جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

یکی از موضوعات مورد دقت و بررسی در کلام معصومین، بررسی «فنون بلاغت» است وچون ائمه ی معصوم  قرآن ناطق اند، درکلام خود و از قرآن الگو گرفته اند. تا بدین وسیله، مقصود واقعی گفتار خود را با در نظر گرفتن جنبه های گوناگون بلاغی، آشکار کنند. کلام امیرالمومنین علی  معانی انتزاعی را به مدد تصاویر، محسوس و خیال انگیز می نمایاند. تصاویری که امیرالمومنین ترسیم می‌کند زنده و متحرک هستند و گویی با هریک از این تصاویر معانی ذهنی، جان می گیرند. در این پژوهش تصاویری از قرآن که علی  در نهج البلاغه آنها را به مدد الفاظ و با استفاده از شیوه های بلاغی، ترسیم کرده است؛ مورد بررسی قرار می گیرند. ترسـیم سیمای قرآن در نهج البلاغه به وضوح بیانگر عظمت و چندبعـدی بـودن وحـی است. امام علی  در کلام شیوای خویش وجوه گوناگونی از قـرآن را بیان کرده است.قرآن کریم، از عناصر ادبی همچون مجاز، تشبیه، استعاره و کنایه نیز سرشار بوده که تمامی این عناصر، نقش به سزایی در تصویرآفرینی آیات این کتاب مقدس ایفا می کنند. گفتار رسول گرامی اسلام نیز که متأثر از کلام وحی است از این شیوه ها بی بهره نیست و آن حضرت نیز به فراخور شرایط و مقتضای کلام و حال مخاطب از این روش ها استفاده نموده‌اند. حضرت علی نیز که در دامان آن بزرگوار پرورش یافته و روح کلام وحی با جسم و جان ایشان عجین گردیده , در کلام گهربار خود به وفور از این روش ها بهره برده و چنان ماهرانه از صنایع ادبی و شیوههای تصویر آفرینی استفاده کرده اند که الفاظ و کلمات به صورت تابلوهایی پویا و جاندار در پیش چشم مخاطب حاضر شده، گویا مخاطب از نزدیک نظاره گر ماجراست. شیوه های تصویر آفرینی ایشان عبارتند از: استفاده از صنایع بلاغی مانند تشبیه و استعاره کنایه و غیره ،استفاده از توصیف دقیق پدیده ها و استفاده از کلمات و واژ ها‌ی زنده .ایشان گاهی با بهره گیری از طبیعت، به این امر مبادرت ورزیده و معانی را به زیباترین صورت ممکن در ذهن مخاطب مجسم می سازند. حیوانات, ابزار و وسایل زندگی و حالات مختلف انسان و.... از جمله موارد دیگری هستند که برقامت الفاظ و کلمات ایشان جامه ای زیبا از جنس محسوسات پوشانیده و موجب آفرینش تابلوهایی زیبا در نظر مخاطب گردیدهاند تا مخاطب را با مفهوم حق و حقیقت آشنا ساخته و او را به راه سعادت و هدایت رهنمون گردند.این بررسی نشان دهنده آن است که ایشان در کنار هریک از وجوه گوناگون قرآن، با تعابیر گوناگون بر جنبـه هـدایتی ایـن کتاب شریف تأکیدی خاص داشته است. ایشان قرآن را دریای علم، راهنما، ناصـح، نور، شفا، سراج، و غیره معرفی کرده و صریحاً بیان کرده اسـت کـه ایـن کتاب کریم بر هدایت همه انسانهایی کـه بـا آن قـرین و همنشـین مـی‌شـوند.