جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

طبقه بندی علوم، علاوه بر سهولت در کارهای علمی، نوعی نظم فکری در محقق ایجاد می کند و حدود و میزان هر علم را مشخص می سازد و به ترسیم هندسه علوم در تمدن اسلامی یاری می رساند. به همین سبب، در جامعه علمی اسلام همواره بر این اصل تاکید شده است. فخرالدین رازی، متکلم اشعری مذهب سده ششم هجری قمری، با تالیف کتاب جامع العلوم به طبقه بندی علوم توجه داشته است و با مطرح کردن شاخه های فرعی علوم به عنوان علومی مستقل در طبقه بندی خود، نگرش جدیدی از علم را ارائه نموده و طبقه بندی او الگوی بسیاری از دانشمندان پس از وی قرار گرفته است. شمس الدین آملی، مدرس شیعه مذهب سده هشتم هجری قمری، در کتاب نفایس الفنون به طبقه بندی علوم پرداخت و همانند فخرالدین رازی در طبقه بندی خود علوم جدیدی را مطرح نمود و با درهم شکستن طبقه بندی های سنتی علوم، رویکرد نوینی در تاریخ علم به دست داد. طبقه بندی های مذکور دارای نقاط اشتراک و افتراقی، هم در نوع نگرش به علم، و هم در ترتیب رده بندی علوم هستند. در جریان این بررسی، ضمن مقایسه این دو طبقه بندی با یکدیگر، تاثیر و اهمیت دیدگاه های فکری - کلامی و شرایط تاریخی این دانشمندان در طبقه بندی علوم و ارائه طبقه بندی های متفاوت در تاریخ علم بیان خواهد شد.