در حالت دوم، باور وجود دارد و ما قانع شده‌ایم، ولی نه از این باب که دلیل یقینی عقلی بر آن داریم؛ یقین روانی است که حاکم به آن قوه وهم است. سر اینکه شناخت جایگاه بحث نفس اهمیت دارد اینست اگر جزو مباحث فلسفی باشد، پس با دلیل عقلی به یقین عقلی میرسیم.