جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

مقولات و حرکت در مقوله و بالاخص حرکت در مقوله جوهر یکی از مباحث مهم در فلسفه است علاوه بر اینکه خود، یک نگرش جدید در حرکت هستی شناسی به سمت استکمال محسوب می شود، دارای نتایج و آثار بسیاری است که پرداختن به آنها موجب ایجاد یک نظام جدید فکری در عرصه های خداشناسی، انسان شناسی، جهان شناسی، معاد و شناخت کیفیت آنها میگردد. از سوی دیگر در نظام شکل یافته بر مبنای حرکت جوهری ، می توان به حل بسیاری از شبهات و دغدغه ها ی که در خصوص دگرگونی و تغییر و تبدل در هستی است و همچنین به پاسخ بسیاری از سوالات مهم و حیاتی بشر دست یافت. در این میان استادان بزرگوار طباطبایی و مطهری به عنوان دو متفکر نظام ساز در عرصه فلسفه، در تاریخ معاصردر بحث حرکت در مقوله جوهر محسوب میشوند و بررسی نظرات آنان در این باب، گنجینه ای ازنتایج فلسفی حرکت در مقوله جوهر را در اختیار اهل خرد قرار می دهد که به وسیله ی آن می توان به حقایق سنت الهی که بر اساس تبدل در هستی است و کیفیت آنها در عالم هستی دست یافت.در این رساله سعی شده است تا نظرات موافق و مخالف هر دو متفکر اسلامی به تصویر درآید. بنابراین پس از ارائه کلیاتی ازمقولات و حرکت در مقوله ، و آثار آن در مسئله ی حرکت جوهری پرداخته شده و سپس به بحث نهاد نا آرام هستی که مستمرا و پایدار در مدار حرکت جوهری به طرف غایت کمال هستی در حال حرکت هست خواهیم رسید

مساله اتحاد عاقل و معقول یکی از مباحث ریشه دار و پرسابقه فلسفی است که همواره میان فلاسفه و حکمای یونان قبل از اسلام و نیز میان حکمای مسلمان مورد بحث و گفتگو بوده است. این مساله بخشی از مساله شناخت شناسی در فلسفه ی ملاصدرا است که عهده دار رابطه علم و شناخت انسان با خودوی است. یکی از مواردی که در زمینه تحریر محل گفتگو در مساله اتحاد عاقل و معقول در این رساله مورد بحث است، این است که مبانی و ادله ی اتحاد عاقل و معقول نزد استاد مطهری و حسن زاده آملی در چیست؟ در این میان بعضی از متفکران بر این عقیده اند که اصولا محور بحث در مساله اتحاد عاقل و معقول علم حصولی است و علم حضوری به طور کلی از محل بحث خارج است. بسیاری دیگر از فیلسوفان در بحث اتحاد عاقل و معقول علم حضوری را نیز وارد بحث کرده اند و فقط این بحث را منحصر در علم حصولی ندانسته اند. این نوشتار در صدد بررسی و سیر تحول مساله اتحاد عاقل و معقول در فلسفه ی ملاصدرا و تبیین ابعاد مختلف آن از جمله معنا شناسی، مبانی و ادله ی آن از منظر استاد مطهری و استاد حسن زاده آملی است و لذا آنچه به صورت اجمال می توان از نظرات و دیدگاههای هر دو متفکر بیان کرد این است که بحث اتحاد عاقل و معقول که انسان را متحد با معلومات خود می داند نقش بسزای در زندگی انسان خواهد داشت.

چکیدهاز مسائل مهم و اساسی در باب معرفت، شناختِ خودِ انسان است. با شناخت انسان آدمی هم به شناخت خدا راه پیدا می‌کند و هم به شناخت هستی می‌رسد. در این نوشتار سعی بر آن شده است که انسان شناسی از دیدگاه استاد جوادی آملی بررسی شود.استاد جوادی آملی می گوید اگر می‌خواهیم انسان را بشناسیم باید ببینیم انسان آفرین راجع انسان چه چیزی گفته است. تعریف آدمی از منظر قرآن « حی متأله مائِت» است.یکى از مهم‏ترین مسائل انسان‏شناسى بحث فطرت است. فطرت که آفرینش ویژه به‌شمار می‌رود، اصلى‏ترین سرمایه و برترین ره‌توشه‏اى است که خداوندگار عالم، انسان را از آن بهره‌مند ساخته است. از دیدگاه آیت الله جوادی آملی، معارف اصلی دین، یعنی توحید و معاد و دیگر حقایق دینی که در سرشت انسان نهاده شده است با هفت گروهاز آیات قرآن قابل استدلال و اثبات است.تنظیم آیات فطرت در هفت گروه، بیان سازگاری عدم تبدل فطرت (لا تبدیل لخلق الله) با نظریه حرکت جوهری در مورد انسان، تحلیل فلسفی هست‌ها و نیست‌ها و بایدها و نبایدهای فطری، سازگاری نظریه فطرت با جسمانیه‌الحدوث بودن نفس و بالاخره تحلیل وجودشناختی فطرت از نوآوری‌های استاد دربحث فطرت است.موضوع دیگری که در این تحقیق مورد بررسی قرار گرفته است، «تفسیر انسان به انسان» است. اسم «تفسیر انسان به انسان» در تناظر با تفسیر«قرآن به قرآن» مطرح شده است. از نظر آیت الله جوادی آملی وقتی بهترین روش تفسیر قرآن عرضه آن بر خود قرآن است پس انسان را نیز باید با انسان تبیین کرد و همانطور که قرآن کریم دارای آیات محکم و متشابه است و برای شناخت متشابهات باید آنها را به محکمات ارجاع داد، در مورد انسان ها نیز محکم و متشابه داریم. وی با مرجع برشمردن محکمات انسان برای متشابهات می‌گوید تمامی محکمات نیز به یک محکم کهحیات است، بازمی‌گردند.کلید واژه‌ها : انسان شناسی، جوادی آملی، فطرت، متشابهات ومحکمات انسانی، علم‌النفس

چکیدهبحث از انسان و ابعاد وجودی او در عرفان مولانا و حکمت متعالیه صدرایی از اهمیت و وسعت زیادی برخوردار است و پس از مسأله خدا، انسان محوری ترین مسئله به شمار می‌آید؛ چرا که آفرینش جهان، فرستادن پیامبران و نزول کتب آسمانی برای رسیدن او به سعادت نهایی‌اش صورت گرفته است. انسان شناسی علاوه برآن که مقدمه ای است برای شناخت جهان بلکه بالاتر ازآن مقدمه و زمینه ای است برای شناخت خدا. از باب حب ذات به ذات نیز انسان شناسی برای انسان از علایق ذاتی او محسوب شده و به همین جهات نیز حکما و عرفا و اندیشمندان هر یک به فراخور حال از این مسئله عبور نکرده اند. از میان حکمای مسلمان ملاصدرا و از میان عرفای نامدار نیز مولانا جلال الدین بخشی از همّ خود را مصروف آن داشته‌اند.آنها مقام انسان کامل را از آن انبیاء دانسته و پیروی از هوا و هوس را اصلی ترین مانع برای رسیدن به این مقام معرفی کرده اند.لذا این موضوع محقق را بر آن داشته تا در این پایان نامه به بررسی و شناخت انسان و تبیین جایگاه او در نظام هستی و ویژگی های انسان کامل و چگونگی تحققش از دیدگاه ملاصدرا و مولانا بپردازد. کلمات کلیدی: انسان شناسی،کمال،انسان کامل،ملاصدرا،مولانا