جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

در این پایان نامه علوم قرآنی مانند علم اسباب نزول، ناسخ و منسوخ، محکم و متشابه در تفسیر المیزان مورد بررسی قرار گرفته است. در ابتدا، زندگینامه علامه طباطبائی و روش وی در تفسیر المیزان آورده شده سپس مفهوم علوم قرآنی، تاریخ پیدایش و تکامل علوم قرآنی، شأن نزول، مکی و مدنی، ترتیب آیات و سور وفواتح سور از دیدگاه علامه بررسی شده و سپس قرائتها،از دیدگاه ایشان آورده شده است. همچنین دیدگاه علامه طباطبائی درباره عدم تحریف قرآن، نسخ، تأویل و محکم و متشابه بیان شده است.

موضوع این پژوهش روایات اسباب النزول در تفسیر گرانقدر " المیزان فی تفسیر القرآن " اثر علامه محمد حسین طباطبایی است . این پژوهش در صدد آن است تا با تفکر و تدبر در آن اثر گرانبها به اهداف ذیل دست یابد . معنا ، مفهوم و اهمیت اسباب النزول ، نقش آن ها در فهم آیات قرآنی ، عیوب روایات اسباب النزول و همچنین ملاک ها و معیارهای پذیرش آن روایات از دیدگاه علامه طباطبایی . روش این تحقیق با توجه به امکانات و یافته های تحقیق روش توصیفی ، تحلیلی است . و محقق در این پژوهش به نتایج زیر دست پیدا می کند . اسباب النزول به معنای موجبات و علل نازل شدن است و در اصطلاح عبارت است از : رخدادی که در زمان بعثت روی داده و به خاطر آن و پس از آن ، آیه ، آیات یا سوره ای نازل شده است . آگاهی و وقوف به روایات اسباب النزول نقش مهمی در فهم مدلول و مفهوم آیات قرآنی دارد ، زیرا علم به سبب مقدمه و زمینه ی علم به مسبب می باشد . ولی اینگونه روایات مانند سایر آثار مأثور از گزند مشکلاتی چون جعل ، تحریف ، نقل به معنا و ... مصون نبوده و همین امور سبب بی اعتباری آن ها می گردد و عمده ی عیوب روایات اسباب النزول که در " المیزان " مطرح شده است عبارت است از : ضعف سند ، جعلی بودن ، اجتهاد راوی ، تعارض با قرآن ، سنت ، عقل ، زمان و مکان نزول و تعارض در متن روایات ، تطبیق بر مصداق ، نقل به معنا و ناسازگاری روایات با پیوستگی آیات . با توجه به مشکلات مذکور علامه طباطبایی برای پذیرش روایات ملاک ها و معیارهایی مد نظر قرار داده است که عبارتند از : صحت سند و تأیید با روایات دیگر ، موافقت روایت با زمان نزول و وقایع تاریخی ، انطباق روایت با آیه ، مساعدت با دلایل عقلی و عدم اخلال به پیوستگی آیات . در پایان پیشنهاد می گردد که موضوعاتی چون محکم و متشابه ، ناسخ و منسوخ و ... به صورت تحلیلی در تفسیر المیزان مورد بحث و بررسی قرار گیرد . پژوهشگر در انجام این تحقیق با مشکلات و محدودیت هایی چون عدم وجود منابع کافی و تخصصی و تکراری بودن مطالب در این زمینه روبرو بوده است .