جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

این پایان نامه به بررسی عذاب الهی با تکیه بر آیات و روایات پرداخته و مطالب آن در سه بخش با این عناوین آمده است: بخش اول، کلیات: معنای عذاب و عقاب و جزا و نکال و نیز عذاب الیم، عذاب عظیم و...؛ بخش دوم، عوامل نزول عذاب الهی: تکذیب و انکار قرآن و اصول دین، اهانت به رسول خدا(ص) و مؤمنان، بی اعتنایی به پیمان و سوگند، تردید در مورد خدا و رسول خدا(ص) و قرآن و اصول دین، ارتکاب گناهان کبیره، گمراه شدن و گمراه کردن، سرکشی و طغیان؛ بخش سوم، عوامل پیش گیری از نزول عذاب الهی: ایمان و عمل صالح، بندگی و شکرگزاری، هدایت الهی، توجه به خدا، تفکر در آیات الهی، خودسازی و کسب فضایل اخلاقی.

کامل ترین مکتب تربیت در میان مکاتب مختلف، مکتبی است که سرچشمه و منبع آن وحی الهی باشد زیرا تنها خالق انسان است که آشنا با تمام ابعاد وجودی اوست و می تواند مربی هدایت گر و تربیت کننده وی باشد در حقیقت، تربیت چیزی جز تربیت دینی و مذهبی نیست و منظور از تربیت دینی نظام تربیتی مورد نظر دین اسلام می باشد. تزکیه نفس و تربیت علاوه بر این که در قرآن کریم تصریح شده است در کتاب های اخلاق و حدیث مکرر مورد توجه مربیان دین قرار گرفته است آنان با کوششی دامنه دار راه و روش تربیت را نشان بندگان خدا داده اند. وجه مشترک آیات و روایاتی که در این زمینه موجود است، آن است که همگی دنیا دوستی را مذموم دانسته و دستور به پرهیز ان داده اند و یگانه راه سعادتمندی بشر را اجرای فرامین الهی، اصلاح روابط بین خود و خدا، جامعه انسانی و جهان پیرامون او دانسته اند. این اصلاحات زمینه ای هستند برای رسیدن به قرب خداوند متعال که همانا هدف غایی تربیت و تزکیه نفس می باشد. در این میان، حتی با استفاده از نکات موجود در این آیات و با توجه به روایات، بسیاری از ویژگی ها و اصول تربیت دینی به دست می آید که این ویژگی ها خاص مکتب تربیتی اسلام به عنوان کامل ترین دین می باشد. برای رسیدن به نقطه مطلوب در تربیت دینی استفاده از ابزار مناسب و صحیح ضرورت دارد؛ این مهم در متون دینی ما مورد توجه قرار گرفته و به فراخور موقعیت زمانی و مکانی، شیوه هایی را ارائه داده اند تا آدمی در مسیر فلاح تربیت شود. البته تخلق به اخلاق پسندیده و تربیت دینی با توجه به شیوه های ارائه شده از سوی دین در گرو تلاش، تمرین، تکرار و پایداری فرد می باشد.

«ذکر و موانع آن از دیدگاه قرآن و حدیث» از مباحث بسیار مهمّی است که در تربیت انسان نقش اساسی دارد. این رساله طی یک مقدمه و هفت فصل به بازشناسی دقیق ذکر، ابعاد، مراتب، عوامل، آداب و شرایط، آثار، موانع و آثار نپرداختن به ذکر از نظر آیات و روایات پرداخته است. فصل اول در مورد تعریف مسئله، اهمیت، ضرورت، پیشینه، مشکلات و محدودیت های تحقیق، مفهوم، حقیقت، اهمیت و کاربردهای ذکر در قرآن و روایات است. فصل دوم، تقسیمات و مراتب ذکر را مورد بررسی قرار داده است. فصل سوم به بیان توفیقات الهی، مطالعة سرگذشت پیامبران و امت های قبلی، تفکر در مظاهر قدرت الهی و توجه به علم خداوند نسبت به همة هستی پرداخته است. فصل چهارم به بیان خضوع و خشوع، حضور قلب، طهارت قلب، انتخاب زمان و مکان مناسب برای ذکر و ذکر از نظر آیات و روایات پرداخته است. فصل پنجم به آثار دنیوی و اخروی ذکر از جمله: جلب عنایت پروردگار، خودسازی، اطمینان قلب، سرچشمه فکر و اندیشه، زمینه سازی برای استغفار، رستگاری، غفران الهی، اجر عظیم و رضوان الهی پرداخته است. فصل ششم، موانع ذکر از قبیل شیطان، نسیان، آرزوی طولانی، دوست و همنشین بد، رفاه زدگی، توجه افراطی به دنیا، غرور، استکبار و هواپرستی را از دیدگاه آیات و روایات مورد بررسی قرار داده است. در فصل هفتم به بیان پیامدهای ترک ذکر از قبیل زندگی مشقت بار، قساوت قلب، تسلط شیطان، اضطراب و نگرانی، خودفراموشی در دنیا، کور محشور شدن، عذاب جاودان و حسرت ابدی در عالم آخرت و... از نظر آیات و روایات پرداخته است.

از ویژگی های تربیت دینی این است که پیش از آن که از بیرون به تربیت بپردازد، در آغاز، خویشتن فرد را به وی می نمایاند، که انسان اسرار آمیزترین موجود جهان هستی است؛ موجودی که جهان کوچکی است که جهان بزرگی را در درون دارد، موجودی که علاوه بر داشتن بعد مادی از بعد معنوی نیز برخوردار است، هدف از آفرینش چنین موجودی حرکت در مسیر فطرت توحیدی است. بنابراین با توجه به فلسفه و هدف آفرینش انسان و با وجود برخورداری او از فطرت و نیز تعالیم انبیای الهی که یکی از اهداف بعثت آن ها متوجه کردن انسان ها با خویشتن حقیقی و حرکت در مسیر تکامل بوده است، از خود فراموشی می توان به عنوان مانع اصلی سعادت و کمال نام برد. از طرفی کلید معرفت خداوند شناختن نفس است پس اگر انسان نتواند خود را بشناسد چگونه می تواند پروردگارش را بشناسد. تزکیه همان که خداوند با یازده قسم پیاپی، اهمیت فراوان آن را به ما گوشزد می کند، از همان جایی آغاز می شود که آدمی وجود نور را باور می کند، ولی خود را در تاریکی می بیند. این جا ابتدای راه تزکیه است، لذا بر آن شدیم تا در بحث خودشناسی و خودسازی قدم بگذاریم تا تلازم بین این دو را کشف کنیم، و روشن سازیم که چگونه تهذیب و مجاهده راه به سوی خداوند می گشاید. براین اساس با استفاده از آیات نورانی قرآن و رهنمودهای پیامبر و ائمه اطهار ( علیهم السلام) و بزرگان، مبادی و اصول تزکیه را استخراج و در اختیار طالبین قرار دهیم. این تحقیق در دو فصل خودشناسی و خودسازی گرد آوری شده که در آن راههای معرفت خداوند بررسی، و بیان شده که در واقع خودشناسی، کلید خودسازی و گذرگاه خداشناسی است. بر اساس آنچه از مجموعه آیات قرآنی بدست می آید در میان مسائل اعتقادی اسلام، توحید و پس از آن معاد، حایز بیشترین اهمیت است. که اگر اعتقاد به نفس به عنوان موجودی مسقل از بدن – که می تواند پس از فنای آن باقی باشد – نداشته باشیم، اصولا جایی برای معاد باقی نمی ماند. با این بیان، به این نتیجه می رسیم که، نخستین گام در طریق تهذیب مجاهده است و مربی در این بین نقش بسزایی دارد. همان گونه فراگیری علوم حصولی نیازمند استاد مجرب و دانا است، وصول به معارف حقه نیز تنها در پرتو راهنمایی مربیان روحانی و هدایت عالمان ربّانی میسر است. با این هدف که خوانندگان راه سعادت، ترغیب به کشف خویشتن خویش شوند و از این شناخت برای معرفت حق تعالی بهره جویند.