جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

نهاية الأرب في فنون الأدب تألیف احمد بن عبدالوهاب نویری فرهنگ نامه يا دائرةالمعارفى است جامع و از تمامى علوم و معارف اسلامى و فرهنگ عصر خويش و از صدر اول تا عصر تأليف سخن مى‌گويد. اجمالى از مطالب كتاب اين مجموعه كار خود را از آغاز آفرينش آسمان آغاز كرده و پيرامون هيئت آسمان و فلك ادامه مى‌دهد و در هواشناسى و كهكشان شناسى و چگونگى شكل- گرفتن برف و باران و آذرخش و قوس و قزح و اساس آتش و آتش‌خانه‌ها و ضرب المثل‌هاى مربوط به آتش و بيان شب‌ها و روزها و ماهها و سال‌ها و فصول و اعياد و كوه‌ها و درياها و جزاير و نهرها و چشمه‌ها و آبگيرها. به حقيقت كمتر علمى است كه نشانى از آن در اين مجموعه ديده نشود. تاريخ، ادبيات، فرهنگ شناسى، مردم شناسى و... آنقدر اين دانشنامه را آكنده است كه وجود آن را براى پژوهشگران تاريخ علم مرجعى گريز ناپذير مى‌سازد.اين مجموعه عظيم در بيش از 30 جلد تنظيم گشته و دانشهاى گوناگون را آنقدر به تفصيل برگزار كرده است كه تنها چند جلد آن مرجعى پربار براى تحقيقات ادبى و بلاغى است.

معلّقات سبع یکی ازکهن ترین منابعی است که از شعر روزگار پیش از اسلام موجود است، این اشعار به زبان های مختلفی همچون آلمانی، انگلیسی و... ترجمه شده است، اهمیت این اشعار را شاید بتوان در تصویری که از روزگار پیش از پیدایش اسلام به مخاطب می دهد دانست.در رساله حاضر سعی بر آن است که به این اشعار از منظری دگرگونه نگریسته شود و آن بررسی و پژوهش واژه های علمی در معلّقات سبع است.به این منظور ابتدا به معرّفی کلّی عصر جاهلی پرداخته شده و مفهوم جاهلیّت، شعر عصر جاهلی، معرّفی معلّقات سبع و شرح حال کوتاهی از شاعران آن آورده شده است، سپس تقسیم بندی علوم به طور کلی و تعریف علوم طبیعی و اقسام آن مشتمل بر علم جانور شناسی، گیاه شناسی و...آمده است، در آخر نیز پس از بیان تاریخچه ای از علوم «جانور شناسی، پزشکی(تشریح)، گیاه شناسی، دارو شناسی، سنگ شناسی و ستاره شناسی» نزدعرب قبل از اسلام، واژه های مرتبط با این علوم که در معلّقات سبع به چشم می خورد به طور مفصّل و با کمک فرهنگ های مختلف توضیح داده شده و شاهد مثال های عربی، فارسی و قرآنی برای آن ها آورده شده است.روندی که این فصل ها طی می کند خود به خود خواننده را به این سمت و سو سوق می دهد که بر خلاف تصویری که از عصر جاهلی در ذهن ما نقش بسته است شعرای آن زمان با علوم موجود در روزگار خود آشنایی داشته اند، بسیاریِ واژه های علمی که در معلّقات سبع به چشم می خورد نشان دهنده این مطلب است که عرب روزگار جاهلی از علوم عصر خویش بی خبر نبوده است، هرچند آنان برخی از علوم خود را از یونان اقتباس کرده اند، البتّه این نکته نباید پنهان بماند که آنان در بهره برداری از این علوم و ترجمه ها و تألیف های مربوط به آن، اشتباه های آنان را کشف و تصحیح می کردند و برخی آراء علمی خود را در آن ها وارد می ساختند و نظریه ها و ایده های جدیدی را کشف می کردند که آنان را به سمت علوم پیشرفته در میادین مختلف سوق می داد، اعراب انتقال دهنده محض نبودند بلکه تا جایی که در توانشان بود در زمینه ابداع و ابتکار کوشش می نمودند و اگر ما اکنون شاهد تمدّن و فرهنگی در عصر ظهور اسلامی هستیم، باید آن را مرهون تمدّن عرب قبل از اسلام بدانیم.

با توجه به مقاومت باکتری‌ها نسبت به آنتی‌بیوتیک‌ها و نیاز روزافزون انسان به استفاده از گیاهان دارویی برای کنترل بیماری‌ها بررسی‌های بیشتر گیاهان مورد توجه محققین قرار گرفتند. لذا هدف از این تحقیق بررسی اثر ضد میکروبی عصاره تام و فراکسیون‌های کلروفرمی اتیل استاتی متانولی و آبی حاصل از بخش هوایی گیاه مریم گلی مصری علیه 5 سوش باکتریایی و یک سوش قارچی بود. گیاه Salvia aegyptiaca از گیاهان اندمیک ایران است. این گیاه از خانواده Lamiaceae می‌باشد که در اردیبهشت ماه 1391 از بندرعباس جمع‌آوری گردید، عصاره‌گیری سر شاخه‌های هوایی با متانول به روش پرکولاسیون انجام گردید و فراکسیون‌های کلروفرمی، اتیل استاتی، متانولی و آبی آن به روشliquid-liquid fractionation تهیه شد. اثر آنتی‌باکتریال در غلظت‌های (80 mg/µl) 1000، (40 mg/µl) 500، (20mg/µl) 250، (10 mg/µl) 125 میلی‌گرم/ میلی‌لیتر برای عصاره تام و فراکسیون‌های کلروفرمی، متانولی و آبی علیه سه باکتری گرم مثبت: استافیلوکوکوس اورئوس (PTCC 1431)، استافیلوکوکوس اپیدرمیدیس ((PTCC 1435 باسیلوس سرئوس (PTCC 1015) و دو باکتری گرم منفی: اشرشیاکلای (PTCC 1399)، سودوموناس آئروژینوزا (PTCC 1430) و قارچ کاندیدا آلبیکنس(PTCC 5027)توسط روش چاهک پلیت بررسی شد. در این مطالعه عصاره تام بر روی باکتری‌های سودوموناس آئروژینوزا، استافیلوکوکوس اورئوس، باسیلوس سرئوس موثر بود اما بیشترین اثر را روی سودوموناس آئروژینوزا در غلظت (40 mg/µl) 500 میلی‌گرم بر میلی‌لیتر (33/11 میلی‌متر) داشت. فراکسیون کلروفرمی بر روی سودوموناس آئروژینوزا در غلظت (40 mg/µl) 500 میلی‌گرم بر میلی‌لیتر، (33/17 میلی‌متر) اثر داشت. فراکسیون متانولی بر روی سودوموناس آئروژینوزا و باسیلوس سرئوس موثر بود، اما بیشترین اثر را روی باسیلوس سرئوس در غلظت (10 mg/µl) 125 میلی‌گرم بر میلی‌لیتر (33/11 میلی‌متر) داشت. فراکسیون آبی بر روی باکتری‌های استافیلوکوکوس اورئوس و باسیلوس سرئوس موثر بود اما بیشترین اثر را روی استافیلوکوکوس اورئوس در غلظت (80 mg/µl) 1000 میلی‌گرم بر میلی‌لیتر، (12 میلی‌متر) داشت.MIC (حداقل غلظت نهایی) برای عصاره تام که اثر ضد باکتری بر روی باکتری‌های استافیلوکوکوس اورئوس (MIC: 250 mg/ml)، سودوموناس آئروژینوزا (MIC:1000 mg/ml)، فراکسیون کلروفرمی بر روی سودوموناس آئروژینوزاMIC: 1000 mg/ml (، استافیلوکوکوس اورئوس (MIC: 1000 mg/ml)، باسیلوس سرئوس (MIC:1000 mg/ml)، قارچ کاندیداآلبیکنس (MIC:500 mg/ml)، فراکسیون متانولی بر روی سودوموناس آئروژینوزا (MIC:500 mg/ml)، استافیلوکوکوس اورئوس (MIC:500 mg/ml)، باسیلوس سرئوس (MIC:125 mg/ml)، استافیلوکوکوس اپیدرمیدیس (MIC:500mg/ml)، اشریشیاکلای(MIC:1000 mg/ml) و فراکسیون آبی برروی سودوموناس آئروژینوزا (MIC:500 mg/ml)، استافیلوکوکوس اورئوس (MIC:1000 mg/ml) باسیلوس سرئوس (MIC:1000 mg/ml) ، استافیلوکوکوس اپیدرمیدیس(MIC:1000 mg/ml)، اشریشیاکلای(MIC:500 mg/ml)با متد میکرودیلوشن داشت.