جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

ترجمه ماشینی: ابوحامد محمد غزالی اگرچه عمر نسبتاً کوتاهی داشت (1111-1058)، اما خود را به عنوان یکی از مهم ترین متفکران تاریخ اسلام معرفی کرد. کتاب «عدم انسجام فیلسوفان» که پس از بیش از یک دهه سفر و تفکر زاهدانه نوشته شده، ادعا می‌کند که در حالی که فیلسوفان مسلمانی مانند ابن سینا به استدلال‌های غیرقابل انکار درباره موضوعات الهیات و متافیزیک می بالیدند، اما نتوانستند ادعاهای خود را انجام دهند. علاوه بر این، بسیاری از اظهارات آنها نمایانگر بدعت و بی ایمانی پنهان بود. علیرغم تلاش فیلسوف قرن دوازدهم ابن رشد، آثار غزالی به طور گسترده خوانده شده و تأثیرگذار است.

ابوالوليد محمد بن رشد كتاب تهافت التهافت را در پاسخ به تهافت الفلاسفة غزالي به رشتة تحرير درآورده است، تا «نشان دهد كه بيشتر آنچه غزالي در كتابش آورده است از ارزش تصديقي و اقناعي برخوردارند و به مرتبة يقين و برهان نمي‌رسند». غزالي در بيست مسأله بر فلاسفه خرده گرفته در سه مورد حكم به تكفير ايشان داده است. ابن‌رشد يك به يك اين مسائل را طرح كرده و به مقابله با غزالي رفته است. او فحاشي‌هاي غزالي را با فحاشي پاسخ داده، اما آنجا كه پاي انتقاد و استدلال در ميان است در بسياري موارد به غزالي حق داده است و ابن‌سينا را به كج‌فهمي متهم كرده است. به نظر او كتاب غزالي مباحث الهي را از محل ويژة خويش به در آورده و براي غير اهل آن عرضه كرده است. همين امر باعث شده است كه اين مباحث حالت برهاني خود را از دست بدهند، و به‌صورت سخناني جدلي و خطابي درآيند. از اينجاست كه او نه گزارش غزالي را از ديدگاه‌هاي فيلسوفان مي‌پسندد و نه انتقاد او را از آنها. «اين كتاب را بايد تهافت مطلق ناميد، نه فقط تهافت فيلسوفان».