جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

سخن از لفظ و معنی و ارتباط آن دو و اینکه در حوزه شعر و ادبیات کدام یک دارای اهمیت بیشتری است, با بررسی زبان قرآن به عنوان معجزه پیامبر (ص) شروع شد و به تدریج به تکامل رسید و از مباحث اصلی ناقدان و شعرشناسان قدیم شد. تا آنجا که به دیوان شاعران نیز کشیده شد و درباره آن, اینجا و آنجا اظهارنظرهایی شد.اختلافلفظ گرایان و معنی گرایان بخصوص ىر میان معتزله و اشاعره مباحثه ای با اهمیت بوده است,چنانکه جاحظ معتزلی عقیده دارد معنی در وسط راه افتاده استیعنی در اختیار همه است و چگونگی بیان آن است که ارزش دارد نه معنی و این برخلاف نظرات بسیاری از اشاعره است کهمعنی را اصل می دانند و حتی کسانی مثل جرجانی صورت لفظ را تابع معانی می داند که در ذهن شاعر یا نویسنده است و نظم کلام را تابع معنی می داند.موضوع لفظ و معنا در گذشته قابل تفکیک تلقی می‌شد. امروز هم کاملا از میان نرفته است. فرمالیست‌ها تاکید را بر صورت یا لفظ می‌گذارند اما در نظریه کاربردشناسی زبان، معنی اهمیت بیش‌تری دارد؛ در حالی که این مساله که اصلا این دو قابل تفکیک‌اند یا خیر؛ از مباحثی است که شاید بتوان گفت امروزه تا حدی بر جدایی‌ناپذیری آن‌ها اتفاق ‌نظر وجود دارد.این رساله در پی آن است که آراء مختلف هر گروه را جمع آوری, طبقه بندی، نقد و نقل نماید و در مجموع, نگاه قدما را در این دو مقوله که همواره مورد بحث بوده است, بیان نماید.